French
DeutschWincenty Makowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Wincenty Makowski | |
| Data i miejsce urodzenia | 4 kwietnia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 października 1969 |
| Starosta Łódzki | |
| Okres | od 10 maja 1933 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  | |
Wincenty Franciszek Makowski, ps. „Wilk”[1][2][3], Andrzej Wilk[3] (ur. 4 kwietnia 1887[2][4][5] w Stopnicy[2][5], zm. 13 października 1969 w Kumowie Plebańskim[6]) – działacz niepodległościowy i starosta powiatowy w Łukowie (1928–1931), Łodzi (1933--1937) i Kole (1937–1939).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Makowski był synem Ignacego Makowskiego[4][5] i Rozalii z domu Krat[5]. Jego bratem był Franciszek Makowski – oficer GRU[7].
Był jednym z przywódców[8] Narodowego Związku Robotniczego[8][9] oraz członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich[9], należał do kierownictwa Komitetu Okręgowego Zjednoczenia Stronnictw Niepodległościowych zaboru rosyjskiego w Łodzi[10]. Za działalność niepodległościową został zesłany do guberni wołgogrodzkiej. Przed upływem końca kary, opuścił zesłanie, we Lwowie[11], w sierpniu 1914 zostając żołnierzem Legionów Polskich[7][9]. Należał do Pierwszej Kompanii Kadrowej[2], był członkiem Komendy Naczelnej Polskiej Organizacji Narodowej i komisarzem komisariatu obwodowego miasta Łodzi, a następnie emisariuszem oddziału werbunkowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Sosnowcu i od maja 1915 w Częstochowie[9]. Od 1916 działał w Warszawie w Polskiej Organizacji Wojskowej oraz pracował w towarzystwach ubezpieczeniowych[11]. W listopadzie 1918 był zastępcą komisarza na powiat lubelski Rządu Ludowego w Lublinie[9][12].
W 1920 został żołnierzem Armii Ochotniczej, w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończonych działaniach wojennych osiedlił się na działce osadniczej w powiecie chemłskim. Tam zaangażował się w działalność samorządową, został początkowo radnym gminnym, a następnie radnym sejmiku województwa lubelskiego. Następnie został zastępcą starosty w Krasnymstawie i starostą powiatowym w Łukowie (czerwiec 1928 – kwiecień 1931)[9], następnie do 1933 piastował funkcję naczelnika Wydziału Bezpieczeństwa Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie[7][8][13]. Od 10 maja 1933 do 7 lipca 1937 był Starostą Łódzkim[13][1], a następnie starostą powiatu kolskiego (1937–1939)[14][15][16]. W latach 1936–1939 był Członkiem Rady Związku Powiatów RP w województwie łódzkim[17].
Podczas II wojny światowej prowadził działalność konspiracyjną w polskich organizacjach niepodległościowych, m.in. działał w organizacji charytatywnej Komitety Wolności, którą organizował wraz z Michałem Żymierskim, Antonim Jakubowskim i Mieczysławem Pietraszkiem[7]. W 1951 założył z Antonim Jakubowskim i Tadeuszem Petrykowskim podziemną organizację "Polski Front Ojczyźniany"[6]. 26 stycznia 1952 został aresztowany, a 22 marca 1952 skazany z art. 86 § 2 Kodeksu Karnego Wojska Polskiego na karę 7 lat pozbawienia wolności pod zarzutem usiłowania zmiany przemocą ustroju Państwa Polskiego, następnie przetrzymywany w Więzieniu Karno-Śledczym w Krakowie w okresie od 20 kwietnia 1952 do 5 czerwca 1952. Później przeniesiony do Centralnego Więzienia w Warszawie – Mokotowie, gdzie przebywał do 22 października 1954, a następnie do więzienia w Potulicach, którego został zwolniony 23 sierpnia 1955[6][4].
Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości – za ofiarną pracę niepodległościową,
- Order Odrodzenia Polski – za zasługi na polu pracy społecznej i samorządowej[11],
- Honorowy Obywatel Miasta Rudy Pabianickiej[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ludwik Stolarzewicz, Pierwszy żołnierz Polski odrodzonej: życie i czyny Józefa Piłsudskiego, Książnica Polska, 1935 [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ a b c d Stowarzyszenie 19 Pułku Ułanow Wołynskich [online], www.ulan-wolynski.org.pl [dostęp 2023-09-06].
- ↑ a b Wincenty Makowski, Po latach dwudziestu, „Strzelec”, 5 sierpnia 1934 (pol.).
- ↑ a b c Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie, Akta osobowe więźnia śledczego/karnego dot. Wincenty Makowski [online], Instytut Pamięci Narodowej.
- ↑ a b c d Genealodzy PL Genealogia, Zespół: 2468d / Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Stopnica, Jednostka: 1888 / UMZ-1888. Katalog: Urodzenia, metryki.genealodzy.pl, 1888 [dostęp 2023-09-06] (ros.).
- ↑ a b c Janusz Mierzwa Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej. Tom 2, wyd. LTW, Łomianki 2022, s. 178.
- ↑ a b c d Jarosław Pałka, Działalność Michała Żymierskiego w czasie okupacji niemieckiej w świetle akt Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, „Kwartalnik Historyczny” (2), 2014, ISSN 0023-5903.
- ↑ a b c Niepodległość: czasopismo poświęcone najnowszym dziejom Polski, 1974 [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f Jerzy Kochanowski, Sprawozdanie z działalności komisariatu Polskiej Organizacji Narodowej w Łodzi w październiku 1914 roku, „Przegląd Historyczny” (78), 1987, s. 65–77.
- ↑ Jerzy Z. Pająk: Lewica niepodległościowa w Królestwie Polskim (sierpień 1914–sierpień 1915), w: „Czasy Nowożytne”, 1998, t. 5, s. 41. wersja elektroniczna.
- ↑ a b c Nowy starosta powiatu łódzkiego – p. Wincenty Makowski, „Kurier Łódzki” (134), bc.wbp.lodz.pl, 16 maja 1933 [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ „Komunikat”. nr 96, s. 1, 19 listopada 1918 r. Lublin.
- ↑ a b Powstanie i ustrój łódzkiego starostwa powiatowego w latach 1919–1939, [w:] Tamara Kurzyk, Studia Iuridica Lublinensia, t. 3, 2004.
- ↑ Starostowie w województwie poznańskim (1939) | zecernia – składnica tekstów wszelakich [online], 4 listopada 2015 [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ Mariusz Kaszyński, Zarys dziejów powiatu kolskiego, „Rocznik Kolski”, 2, Koło: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole, 2009, s. 85, ISSN 1898-1607.
- ↑ a b Odznaczeni, [w:] Burmistrz Wł. Grzybowski – PDF Darmowe pobieranie, „Głos Rudy Pabianickiej”, docplayer.pl, Ruda Pabianicka, styczeń 1938, s. 11 [dostęp 2023-09-06].
- ↑ Leszek Śliwiński, Ogólnopolska reprezentacja powiatowych związków komunalnych w II Rzeczypospolitej, Częstochowa 2013.