1590 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]

• 8 marca–21 kwietnia w Warszawie obradował sejm zwyczajny^[1].
• 31 marca – pożar zniszczył doszczętnie zabudowania Skwierzyny.
• 14 maja – Cieszanów otrzymał prawa miejskie.
• 2 grudnia w Warszawie rozpoczął obrady sejm zwyczajny^[2].
• Wprowadzony został rejestr kozacki (1000 kozaków wzięto na żołd Rzeczypospolitej).
• Nastąpiło rozdzielenie Skarbu Królewskiego i publicznego.

Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]

• 14 marca – Wojny religijne hugenockie: hugenoci pokonali w bitwie pod Ivry wojska francuskiej Ligi Katolickiej.
• 21 marca – w Stambule podpisano traktat pokojowy kończący II wojnę persko-turecką.
• 17 maja – Anna Duńska została koronowana na królową Szkocji.
• 15 września
  • Urban VII został papieżem.
  • trzęsienie ziemi o sile 6,0° w skali Richtera w Wiedniu i Dolnej Austrii.
• 27 września – 13 dni po wyborze zmarł na malarię papież Urban VII, kończąc w ten sposób najkrótszy pontyfikat w historii papiestwa.
• 16 października – książę Venosy, kompozytor i lutnik Carlo Gesualdo zamordował w swym pałacu w Neapolu przyłapanych in flagranti żonę z kochankiem.
• 5 grudnia – Grzegorz XIV został wybrany papieżem.
• W Chinach wydano Podróż na zachód.
• Patriarcha Konstantynopola Jeremiasz II Tranos powrócił z podróży do Moskwy.

Urodzili się[edytuj | edytuj kod]

• 6 stycznia – Kasper Drużbicki SJ, prekursor kultu Serca Jezusowego (zm. 1662)
• 9 stycznia – Simon Vouet, francuski malarz okresu baroku (zm. 1649)
• 13 stycznia – Artur Bell, kapłan, męczennik chrześcijański, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1643)
• 18 kwietnia – Ahmed I, sułtan Imperium Osmańskiego (zm. 1617)
• 5 maja – Jakub Sobieski, polski magnat, poseł, pamiętnikarz, działacz polityczny, dowódca wojskowy, ojciec Jana III Sobieskiego (zm. 1646)
• 12 maja – Cosimo II de’ Medici – Wielki Książę Toskanii (zm. 1621)
• 12 lipca – Nicolas Tournier, francuski malarz okres baroku (zm. 1638)
• 13 lipca – Klemens X, papież (zm. 1676)
• 26 lipca – Jan Crell, teolog i pisarz braci polskich (zm. 1633)
• 7 sierpnia – Karol Habsburg, książę nyski i cieszyński, biskup wrocławski, wielki mistrz zakonu krzyżackiego (zm. 1624)
• 2 września – Agostino Mascardi, – włoski profesor retoryki, pisarz (zm. 1640)
• 25 września – Théophile de Viau, – francuski poeta i dramaturg (zm. 1626)
• 3 października – Anna pomorska (1590–1660), księżniczka pomorska, księżna Croy, córka Bogusława XIII, księcia pomorskiego i Klary. Ostatnia przedstawicielka dynastii Gryfitów (zm. 1660)
• 3 grudnia – Daniel Seghers, flamandzki malarz barokowy specjalizujący się w przedstawieniach kwiatów (zm. 1661)
• data dzienna nieznana:
  • Arthur Aston, brytyjski dowódca wojskowy, najemnik (zm. 1649)
  • Bartolommeo Bianco, włoski architekt działający w Genui, tworzący w nurcie wczesnego baroku (zm. 1657)
  • Teofila Chmielecka, wojewodzina kijowska, żona Stefana Chmieleckiego (zm. 1650)
  • Wilhelm Courtet, francuski dominikanin, misjonarz na Dalekim Wschodzie, męczennik, święty katolicki (zm. 1637)
  • Martin de Redin, 58. wielki mistrz zakonu joannitów od 17 sierpnia 1657 do śmierci (zm. 1657)
  • Théophile de Viau, francuski poeta i dramaturg (zm. 1626)
  • Abraham de Vries, malował portrety pod wpływem Rembrandta (zm. 1650)
  • Jan Działyński (1590–1648), wojewoda chełmiński, starosta pokrzywnicki, pucki i kowalewski (zm. 1648)
  • Maciej Głoskowski, polski matematyk, kartograf i poeta (zm. 1658)
  • Tomasz Hioji Rokusayemon Nishi, japoński dominikanin, męczennik, święty katolicki (zm. 1634)
  • Jan Krieg, polski malarz (zm. 1643)
  • Stanisław Lanckoroński, hetman polny koronny, od roku 1650 wojewoda bracławski (zm. 1657)
  • Franciszek Bernard Mniszech, starosta sanocki, szczyrzycki, kasztelan sądecki, brat Maryny Mniszchównej – carowej Rosji (zm. 1661)
  • Boris Morozow, szef rządu we wczesnym okresie panowania cara Aleksego I, którego zresztą wychowywał i był jego szwagrem (zm. 1661)
  • Samuel Stanisław Nadolski, starosta tczewski, kasztelan rozpierski, a później rawski, rotmistrz, kapitan piechoty (zm. 1655)
  • Samuel Pac, rotmistrz husarski, chorąży wielki litewski, jeden z najdzielniejszych rycerzy swojej epoki (zm. 1627)
  • François Perrier (malarz), francuski malarz i miedziorytnik (zm. 1650)
  • Stanisław Pstrokoński, biskup chełmski, jezuita, proboszcz płocki (zm. 1657)
  • Krzysztof Sapieha, podczaszy wielki litewski, krajczy wielki litewski, stolnik wielki litewski, podstoli wielki litewski (zm. 1637)
  • Krzysztof Stefan Sapieha, pisarz wielki litewski, starosta lidzki, mścisławski i wilkijski (zm. 1627)
  • Jan Stoiński, ariański działacz reformacyjny w Polsce, duchowny, teolog, pisarz i poeta (zm. 1654)
  • Janusz Tyszkiewicz Łohojski, magnat, wojskowy, polityk Rzeczypospolitej Obojga Narodów (zm. 1649)
  • Grigore Ureche, mołdawski kronikarz, zarządca Dolnej Mołdawii (zm. 1647)
  • Piotr od św. Katarzyny Vazquez, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1624)
  • Georg Weissel, niemiecki duchowny luterański i poeta (zm. 1635)
  • Arakel z Tebryzu, ormiański mnich i kronikarz (zm. 1670)

Zmarli[edytuj | edytuj kod]

• 7 stycznia – Jakob Andreä – niemiecki teolog luterański (ur. 1528)
• 20 stycznia – Giambattista Benedetti, włoski fizyk i matematyk (ur. 1530)
• 2 lutego
  • Katarzyna del Ricci, święta Kościoła katolickiego, mistyczka, wizjonerka, stygmatyczka (ur. 1522)
  • Martin Medek, czeski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita praski (ur. 1538)
• 3 lutego – Germain Pilon, francuski rzeźbiarz manierystyczny (ur. ok. 1537)
• 4 lutego – Gioseffo Zarlino, włoski kompozytor i teoretyk z epoki renesansu (ur. 1517)
• 12 lutego – François Hotman, francuski prawnik i pisarz (ur. 1524)
• 14 marca – Gryzelda Batory, córka Krzysztofa Batorego i Elżbiety Bocskai, bratanica króla Polski Stefana Batorego (ur. 1569)
• marzec – Piotr II Kolczyk, hospodar Wołoszczyzny w latach 1583–1585 z dynastii Basarabów (ur. ?)
• 6 kwietnia – Francis Walsingham – polityk angielski (ur. 1532)
• 10 lipca – Karol Styryjski, arcyksiążę austriacki (ur. 1540)
• 16 lipca – Bartłomiej Fernandes od Męczenników, portugalski dominikanin, biskup i arcybiskup Bragi (ur. 1514)
• 28 lipca – Martin von Schaumberg, biskup Eichstätt (ur. 1523)
• 27 sierpnia – Sykstus V, papież (ur. 1521)
• 28 sierpnia
  • Guillaume du Bartas, francuski poeta (ur. 1544)
  • Piotr Dunin Wolski, biskup płocki i przemyski (ur. 1531)
• 20 września – Robert Garnier, francuski poeta (ur. 1544)
• 23 września – Mikołaj Bobadilla, jeden z pierwszych członków zakonu Jezuitów (ur. 1511)
• 27 września – Urban VII, papież (ur. 1521)
• 17 października – Anna Austriacka, arcyksiężniczka austriacka, księżna Bawarii (ur. 1528)
• 23 października – Bernardino de Sahagún, hiszpański zakonnik, misjonarz franciszkański (ur. 1499)
• 29 października – Dirck Volckertszoon Coornhert, holenderski grawer, pisarz, poeta, filozof, tłumacz, polityk i teolog (ur. 1522)
• 19 listopada – Hieronim Zanchiusz, zakonnik, następnie teolog kalwiński, duchowny i pisarz (ur. 1516)
• 29 listopada – Philipp Nicodemus Frischlin, niemiecki filolog późnohumanistyczny, nowołaciński dramaturg i liryk (ur. 1547)
• 20 grudnia – Ambroise Paré – francuski chirurg (ur. ok. 1510)
• data dzienna nieznana:
  • Balthasar Batthyány – węgierski generał, uczestnik wojen z Turcją (ur. ok. 1543)
  • Jacob Grimmer – flamandzki malarz, pejzażysta (ur. ok. 1525)
  • Kasper Karliński – starosta olsztyński (ur. ?)
  • Leone Leoni – włoski rzeźbiarz, medalier i złotnik (ur. ok. 1509)
  • Dionizy Szyjka – bernardyn, kantor, gwardian (ur. ok. 1530)
  • Marcin Ujazdowski – polski duchowny i filozof, profesor Akademii Krakowskiej (ur. ?)

Zdarzenia astronomiczne[edytuj | edytuj kod]

• 3 października – zakrycie Marsa przez Wenus^[3]

Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]

• Tłusty czwartek: 1 marca
• Ostatki: 6 marca
• Popielec: 7 marca
• Niedziela Palmowa: 15 kwietnia
• Wielki Czwartek: 19 kwietnia
• Wielki Piątek: 20 kwietnia
• Wielka Sobota: 21 kwietnia
• Wielkanoc: 22 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny: 23 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 31 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 10 czerwca
• Boże Ciało: 21 czerwca

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Zobacz multimedia związane z tematem: 1590