Węchadłów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Węchadłów
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
Gmina	Michałów
Liczba ludności (2020)	451
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-411
Tablice rejestracyjne	TPI
SIMC	0250843
	Położenie na mapie gminy Michałów Węchadłów
	Położenie na mapie Polski Węchadłów
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Węchadłów
	Położenie na mapie powiatu pińczowskiego Węchadłów
	50°27′38″N 20°21′26″E/50,460556 20,357222

Węchadłów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów^[5]^[4]. Leży przy skrzyżowaniu DW768 i DW766.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W XVI w. miejscowość związana z działalnością Braci Polskich. Prawdopodobnie w 1559 przy dworze zbudowany został zbór ariański, dwusalkowy typu domowego dla kobiet i mężczyzn^[6].

11 grudnia 1944 r. po udanym zamachu na Theo van Eupena, SS-Hauptsturmführera, zbrodniarza wojennego, komendanta obozu w Treblince I, a od sierpnia 1944 roku komendanta niemieckiego obozu pracy w Młodzawach Dużych, jego zwłoki oraz 3 zabitych wraz z nim w Lipówce niemieckich żołnierzy (2 podoficerów i lotnika) zostały wrzucone do jeziorka zwanego Rachwalec (na Rachwalcu), znajdującego się w polach w południowo-zachodniej części wsi. Następnego dnia zwłoki zostały wydobyte z jeziorka przez specjalnie przybyły oddział niemiecki i przewiezione do Lipówki, a następnie do Jędrzejowa^[7]^[8].

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Węchadłów^[5]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0250850	Młynki	kolonia
0250866	Piekło	część wsi
0250872	Podgórze	przysiółek
0250889	Pożory	osada leśna
0250895	Sady	przysiółek
0250910	Żabiniec	część wsi

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zbór ariański z 1559. Wzniesiony przez rodzinę Górskich. Kamienna płyta z herbem Odrowąż fundatorów zachowała się w południowej elewacji. W późniejszym okresie wykorzystywany był jako dworski lamus. W 1860 został przebudowany. Jest zbudowany na planie prostokąta. Wewnątrz znajdują się trzy pomieszczenia, dwa spośród nich posiadają sklepienie kolebkowo-krzyżowe.
Zespół dworski, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.643/1-3 z 16.10.1956, z 19.12.1957, z 21.06.1967 i z 30.10.1980), w skład którego wchodzą^[9]:
- Murowany dwór z ok. 1894. Do lat 90. XX wieku w budynku funkcjonowała szkoła podstawowa. Obecnie jest opuszczony.
- Murowana kaplica pw. Serca Jezusowego. Na ścianie południowej znajduje się inskrypcja: Kaplica pw. Serca Jezusowego budowana przez Sejmik Pińczowski dla Węchadłowa w 1927 r.
- Park geometryczny z XVI w. W XIX w. przekomponowany częściowo w park krajobrazowy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145150
↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 12 [dostęp 2022-04-26]
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1458 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich. Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 165.
↑ Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907–1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 55–56, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27].
↑ Nazwa Rachwalec jest obecna na mapie z 1872 r., a w dokumentach z 1929 roku określa miejsce położenia gruntu obejmującego 2 morgi ziemi ornej z lasem. W 1893 roku występuje jako „Rafalce”, zob. K. Berkowicz s. 56
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 49 [dostęp 2015-12-24] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

MichałM. Jurecki MichałM., GrzegorzG. Matyja GrzegorzG., Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona o Sancygniowie/Węchadłów. sancygniow.eu.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-15)].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145150

[rap-2] Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 12 [dostęp 2022-04-26]

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1458 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[Szymański-6] Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich. Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 165.

[KB-7] Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907–1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 55–56, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27].

[8] Nazwa Rachwalec jest obecna na mapie z 1872 r., a w dokumentach z 1929 roku określa miejsce położenia gruntu obejmującego 2 morgi ziemi ornej z lasem. W 1893 roku występuje jako „Rafalce”, zob. K. Berkowicz s. 56

[9] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 49 [dostęp 2015-12-24] .

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]