French
Deutsch1925'te Türkiye - Vikipedi
| |||||
| Yüzyıllar: | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Onyıllar: | |||||
| Ayrıca bakınız: | Yıllara göre Türkiye | ||||
Türkiye'de 1925 yılındaki olayları içeren listedir.
Parlamento[değiştir | kaynağı değiştir]
Görevliler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Fethi Okyar (3 Mart'a kadar)
- İsmet İnönü (3 Mart'tan itibaren)
- Muhalefet lideri – Kazım Karabekir (5 Haziran'a kadar)
İktidar partisi ve ana muhalefet[değiştir | kaynağı değiştir]
- İktidar partisi – Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
- Ana muhalefet – Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) (3 Haziran'a kadar)
Kabine[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türkiye'nin 3. hükümeti (3 Mart'a kadar)
- Türkiye'nin 4. hükümeti (3 Mart'tan itibaren)
Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Ocak – Türkiye gümrük vergisi hakkını kazandı (Lozan antlaşmasına göre)
- 7 Ocak - Cumhuriyet Halk Fırkası başkanlığına Recep Peker getirildi.
- 26 Ocak - Deli Halid Paşa, mecliste Ali Çetinkaya tarafından tabancayla vuruldu.
Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]
- 11 Şubat - Şeyh Said isyanının başlaması
- 16 Şubat
- Genç ilçesinde devlet çalışanlarını esir alarak ayaklanan Şeyh Said halkı "İslam" adına kutsal savaşa çağıran bir bildiri yayınladı.
- İleride adı Türk Hava Kurumu olan Tayyare Cemiyeti kuruldu.
- 17 Şubat - Aşar Vergisi kaldırıldı
- 21 Şubat- Hükûmet isyan bölgesinde olağanüstü hal ilan etti.
- 24 Şubat - Şeyh Said ve yandaşları Elazığ'ı ele geçirdi
- 26 Şubat – Türün rejisinin sonu.
Mart[değiştir | kaynağı değiştir]
- 3 Mart - Atatürk isyana karşı etkisiz kaldığını düşündüğü Fethi Okyar'ın hükûmetini görevden aldı. Yerine görev verdiği İsmet İnönü yeni kabinesini kurdu.
- 4 Mart
- Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi.
- İstiklal Mahkemeleri
- 8 Mart - Şeyh Said İsyanı: Diyarbakır'ı almaya çalışan isyancılar burada bulunan Mürsel Paşa'nın savunmasıyla geri çekildiler.
- 26 Mart - Şeyh Said İsyanı: 3. Ordu isyancılar üzerine Diyarbakır, Muş ve Elazığ'da tenkil harekâtına başladı.
Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]
- 5 Nisan - Kahramanmaraş, İstiklâl Madalyası aldı.
- 12 Nisan - Şeyh Said, Varto yakınlarında yakın bir akrabasının ihbarıyla Carpuh Köprüsü'nde ele geçirildi.
Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]
- 5 Mayıs - Atatürk Orman Çiftliğii, Gazı Çiftliği adıyla kurtulmaya başladı.
- 6 Mayıs - Tutuklanan Şeyh Said ve yandaşları Diyarbakır'a getirilerek yargılanmalarına başlandı.
Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]
- 3 Haziran - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı.
- 14 Haziran
- Göztepe Spor Kulübü kuruldu.
- Cumhuriyet'in ilk şeker fabrikası, Alpullu'da üretime başladı
Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]
Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]
- 5 Ağustos - Atatürk ve Latife Hanım (Latife Uşakizade) boşandı
- 23 Ağustos - Kastamonu'ya gelen Atatürk, Şapka ve Kıyafet Devrimi'ni başlattı.
Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]
Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]
Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]
- 5 Kasım - Türkiye'nin ilk yükseköğretim kurumu olan Ankara Adliye Hukuk Mektebi kuruldu.
- 25 Kasım - Şapka Kanunu mecliste kabul edildi. Kanuna karşı Anadolu'da ayaklanmalar başladı.
Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]
- 13 Aralık - Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması'na dair 677 sayılı kanun yürürlüğe girdi.
- 26 Aralık - Takvim, saat ve ölçülerde değişiklikler içeren kanun yürürlüğe girdi.
Doğumlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]
- 15 Ocak - Nermi Uygur, felsefe profesörü ve yazar (ö. 2005)
- 17 Ocak - Selçuk Yaşar, iş insanı, Yaşar Holding'in kurucusu ve onursal başkanı (ö. 2023)
Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]
- 18 Şubat - Halit Kıvanç, hukukçu, gazeteci, yazar ve sunucu (ö. 2022)
- 23 Şubat - Ali Nihat Gökyiğit, inşaat mühendisi, iş insanı ve TEMA vakfının kurucusu (ö. 2023)
Mart[değiştir | kaynağı değiştir]
- 6 Mart - Saadettin Erbil, oyuncu (ö. 1997)
- 11 Mart - Güzin Özipek, opera sanatçısı ve oyuncu (ö. 2000)
- 11 Mart - İlhan Selçuk, gazeteci ve yazar (ö. 2010)
Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]
- 5 Nisan - Sadri Alışık, tiyatro ve sinema oyuncu (ö. 1995)
Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]
- 28 Mayıs - Bülent Ecevit, gazeteci, şair, yazar ve eski Başbakan (ö. 2006)
Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Haziran - İdris Küçükömer, iktisatçı ve düşünür (ö. 1987)
- 15 Haziran - Attilâ İlhan, şair ve yazar (ö. 2005)
Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1 Temmuz - Haldun Simavi, iş insanı ve medya patronu
- 5 Temmuz - Natuk Baytan, senarist, oyuncu ve film yönetmeni (ö. 1986)
- 6 Temmuz - Gazi Yaşargil, bilim insanı ve tıp hekimi
Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]
- 15 Ağustos - Münir Özkul, meddâh, tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2018)
- 30 Ağustos - Sami Hazinses, sinema oyuncusu, bestekar ve söz yazarı (ö. 2002)
Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]
- 17 Eylül - Haluk Afra, Türk diplomat. (ö. 2001)
- 28 Eylül - Ali Bozer, hukukçu ve siyasetçi (ö. 2020)
Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]
Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]
Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]
- 9 Aralık - Türk yönetmen Atıf Yılmaz (Batıbeki) (ö. 2006)
- 22 Aralık - Lefter Küçükandonyadis, futbolcu ve teknik direktör (ö. 2012)
Ay veya günü bilinmeyenler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Abdullah Rıza Ergüven, ozan, yazar, denemeci, eleştirmen ve düşünbilimci. (ö. 2001)
- Celal Şahin, Cumhuriyet döneminin ilk şovmenlerinden
- Ragıp Binzet, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 1985)
Ölümler[değiştir | kaynağı değiştir]
Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]
Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]
- 14 Şubat - Deli Halid Paşa, asker ve siyasetçi (d. 1883)(öldürüldü)
Mart[değiştir | kaynağı değiştir]
- 12 Mart - Hüseyin Ferit Törümküney (1878 doğumlu), siyasetçi
Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]
Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]
Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]
- 29 Haziran - Şeyh Said (1865 doğumlu), isyancı (idam edildi)
Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]
Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]
Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]
Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]
Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]
Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]
- 18 Aralık - Süleyman Sırrı Aral (1874 doğumlu), siyasetçi