Ulica Sokolska w Katowicach – Wikipedia, wolna encyklopedia

ulica Sokolska
Koszutka, Śródmieście
Ilustracja
ulica Sokolska (w tle biurowiec Biura Studiów i Projektów Górniczych)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

1345 m[1]

Przebieg
0m ul. Misjonarzy Oblatów MN
135m ul. Stefana Okrzei
światła 315m ul. Gustawa Morcinka
510m ul. Michała Grażyńskiego
światła 655m ul. Chorzowska (DTŚ) 79
900m skwer Przyjaciół z Miszkolca
1005m ul. ks. Piotra Skargi
światła 1075m ul. Adama Mickiewicza
1145m ul. Fryderyka Chopina
1160m ul. Zabrska
1245m ul. Opolska
1345m plac Wolności
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Sokolska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Sokolska”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Sokolska”
Ziemia50°16′00,9″N 19°01′10,7″E/50,266914 19,019626
Multimedia w Wikimedia Commons
CITI Bank (za nim Hapeerowiec)
ING Bank Śląski (ul. Sokolska 34)
Budynek warsztatów Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych
Kamienica przy ul. Sokolskiej 9

Ulica Sokolska w Katowicach – jedna z głównych ulic w Katowicach, łącząca Śródmieście z dzielnicą Koszutka.

Ulicę nazwano na cześć Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół.

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Rozpoczyna swój bieg przy placu Wolności. Biegnie następnie obok Filharmonii Śląskiej w Katowicach, krzyżuje się z ul. Opolską, ul. Zabrską i ul. Fryderyka Chopina. Przy skrzyżowaniu z ul. Adama Mickiewicza znajduje się katolicki kościół Przemienienia Pańskiego. Przy ul. Sokolskiej znajdują się także: Hotel Angelo (oddany do użytku w marcu 2010), Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe, Dom Handlowy „Junior”. Hapeerowiec, nowoczesny budynek Banku Śląskiego, CITI Bank Handlowy, Centrum Sztuki Filmowej oraz budynek Telewizji Silesia (przy pl. Grunwaldzkim). Ulica kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ul. Misjonarzy Oblatów MN, obok kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W sierpniu 1860 r. przy ówczesnej Karlstraße rozpoczęto budowę jednego z pierwszych kościołów w Śródmieściu[2]. Zlokalizowany był w miejscu dzisiejszego budynku Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Poświęcenie kościoła odbyło się 11 listopada 1860. W 1874 obiekt przeniesiono w miejsce dzisiejszego, kościoła pw. Przemienienia Pańskiego[3]. W 1885 w Reichskonzerthalle (obecnie Filharmonia Śląska) Oskar Meister założył półprofesjonalny chór niemiecki[4]. W okresie Królestwa Prus i Rzeszy Niemieckiej (do 1922)[5] i w latach niemieckiej okupacji Polski (1939–1945)[6] ulica nosiła nazwę Karlstraße[7], w latach międzywojennych 1922–1939 ul. Sokolska. W Polsce Ludowej nosiła imię Karola Liebknechta[8] oraz gen. dyw. Aleksandra Zawadzkiego[9]. Prowadząc dekomunizację Uchwałą Rady Miasta Katowice nr VIII/44/90 z 8 października 1990 roku ulicy przywrócono nazwę Sokolska[10]. W latach 1925–39 pod numerem 8 istniał Konsulat Generalny Niemiec, a pod numerem 4 – Polsko-Amerykańska Spółka Samochodowa „Motor”[10] oraz hurtownia towarów Concordia-Import-Eksport[11]. W dwudziestoleciu międzywojennym XX w. przy ul. Sokolskiej 3 znajdował się skład win, wódek i likierów J. Klonowskiego, przy ul. Sokolskiej 2 – skład ziemiopłodów Mądlewski i Co., a pod numerem 12 – starokatolicki dom modlitwy[12]. Do 1939 istniały przy ulicy także: hurtownia i skład win Józefa Kohna (pod numerem 7), Wywiadownia Handlowa Aleksandra Enzingera (pod numerem 10), Dom Spedycyjny Kuppermana (pod numerem 9), skład bananów Moniera (pod numerem 2)[10].

W końcu lat pięćdziesiątych XX wieku przy ul. Sokolskiej wybudowano bloki mieszkalne (ówcześnie zwane os. Juliana Marchlewskiego)[13]. W 2005 przebudowano wiadukt nad ul. Chorzowską w związku z budową DTŚ i tunelu pod Rondem im. J. Ziętka[14]. Dnia 3 sierpnia 2010 ulicą prowadziła trasa trzeciego etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2010, a 2 sierpnia 2011 – trasa trzeciego etapu Tour de Pologne 2011[15].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy Sokolskiej znajdują się następujące obiekty:

  • kamienica mieszczańska (ul. Sokolska 1, pl. Wolności 2), wpisana do rejestru zabytków 30 grudnia 1991 (nr rej.: A/1454/91[16]); wzniesiona około 1894 według projektu Luisa Damego w stylu eklektycznym[17];
  • budynek Filharmonii Śląskiej w Katowicach (ul. Sokolska 2), wpisany do rejestru zabytków 7 maja 1992 (nr rej.: A/1460/92, A/841/2021[16]); wzniesiony około 1880 w stylu neoklasycznym, początkowo jako browar, w 1915 przebudowany na restaurację (zbudowano wówczas dużą salę)[17]; w 2010 rozpoczęto gruntowny remont obiektu[18]; planowane zakończenie prac to maj 2012[19];
  • kamienica mieszkalna (ul. Sokolska 3)[20];
  • B&B Hotel Katowice Centrum (ul. Sokolska 4)
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Sokolska 5, ul. Opolska 8)[20];
  • kamienica mieszkalna (ul. Sokolska 7)[20];
  • willa wraz z oficyną oraz otoczeniem zieleni – dawna willa Louisa Damego[21] (ul. Sokolska 8), wpisana do rejestru zabytków 3 października 1994 (nr rej.: A/1548/94, A/713/2020[16]); wzniesiona około 1900 w stylu historyzmu[17]; w latach 1928-1939 siedziba konsulatu generalnego Niemiec;
  • kamienica mieszkalna (ul. Sokolska 9)[20], posiada parter, trzy piętra i poddasze;
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Sokolska 10, ul. Zabrska 1)[20];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Sokolska 11, ul. F. Chopina 11)[20];
  • Hotel Vienna House Easy Katowice (ledwo po zbudowaniu nazywał się Hotel Angelo) (ul. Sokolska 24)
  • zabudowania obecnych Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych (ul. Sokolska 26)[20];
  • oddział Citi Banku Handlowego (ul. Sokolska 29), wzniesiony w latach 1993–1995 według projektu A. Kapuścika z lat 1992–1994; obiekt posiada kubaturę 34 955 m3 i powierzchnię użytkową 8182 m²; autorem konstrukcji jest inż. T. Badora, inwestorem – Bank Handlowy w Warszawie SA; architekci za tę realizację otrzymali Grand Prix Architektura Roku 1996 Województwa Śląskiego[22];
  • Centrala ING Banku Śląskiego (ul. Sokolska 34), budynek wzniesiony w latach 1998–2000 według projektu z 1997; jego autorami byli: Denton Corker Marshall sp. z o.o., architekci Mark Kubaczka, Steve Jones, Jowita Kubaczka i Janusz Wróbel; obiekt posiada powierzchnię całkowitą 27 905 m² i kubaturę 125 233 m3; za projekt budynku architekci otrzymali Nagrodę Prezydenta Miasta Katowice za najlepszą realizację w roku 2000[23];
  • budynek osiedlowego żłobka i przedszkola (ul. Sokolska 56a, ul. Gustawa Morcinka 19a), wzniesiony w 1953 w stylu socrealistycznym[20];
  • osiedle domów wielorodzinnych (ul. Sokolska 50–62, numery parzyste), wybudowane w 1953 w stylu socrealistycznym[20];
  • dawne hotele robotnicze (ul. Sokolska 65, 65a, 78, 80), wzniesione w 1951 w stylu socrealistycznym, obecnie użytkowane jako biurowe[20];
  • osiedle domów wielorodzinnych (ul. Sokolska 68–76, numery parzyste), wybudowane w latach 1952–1958 w stylu socrealistycznym[20].
  • w latach 10 XXI w. wyburzono zespół budynków Przedsiębiorstwa Handlu Chemikaliami „Chemia” (ul. Sokolska 4)[24];

Ulica została odciążona dzięki wybudowanej obwodnicy śródmiejskiej (ul. Friedricha Wilhelma Grundmanna, ul. Jana Nepomucena Stęślickiego, ul. Marii Goeppert-Mayer). Według badań przeprowadzonych w 2007 na zlecenie Urzędu Miasta Katowice wynikło, że ówcześnie na odcinku ulicy Sokolskiej od ul. ks. Piotra Skargi do ul. Chorzowskiej w godzinie popołudniowego szczytu przejeżdżało średnio 1619 samochodów (87,5% z nich to samochody osobowe, 8% to autobusy)[25].

Ulicą Sokolską kursują linie autobusowe ZTM.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-22]. (pol.).
  2. ↑ Georg Hoffmann, Historia Miasta Katowice, przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003, ISBN 83-87455-97-0, s. 153.
  3. ↑ Waldemar Jama, Aleksandra Niesyto: Cmentarze Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1997, s. 20. ISBN 83-907154-5-7.
  4. ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 31. ISBN 83-85831-35-5.
  5. ↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
  6. ↑ Plan Katowic z 1942 roku. grytzka-genealogie.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. www.grytzka-genealogie.de [dostęp 2011-09-22]
  7. ↑ Straßenverzeichnis aller Straßen von Kattowitz. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-12)]. (niem.).
  8. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 170. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
  9. ↑ Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch. www.grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)]. (niem.).
  10. ↑ a b c Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 49. ISBN 83-913341-0-4.
  11. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 74. ISBN 978-83-7729-021-7.
  12. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 26. ISBN 978-83-7729-021-7.
  13. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 138. ISBN 83-905115-0-9.
  14. ↑ Od dziś ulica Sokolska jest nieprzejezdna. www.katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2011-09-22]. (pol.).
  15. ↑ Tour de Pologne w Katowicach 2011. Zobacz, gdzie pojadą kolarze (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-09-22]
  16. ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2011-09-22].
  17. ↑ a b c Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-09-22]. (pol.).
  18. ↑ Filharmonia Śląska w rusztowaniach. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2011-09-22]. (pol.).
  19. ↑ Remont Filharmonii Śląskiej nabiera tempa (pol.) www.mmsilesia.pl [dostęp 2011-09-22]
  20. ↑ a b c d e f g h i j k Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-22]. (pol.).
  21. ↑ Katarzyna Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice: Muzeum Śląskie, 2011. ISBN 978-83-62593-06-4.
  22. ↑ Tomasz Taczewski: Współczesna architektura Katowic. Katowice: Wydawnictwo GIA, 2002, s. 75, 76. ISBN 83-904135-2-3.
  23. ↑ Tomasz Taczewski: Współczesna architektura Katowic. Katowice: Wydawnictwo GIA, 2002, s. 139, 140. ISBN 83-904135-2-3.
  24. ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-22]
  25. ↑ Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-22]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Katowice – Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, ss. 16, 25.
  • K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski, Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1980, ss. 40, 43.
  • Lech Szaraniec, Górny Śląsk - Przewodnik, wyd. Muza, Warszawa 1997, ISBN 83-7079-875-6, ss. 59, 60, 65.
  • Katowice – Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Wybrane ulice i place Koszutki w Katowicach
Ulice
Place i skwery

Wybrane ulice i place Śródmieścia w Katowicach
Ulice
Place i skwery
Nieistniejące

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Sokolska_w_Katowicach&oldid=73409559”