مقاومت چنددارویی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مقاومت چنددارویی (MDR)، مقاومت چندگانهٔ دارویی یا مقاومت چندگانه، مقاومت دارویی است که توسط یک گونه از میکروارگانیسم‌ها به دست‌کم یک داروی ضدمیکروبی در سه یا بیشتر از سه دستهٔ ضدمیکروبی نشان داده می‌شود.[۱] دسته‌های ضدمیکروبی، دسته‌بندی عوامل ضدمیکروبی بر پایهٔ نحوهٔ عملکرد آن‌ها و مختص ارگانیسم‌های هدف هستند.[۱] مهم‌ترین دستهٔ میکروب‌های دارای مقاومت چنددارویی که بیشتر تهدیدکنندهٔ سلامت عمومی هستند، باکتری‌های مقاوم به چند دارو هستند که در برابر چندین آنتی‌بیوتیک مقاومت می‌کنند. سایر دسته‌ها شامل ویروس‌ها و انگل‌های مقاوم به چند دارو هستند که در برابر داروهای ضدقارچ، ضدویروس و ضدانگل گوناگون، مقاومت دارند.[۲]

میکروب‌های رایج مقاوم به چند دارو (MDROs)[ویرایش]

میکروب‌های رایج مقاوم به چند دارو، (معمولاً باکتری‌ها)، عبارت‌اند از:[۳]

گروهی از باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی با اهمیت اخیر که با دستهٔ MDR GN همپوشانی دارند، گروه ESKAPE نام‌گذاری شده‌اند (انتروکوک فاسیوم، استافیلوکوک اورئوس , کلبسیلا پنومونیه، اسینتوباکتر بومانی، سودوموناس آئروژینوزا).[۴]

مقاومت باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک‌ها[ویرایش]

میکروارگانیسم‌های مختلف، هزاران سال به‌دلیل توانایی خود در سازگاری با عوامل ضدمیکروبی زنده مانده‌اند. آن‌ها این کار را از طریق جهش خودبه‌خودی یا با انتقال دی‌اِن‌اِی انجام می‌دهند. این فرایند، برخی از باکتری‌ها را قادر می‌سازد تا با عملکرد برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مقابله کنند و آنتی‌بیوتیک‌ها را بی‌اثر کنند.[۵] این میکروارگانیسم‌ها مکانیسم‌های مختلفی را برای دستیابی به مقاومت چنددارویی به‌کار می‌گیرند:

بسیاری از باکتری‌های مختلف در حال حاضر مقاومت چنددارویی از خود نشان می‌دهند، از جمله استافیلوکوک‌ها، انتروکوک‌ها، گونوکوک‌ها، استرپتوکوک‌ها، سالمونلا و همچنین بسیاری دیگر از باکتری‌های گرم-منفی و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس. باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، قادر به انتقال نسخه‌هایی از دی‌ان‌ای هستند که مکانیسم مقاومت در برابر سایر باکتری‌ها را حتی در فاصله‌ای دور با آن‌ها کُد می‌کنند، که سپس می‌توانند ژن‌های مقاومت را منتقل کنند و در نتیجه نسل‌هایی از باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک تولید می‌شوند.[۱۱] این انتقال اولیهٔ دی‌ان‌ای، انتقال افقی ژن نامیده می‌شود.[۱۲]

مقاومت باکتریایی در برابر باکتریوفاژها[ویرایش]

انواع باکتری‌های مقاوم به فاژ در مطالعات انسانی مشاهده شده‌اند. در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها، انتقال افقی مقاومت فاژی را می‌توان با اکتساب پلاسمید به‌دست‌آورد.[۱۳]

مقاومت ضدقارچی[ویرایش]

مخمرهایی مانند گونه‌های کاندیدا می‌توانند تحت درمان طولانی‌مدت با آزول مقاوم شوند و نیاز به درمان با کلاس دارویی متفاوتی دارند. عفونت لومنتوسپورا پرولیفیکانس به‌دلیل مقاومت در برابر عوامل ضدقارچی متعدد، اغلب کشنده است.[۱۴]

مقاومت ضدویروسی[ویرایش]

HIV نمونهٔ بارز مقاومت چنددارویی در برابر داروهای ضدویروس است، زیرا در درمان تک‌دارویی به‌سرعت جهش می‌یابد. ویروس آنفولانزا به‌طور فزاینده‌ای به مقاومت چنددارویی دست یافته‌است. ابتدا به آمانتادین‌ها، سپس به مهارکننده‌های نورآمینیداز مانند اوسلتامیویر، (در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹، ۹۸٫۵ درصد از آنفولانزای A مقاوم در برابر آزمایش شده‌است)، همچنین در افراد با دستگاه ایمنی ضعیف رایج تر است. سیتومگالوویروس تحت درمان می‌تواند به گانسیکلوویر و فسکارنت مقاوم شود، به‌ویژه در بیماران مبتلا به سرکوب دستگاه ایمنی. ویروس هرپس سیمپلکس به ندرت به داروهای آسیکلوویر مقاوم می‌شود. مقاومت آن بیشتر در بیماران مبتلا به سرکوب دستگاه ایمنی و به شکل مقاومت متقاطع به فامسیکلوویر و والاسیکلوویر رخ می‌دهد.[۱۵]

مقاومت ضدانگلی[ویرایش]

نمونهٔ بارز مقاومت در برابر داروهای ضدانگل، مالاریا است. انگل عامل مالاریا، "پلاسمودیوم ویواکس" چند دهه پیش به کلروکین و سولفادوکسین/پیریمتامین مقاوم شده‌است و از سال ۲۰۱۲ پلاسمودیوم فالسیپاروم مقاوم به آرتمیزینین در غرب کامبوج و غرب تایلند ظهور کرده‌است.[۱۶] توکسوپلاسما گوندی همچنین می‌تواند به آرتمیزینین، آتوواکون و سولفادیازین مقاوم شود، اما معمولاً MDR نیست.[۱۷] مقاومت ضدکرم عمدتاً در منابع دامپزشکی گزارش شده‌است.[۱۸]

جلوگیری از ظهور مقاومت ضدمیکروبی[ویرایش]

برای محدود کردن توسعهٔ مقاومت ضدمیکروبی، راهبردهایی پیشنهاد شده‌اند:[نیازمند منبع]

  • از داروهای ضدمیکروب مناسب برای عفونت استفاده شود و برای عفونت‌های ویروسی از آنتی‌بیوتیک‌های ضدباکتری استفاده نشود.
  • هر زمان که ممکن است، جاندارِ عامل بیماری شناسایی شود.
  • به‌جای تکیه بر داروی ضدمیکروبی با طیف گسترده، ضدمیکروبی انتخاب شود که میکروبی ویژه را هدف قرار می‌دهد.
  • دورهٔ مناسب درمان ضدمیکروبی کامل شود. (نه خیلی کوتاه و نه خیلی طولانی)
  • از دوز صحیح برای ریشه‌کنی عامل بیماری‌زا استفاده شود.
  • آموزش کامل‌تر به تجویزکنندگان دارو و مردم و آشنا کردن جوامع، در مورد پیامدهای اقدامات آن‌ها در سطح جهانی.

جامعهٔ پزشکی به آموزش تجویزکنندگان خود و خودتنظیمی در قالب توسل به سرپرستی داوطلبانهٔ ضدمیکروبی متکی است که در بیمارستان‌ها ممکن است به شکل یک برنامهٔ نظارت ضدمیکروبی باشد. استدلال شده‌است که بسته به شرایط فرهنگی، دولت می‌تواند به آموزش مردم در مورد اهمیت استفادهٔ محدود از آنتی‌بیوتیک‌ها برای استفادهٔ بالینی انسان کمک کند، اما برخلاف مواد مخدر، در حال حاضر هیچ قانونی در مورد استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در هیچ‌کجای جهان وجود ندارد. برای مثال در دانمارک، استفاده از آنتی‌بیوتیک برای درمان جانورانی که برای مصرف خوراکی انسان پرورش یافته‌اند با موفقیت، محدود یا تنظیم شده‌است.[۱۹]

پیشگیری از عفونت کارآمدترین راهبرد برای پیشگیری از آلودگی با میکروب‌های مقاوم در بیمارستان است، زیرا در مورد عفونت‌های مقاوم، جایگزین‌های درمانی اندکی برای آنتی‌بیوتیک‌ها وجود دارد. اگر عفونت موضعی باشد، می‌توان اقدام به برداشتن آن کرد، اما در مورد عفونت سیستمیک تنها اقدامات عمومی مانند تقویت دستگاه ایمنی با ایمونوگلوبولین‌ها ممکن است امکان‌پذیر باشد. استفاده از باکتریوفاژها (ویروس‌هایی که باکتری‌ها را از بین می‌برند) حوزه‌ای در حال توسعه از درمان‌های میکروبیِ ممکن است.[۲۰]

اکنون راهبردهای درمانی جدید مانند درمان با پرتو فرابنفش و استفاده از باکتریوفاژها برای پیشگیری از ایجاد و گسترش میکروب‌های مقاوم، در حال آزمایش هستند اما این پژوهش‌ها همچنان نیاز به توجه، حمایت و منابع بیشتری دارند.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ A. -P. Magiorakos, A. Srinivasan, R. B. Carey, Y. Carmeli, M. E. Falagas, C. G. Giske, S. Harbarth, J. F. Hinndler et al. Multidrug-resistant, extensively drug-resistant and pandrug-resistant bacteria.... Clinical Microbiology and Infection, Vol 8, Iss. 3 first published 27 July 2011 [via Wiley Online Library]. Retrieved 16 August 2014.
  2. ↑ Drug Resistance, Multiple در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا
  3. ↑ Gall, Elizabeth; Long, Anna; Hall, Kendall K. (2020). "Infections Due to Other Multidrug-Resistant Organisms". Making Healthcare Safer III: A Critical Analysis of Existing and Emerging Patient Safety Practices (به انگلیسی). Rockville (MD): Agency for Healthcare Research and Quality (US). PMID 32255576.
  4. ↑ Boucher, HW, Talbot GH, Bradley JS, Edwards JE, Gilvert D, Rice LB, Schedul M. , Spellberg B. , Bartlett J. (1 January 2009). "Bad bugs, no drugs: no ESKAPE! An update from the Infectious Diseases Society of America". Clinical Infectious Diseases. 48 (1): 1–12. doi:10.1086/595011. PMID 19035777.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  5. ↑ Bennett PM (March 2008). "Plasmid encoded antibiotic resistance: acquisition and transfer of antibiotic resistance genes in bacteria". Br. J. Pharmacol. 153 (Suppl 1): S347–57. doi:10.1038/sj.bjp.0707607. PMC 2268074. PMID 18193080.
  6. ↑ Reygaert, Wanda C. (2018). "An overview of the antimicrobial resistance mechanisms of bacteria". AIMS Microbiology (به انگلیسی). 4 (3): 482–501. doi:10.3934/microbiol.2018.3.482. ISSN 2471-1888. PMC 6604941. PMID 31294229.
  7. ↑ Peterson, Elizabeth; Kaur, Parjit (2018). "Antibiotic Resistance Mechanisms in Bacteria: Relationships Between Resistance Determinants of Antibiotic Producers, Environmental Bacteria, and Clinical Pathogens". Frontiers in Microbiology. 9: 2928. doi:10.3389/fmicb.2018.02928. ISSN 1664-302X. PMC 6283892. PMID 30555448.
  8. ↑ Periasamy, Hariharan; Joshi, Prashant; Palwe, Snehal; Shrivastava, Rahul; Bhagwat, Sachin; Patel, Mahesh (2020-02-10). "High prevalence of Escherichia coli clinical isolates in India harbouring four amino acid inserts in PBP3 adversely impacting activity of aztreonam/avibactam". Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 75 (6): 1650–1651. doi:10.1093/jac/dkaa021. ISSN 0305-7453. PMID 32040179.
  9. ↑ Li XZ, Nikaido H (August 2009). "Efflux-mediated drug resistance in bacteria: an update". Drugs. 69 (12): 1555–623. doi:10.2165/11317030-000000000-00000. PMC 2847397. PMID 19678712.
  10. ↑ Stix G (April 2006). "An antibiotic resistance fighter". Sci. Am. 294 (4): 80–3. Bibcode:2006SciAm.294d..80S. doi:10.1038/scientificamerican0406-80. PMID 16596883.
  11. ↑ Hussain, T. Pakistan at the verge of potential epidemics by multi-drug resistant pathogenic bacteria (2015). Adv. Life Sci. 2(2). pp: 46-47
  12. ↑ Tao, Shuan; Chen, Huimin; Li, Na; Wang, Tong; Liang, Wei (2022). "The Spread of Antibiotic Resistance Genes In Vivo Model". Canadian Journal of Infectious Diseases and Medical Microbiology (به انگلیسی). 2022: e3348695. doi:10.1155/2022/3348695. ISSN 1712-9532. PMC 9314185. PMID 35898691.
  13. ↑ Oechslin, Frank (2018-06-30). "Resistance Development to Bacteriophages Occurring during Bacteriophage Therapy". Viruses (به انگلیسی). 10 (7): 351. doi:10.3390/v10070351. PMC 6070868. PMID 29966329.
  14. ↑ Howden, B. P.; Slavin, M. A.; Schwarer, A. P.; Mijch, A. M. (Winter 2003). "Successful control of disseminated Scedosporium prolificans infection with a combination of voriconazole and terbinafine". European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases: Official Publication of the European Society of Clinical Microbiology. 22 (2): 111–113. doi:10.1007/s10096-002-0877-z. ISSN 0934-9723. PMID 12627286.
  15. ↑ Levin, Myron J.; Bacon, Teresa H.; Leary, Jeffry J. (2004). "Resistance of Herpes Simplex Virus Infections to Nucleoside Analogues in HIV-Infected Patients". Clinical Infectious Diseases (به انگلیسی). 39 (s5): S248–S257. doi:10.1086/422364. ISSN 1058-4838. PMID 15494896.
  16. ↑ Dondorp, A. , Nosten, F. , Yi, P. , Das, D. , Phyo, A. , & Tarning, J. et al. (2009). Artemisinin Resistance in Plasmodium falciparum Malaria. New England Journal Of Medicine, 361, 455-467.
  17. ↑ Doliwa C, Escotte-Binet S, Aubert D, Velard F, Schmid A, Geers R, Villena I. Induction of sulfadiazine resistance in vitro in Toxoplasma gondii.Exp Parasitol. 2013 Feb;133(2):131-6.
  18. ↑ Laurenson YC, Bishop SC, Forbes AB, Kyriazakis I.Modelling the short- and long-term impacts of drenching frequency and targeted selective treatment on the performance of grazing lambs and the emergence of antihelmintic resistance.Parasitology. 2013 Feb 1:1-12.
  19. ↑ Levy, Sharon (2014). "Reduced Antibiotic Use in Livestock: How Denmark Tackled Resistance". Environmental Health Perspectives (به انگلیسی). 122 (6): A160-5. doi:10.1289/ehp.122-A160. ISSN 0091-6765. PMC 4050507. PMID 24892505.
  20. ↑ Schooley, Robert T.; Biswas, Biswajit; Gill, Jason J.; Hernandez-Morales, Adriana; Lancaster, Jacob; Lessor, Lauren; Barr, Jeremy J.; Reed, Sharon L.; Rohwer, Forest (2017-08-14). "Development and Use of Personalized Bacteriophage-Based Therapeutic Cocktails To Treat a Patient with a Disseminated Resistant Acinetobacter baumannii Infection". Antimicrobial Agents and Chemotherapy. American Society for Microbiology. 61 (10): e00954-17. doi:10.1128/aac.00954-17. ISSN 0066-4804. PMC 5610518. PMID 28807909.

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مقاومت_چنددارویی&oldid=39184754»