French
DeutschStryczowice – Wikipedia, wolna encyklopedia
| wieś | |
 Nieistniejący wiatrak typu koźlak ze Stryczowic | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) | 177[2] |
| Strefa numeracyjna | 41 |
| Kod pocztowy | 27-425[3] |
| Tablice rejestracyjne | TOS |
| SIMC | 0276400[4] |
Położenie na mapie gminy Waśniów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego  | |
 50°52′07″N 21°17′18″E/50,868611 21,288333[1] | |
Stryczowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Waśniów[5][4].
Wieś w województwie sandomierskim była własnością Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła (Sierotki) w latach 1576–1578[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Przez miejscowość przepływa rzeczka Garbatka.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0276417 | Bidziny | część wsi |
| 0276423 | Jesionna | część wsi |
| 0276430 | Pod Skałą | część wsi |
| 0276446 | Wesołówka | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości jest nazwą patronimiczną. Wywodzi się od archaicznej formy słowiańskiego imienia własnego Strycz (Stryczko). W dawnych spisach podawane są także warianty: Stritschowitz (1328), Strychowice i Striczowce (1579) lub Strzyszowice (1827). Charakter nazwy świadczy o wczesnośredniowiecznym pochodzeniu wsi.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że Stryczowice były wsią włościańską w powiecie opatowskim, w gminie Boksyce, parafii Momina, położoną w odległości 44 wiorst od Opatowa[7].
Wieś (w opisie Jana Długosza zwana Stryczowycze) to dawna posiadłość biskupów lubuskich. W połowie XV wieku było tam 8 łanów kmiecych, które dawały dziesięcinę prebendzie kieleckiej, zwanej szewieńską. Niektóre pola dawały dziesięcinę parafii w Mominie, a młyn – kanonii kieleckiej.
W 1827 roku było tu 19 domów i 127 mieszkańców. Pod koniec XIX wieku Stryczowice miały 28 domów, 204 mieszkańców i 816 mórg ziemi. Wchodziły w skład dóbr Kosowice.
Po II wojnie światowej (do lat siedemdziesiątych) w miejscowości funkcjonowała szkoła podstawowa dla klas I-IV.
W 1983 wybudowano tu drogę asfaltową.
Do lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Stryczowicach można było podziwiać zabytkowy wiatrak typu koźlak (obecnie zdemontowany).
Badania archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
Prowadzone od lat sześćdziesiątych XX wieku badania wykopaliskowe potwierdziły istnienie życia osadniczego na tym terenie już w okresie neolitu. Osada neolityczna odkryta w Stryczowicach należała do ogromnych (jak na owe czasy). Zamieszkiwały ją różne formacje kulturowe z górą dwa tysiące lat (3450-1250 p.n.e.)[8]. Była otoczona palisadą i rowem obronnym[9].
W znajdujących się w Stryczowicach, Broniszowicach oraz Garbaczu kurhanach archeolodzy odkryli liczne grobowce megalityczne. Znajdują się one na trzech wzgórzach leżących w linii prostej, przy czym wzgórze w Stryczowicach (położone centralnie) jest najwyższe i tylko z niego widać dwa pozostałe – Broniszowickie na północnym wschodzie oraz Garbackie na południowym zachodzie.
Podczas badań wykopaliskowych prowadzonych na wzgórzu w Stryczowicach w lipcu i sierpniu 2004 roku z inicjatywy Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie eksploracją objęto powierzchnię 4 arów. Odkryto m.in. obiekty związane z osadą kultury lubelsko-wołyńskiej ceramiki malowanej, konstrukcje grobowców megalitycznych społeczności kultury pucharów lejkowatych, a także wczesnośredniowieczne cmentarzysko o dość niecodziennych pochówkach[10].
Prace badawcze prowadzono w obrębie czół grobowców. Dwa z nich okazały się mocno zniszczone, natomiast trzeci, położony pomiędzy nimi (wszystkie datowane na 5,5 tysiąca lat), zachowany był w stanie niemal idealnym (w porównaniu z innymi tego typu obiektami Polski południowej). Konstrukcja jego obstaw to dopasowane do siebie kamienie, ułożone jeden na drugim na tzw. zakładkę, tworzące suchy murek – najstarszą konstrukcję tego typu na ziemiach polskich i prawdopodobnie w Europie[10].
Podczas prac odkryto również groby wczesnośredniowieczne, w których zarejestrowano ślady świadczące o tym, że ciała zmarłych, przed złożeniem do grobu, były traktowane odmiennie od przyjętego w tym okresie – mężczyzna pochowany na brzuchu i przysypany kamieniami, skrępowana kobieta, mężczyzna bez dłoni[10][11].
Pracami wykopaliskowymi z 2004 roku zakończono badania archeologiczne stanowiska[12].
Odkryte tam obiekty archeologiczne przetransportowano do Muzeum i Rezerwatu Archeologiczno-Przyrodniczego Krzemionki w Krzemionkach Opatowskich celem rekonstrukcji[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132191
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 5-6 [dostęp 2022-04-22]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1212 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 107.
- ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom XI, s. 426, 485.
- ↑ Strona internetowa Gminy Waśniów.
- ↑ Krzemionki – prahistoryczne kopalnie krzemienia pasiastego.
- ↑ a b c Stryczowice, gm.Waśniów, woj. świętokrzyskie, Neolityczne grobowce megalityczne i cmentarzysko wczesnośredniowieczne.
- ↑ Świętokrzyskie Stonehenge.
- ↑ Badania archeologiczne w Stryczowicach
- ↑ Strona internetowa neolitycznych kopalni krzemienia w Krzemionkach Opatowskich
- Siedziba gminy: Waśniów
