Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej – Wikipedia, wolna encyklopedia

Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej
Ilustracja
Budynek od strony południowo-wschodniej (2022)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

ul. Franciszkańska 33, 40-708 Katowice

Typ budynku

willa

Styl architektoniczny

historyzm i secesja

Kondygnacje

3+1

Powierzchnia użytkowa

681 m²

Ukończenie budowy

1910

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej”
Ziemia50°13′41,0″N 18°58′22,3″E/50,228056 18,972861
Multimedia w Wikimedia Commons

Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej – willa w Katowicach, położona przy ulicy Franciszkańskiej 33 w dzielnicy Ligota-Panewniki. Budynek stanowi siedzibę Miejskiego Domu Kultury „Ligota” w Katowicach, a powstał w 1910 roku dla dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej, późniejszej Rafinerii. Został wybudowany w stylu historyzmu i secesji.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Na przełomie XIX i XX wieku[1] w Ligocie, przy bocznicy do huty żelaza „Ida” została założona Ligocka Fabryka Chemiczna, w której na początku jej istnienia produkowano tlen i wodór. Z czasem zmieniono profil zakładu na rafinerię[2]. W tym okresie, po drugiej stronie Kłodnicy, przy ulicy Franciszkańskiej wzniesiono dyrektorską willę[2]. Ligota przekształcała się wówczas w podkatowicką miejscowość letniskową, a obok ligockiego dworca kolejowego wytyczono reprezentacyjną ulicę prowadząca do powstałego w latach 1903–1908 kompleksu klasztornego franciszkanów w Panewnikach. Przy niej powstało wiele secesyjnych willi, restauracja, urząd gminy i apteka[3][4].

Budynek dla dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej został wybudowany w 1910 roku[5][6][7], a obok niego rozplanowano ogród[2]. Niektóre źródła podają, że początkowo w willi istniał pensjonat[8][7].

W 1981 roku w wyniku ruchów solidarnościowych budynek przy ulicy Franciszkańskiej 33 został opuszczony. Elżbieta Jasiok, kierująca wówczas Szkolnym Ogniskiem Muzycznym, zdobyła przychylność władz Katowic, by przeznaczyć budynek na placówkę kulturalną. W styczniu 1982 roku Ognisko Muzyczne zajęło piętro dawnej willi, a na parterze ulokowano filię dziecięco-młodzieżową Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach. Administrowanie obiektem powierzono dyrektorowi Domu Kultury na Koszutce, tworząc filię w Ligocie[9]. W 1987 roku ligocki dom kultury stał się samodzielną instytucją kultury[10]. W latach 1986–1991 budynek był siedzibą teatru GuGalander, z którego wywodzi się grupa Mumio oraz Teatr Gry i Ludzie[5].

W latach 1991–1993 pod nadzorem konserwatora zabytków przeprowadzono modernizację siedziby domu kultury[5]. W ramach prac przebudowano wnętrze[8]. Placówkę otwarto ponownie w listopadzie 1993 roku[10].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Fasada wschodnia

Willa dyrektora Ligockiej Fabryki Chemicznej to od 1982 roku[9] siedziba Miejskiego Domu Kultury „Ligota” w Katowicach[7] położona przy ulicy Franciszkańskiej 33 w Katowicach, na terenie dzielnicy Ligota-Panewniki[7]. Placówka prowadzi szeroko zakrojoną działalność kulturalną[5] dostosowaną do lokalnych potrzeb[11].

Jest to budynek częściowo murowany z cegły, częściowo tynkowany, z fragmentami w konstrukcji szachulcowej[8]. Posiada trzy kondygnacje nadziemne i jedną podziemną[7]. Nad poszczególnymi częściami budynku występują różne formy dachu, kryte czerwoną dachówką: naczółkowy[8], dwuspadowy i półszczytowy. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 681 m², a powierzchnia zabudowy 352 m²[7].

Willa powstała w stylu historyzmu i secesji[8]. Posiada różnego rodzaju detale architektoniczne: wykusz, drewniane elementy konstrukcyjne, obramowania okien, łuki odcinkowe oraz płaskorzeźbione drewniane płyciny[8].

Została wpisana do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Płonka 2010 ↓, s. 100.
  2. ↑ a b c Płonka 2010 ↓, s. 101.
  3. ↑ Krukowiecka-Brzęczek 2016 ↓, s. 110.
  4. ↑ Kasprzyk 1996 ↓, s. 12.
  5. ↑ a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 285.
  6. ↑ Płonka 2015 ↓, s. 8.
  7. ↑ a b c d e f g Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-06-24]. (pol.).
  8. ↑ a b c d e f Kasprzyk 1996 ↓, s. 87.
  9. ↑ a b Płonka 2010 ↓, s. 399.
  10. ↑ a b Płonka 2010 ↓, s. 400.
  11. ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 286.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Willa_dyrektora_Ligockiej_Fabryki_Chemicznej&oldid=70975875”