Stanisław Gąssowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Gąssowski

Młynkowski

major kawalerii
Pełne imię i nazwisko	Stanisław Jan Karol Gąssowski
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1892 Miedzierza
Data i miejsce śmierci	20 września 1952 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1915–1947
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	8 Dywizja Piechoty
Stanowiska	kwatermistrz
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Jan Karol Gąssowski^[a], ps. „Młynkowski” (ur. 17 stycznia 1892 w Miedzierzy, zm. 20 września 1952 w Warszawie) – major kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 17 stycznia 1892 w Miedzierzy, w ówczesnym powiecie koneckim guberni radomskiej, w rodzinie Józefa, leśniczego i Marii z Szyndlerów^[2][3][4][5].

Był uczniem szkół handlowych w Radomiu, Kielcach i Tomaszowie Rawskim, gdzie w 1911 zdał egzamin maturalny. Od 1912 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie^[3]. Od 1913 był członkiem Związku Strzeleckiego^[3]. W 1915 wstąpił do Legionów Polskich, walczył w szeregach 1 pułku ułanów Legionów Polskich, w stopniu kaprala^[3]. od 20 lipca 1917 do 9 grudnia 1917 był internowany w Szczypiornie^[3].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Służył początkowo w szwadronie radomskim 11 Pułku Ułanów, następnie w Dowództwie Okręgu Generalnego Lublin^[3], W stopniu podporucznika brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920 w szeregach 7 pułku ułanów Lubelskich, w którym służył od marca 1919^[3].

Został awansowany do stopnia rotmistrza kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[6][7]. W latach 20. pozostawał oficerem 7 pułku w Mińsku Mazowieckim^[8][9], gdzie był m.in. dowódcą szwadronu^[3]. W lutym 1928 otrzymał przeniesienie do 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie na stanowisko kwatermistrza^[10][11][12]. 18 lutego 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 23. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[13]. 23 października 1931 został przesunięty na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[14][15]. W czerwcu 1934 został przeniesiony do rejonowego inspektora koni Płock na praktykę z zachowaniem dotychczasowego dodatku służbowego^[16]. W grudniu 1934 został zatwierdzony na stanowisku rejonowego inspektora koni w Płocku^[17]. Z dniem 1 sierpnia 1935 został przydzielony do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na sześciomiesięczną praktykę^[18]. Od lutego 1936 pozostawał w dyspozycji dowódcy 13 Brygady Kawalerii, 31 maja 1936 został przeniesiony do rezerwy^[3].

26 września 1936^[3] Minister Spraw Wewnętrznych mianował go starostą przeworskim^[19]. Został zwolniony z urzędu we wrześniu 1937^[20]. 26 listopada 1937 został starostą lidzkim^[3] i pełnił tę funkcję do 17 września 1939, kiedy przekroczył granicę z Litwą i został internowany^[21].

Do 1941 był więziony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu. 25 sierpnia 1941, po uwolnieniu, został przyjęty do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i wyznaczony na stanowisko zastępcy kwatermistrza Ośrodka Organizacyjnego Armii^[21]. 24 stycznia 1942 objął stanowisko kwatermistrza 8 Dywizji Piechoty, a 17 maja tego roku kwatermistrza obozu na terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny^[21]. 13 lipca 1942 został dowódcą transportu jeńców niemieckich z Suezu do Nowego Jorku^[21]. 5 września 1942 przybył z USA do Szkocji i został przydzielony do 2 Batalionu Oficerskiego na stanowisko dowódcy kompanii^[21]. Ukończył kurs w Centrum Wyszkolenia Etapowego^[21]. Od 20 lipca 1943 pełnił służbę w Inspektoracie Zarządu Wojskowego dla spraw cywilnych na stanowisku kierownika sekcji samorządowej^[21]. 16 września 1944 został kwatermistrzem Obozu Nr 3 w Lille we Francji^[21]. 1 października 1945 z powodu przekroczenia granicy wieku został przeniesiony do rezerwy personalnej oficerów i oddany do dyspozycji Komendy Garnizonu Inverurie w Szkocji^[21]. 5 grudnia 1947 wrócił do Polski i zarejestrował się w Punkcie Przyjęcia PUR Gdynia Port^[22].

Zmarł 20 września 1952 w Warszawie, został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 23-1-24)^[3][23].

Był żonaty ze Stefanią Jeziorkowską z którą, miał córkę Hannę (ur. 17 maja 1919) i dwóch synów: Kazimierza (ur. 8 listopada 1922) i Jana (ur. 18 czerwca 1925)^[24][25][26]. Syn Kazimierz ps. „Kazik”, „Wózkarz” był żołnierzem warszawskiej AK, ujęty przez Niemców i rozstrzelany 16 marca 1944 na terenie ruin getta^[26]. Młodszy syn Jan ps. „Kania”, kapral podchorąży, dowódca drużyny II plutonu (dawny pluton 1147 - „DB-3”) 4. kompanii Zgrupowania Bartkiewicz, odznaczony Krzyżem Walecznych, poległ 4 sierpnia 1944 ataku na główną bramę PAST-y przy ul. Zielnej 39^[26]. Córka Hanna Maria ps. „Kulka”, po mężu Ryńska, sanitariusza Pułku Baszta, odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych, lekarz dentysta, zmarła 14 stycznia 1999 jako ofiara wypadku drogowego^[27].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2721^[28][29]
• Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[30][31][32]
• Krzyż Walecznych czterokrotnie^[33][34]
• Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928^[33]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[35]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[35]
• Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych^[36]
• Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii^[33]
• łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929^[37]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Gąssowski Stanisław Jan Karol. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.52-4275 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-21].
• Gąssowski Stanisław. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.10884 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-21].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
• Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Stanisław Gąssowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2016-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-20)].