Sobór Przemienienia Pańskiego w Białej Cerkwi – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sobór Przemienienia Pańskiego
Преображенський собор
	32-103-0004
	sobór katedralny
Państwo	Ukraina
Obwód	kijowski
Miejscowość	Biała Cerkiew
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Eparchia	białocerkiewska
Katedra	od 1994
Wezwanie	Przemienienia Pańskiego
Wspomnienie liturgiczne	6/19 sierpnia
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1833
Data zakończenia budowy	1838
Data zamknięcia	1933; 1961
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Data reaktywacji	1945; 1989
Fundator	Aleksandra Branicka
Dane świątyni
Styl	klasycystyczny
Architekt	Franolli
Świątynia; • materiał bud.; • wysokość	; • cegła; marmur; 40 m
Kopuła; • liczba kopuł	; 1
	Położenie na mapie Białej Cerkwi Sobór Przemienienia Pańskiego
	Położenie na mapie Ukrainy Sobór Przemienienia Pańskiego
	Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Sobór Przemienienia Pańskiego
	49,79307°N 30,11516°E/49,793067 30,115161
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Sobór Przemienienia Pańskiego (ukr. Преображенський собор) – prawosławny sobór wzniesiony w Białej Cerkwi w latach 1833–1838 według projektu Franollego, ufundowany przez Aleksandrę Branicką.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Fundatorka nie doczekała końca prac nad sfinansowaną cerkwią. Sobór funkcjonował bez przerwy do 1933, kiedy władze stalinowskie ulokowały w nim miejskie archiwum. Rok 1941 przyniósł cerkwi szczególnie ciężkie straty, gdy w obiekt oraz w jego najbliższe okolice uderzyło kilka bomb. Po wojnie władze radzieckie zgodziły się na ponowne oddanie soboru wiernym, nabożeństwa odbywały się w nim bez przeszkód do 1961. Wcześniej, w 1956, cerkiew została formalnie objęta ochroną konserwatorską i wyremontowana. Mimo tego w latach 70. i 80. w gmachu soboru znajdowała się sala gimnastyczna. Dopiero w 1989 został oddany Ukraińskiemu Kościołowi Prawosławnemu Patriarchatu Moskiewskiego i został katedrą eparchii białocerkiewskiej.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Sobór reprezentuje styl klasycystyczny. Został wzniesiony na planie krzyża greckiego, z cegły i białego marmuru. Jest bogato zdobiony sztukaterią, wejścia do cerkwi prowadzą przez portyki złożone z doryckich pilastrów. W centralnym miejscu soboru znajduje się pokryta złotem kopuła o wysokości 40 metrów. Okna w cerkwi są prostokątne lub półkoliste (na poziomie dachu i pod kopułą).

Wnętrze soboru jest bogato zdobione, zawiera elementy wykonane specjalnie na jego potrzeby obok wyposażenia przeniesionego ze starszych cerkwi, w tym siedemnastowieczne księgi religijne.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

AdamA. Dylewski AdamA., Ukraina, Bielsko-Biała: Pascal, 2005, ISBN 83-7304-508-2, OCLC 69480390 .