Elizabeth Blackburn – Wikipedia, wolna encyklopedia

Elizabeth Helen Blackburn
Ilustracja
Blackburn ze złotym medalem AIC (2012)
Państwo działania

Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

26 listopada 1948
Hobart

profesor
Specjalność: biologia
Alma Mater

Uniwersytet w Melbourne,
Uniwersytet w Cambridge

Uczelnia

Uniwersytet Kalifornijski w San Francisco

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
AIC Gold Medal

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Elizabeth Blackburn w marcu 2009

Elizabeth Helen Blackburn (ur. 26 listopada 1948 w Hobart[1]) – amerykańska biolog molekularna pochodzenia australijskiego, laureatka Nagrody Nobla[1]. Zajmuje się telomerami i etyką medyczną.

Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]

Jej oboje rodzice byli lekarzami, miała siedmioro rodzeństwa. Wcześnie zainteresowała się zwierzętami i przyrodą[2]. Uczęszczała do Melbourne High School (kiedy była nastolatką, jej rodzina przeprowadziła się do Melbourne)[3].

Praca naukowa[edytuj | edytuj kod]

Studiowała na Uniwersytecie w Melbourne, gdzie uzyskała tytuł licencjata (1970) i magistra (1972) z biologii[3][4]. Za radą swoich profesorów wyjechała do Anglii, by tam podjąć dalsze studia[3]. Stopień doktora uzyskała w 1975 na Uniwersytecie w Cambridge[1]. Odbyła staż podoktorski z biologii molekularnej i komórkowej na Uniwersytecie Yale w laboratorium dr. Josepha Galla w latach 1975–1977[1][3][4]. Wraz z nim odkryła strukturę telomerów chromosomów. Wyniki opublikowali w artykule w 1978 roku[3]. Pracowała na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, a w 1990 objęła stanowisko profesora biologii i fizjologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco[1].

Carol Greider i Elizabeth Blackburn

W 1980 Blackburn poznała Jacka Szostaka, który również badał telomery i który był zaintrygowany jej badaniami[1]. Oboje zaczęli badać telomery używając do tego drożdży i Tetrahymena[1]. W 1984 Blackburn i Greider odkryły telomerazę[1]. W następnych latach wraz ze współpracownikami badała wpływ stresu na telomerazy i telomery[5] ze szczególnym uwzględnieniem medytacji mindfulness[6][7].

Uhonorowanie[edytuj | edytuj kod]

W 2009 otrzymała, wraz z Carol W. Greider i Jackiem Szostakiem, Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny[1] za „odkrycie, jak zakończenia chromosomów są chronione przez struktury zwane telomerami oraz enzym telomerazę”[2].

Blackburn została także wybrana członkinią Royal Society of London (1992) i zagraniczną współpracowniczką National Academy of Sciences (1993)[1]. Elizabeth Blackburn została nazwana jednym ze „100 najbardziej wpływowych ludzi” w 2007 przez Time[3].

Służyła w Radzie Prezydenta ds. Bioetyki od 2002 do 2004[4]. Wspierała badania nad ludzkimi komórkami embrionalnymi, w przeciwieństwie do administracji Busha. Jej kadencje w Radzie zostały zakończone dyrektywą Białego Domu 27 lutego 2004 r.[8] Po tej decyzji wielu naukowców wyraziło oburzenie z powodu jej usunięcia[9].

Została wyróżniona honorowymi stopniami przez 11 uniwersytetów[4]. W 2008 roku została laureatką nagrody North American Laureate for L’Oreal-UNESCO For Women in Science[4]. Była prezes Salk Institute od 2016[10], acz postanowiła odejść na emeryturę w 2018[11].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Ma męża nazwiskiem John W. Sedat i jednego syna – Benjamina (ur. 1986)[2][12][13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j Elizabeth Blackburn, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. ↑ a b c Elizabeth H. Blackburn - Facts - NobelPrize.org [online], NobelPrize.org [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Elizabeth Blackburn, Ph.D. - Academy of Achievement, „Academy of Achievement” [dostęp 2018-08-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-17] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Administrator, Dr. Elizabeth Blackburn [online], biochemistry2.ucsf.edu [dostęp 2018-08-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-31] (ang.).
  5. ↑ Elissa S. Epel i inni, Dynamics of telomerase activity in response to acute psychological stress, „Brain, behavior, and immunity”, 24 (4), 2010, s. 531–539, DOI: 10.1016/j.bbi.2009.11.018, ISSN 0889-1591, PMID: 20018236, PMCID: PMC2856774 [dostęp 2018-08-31].
  6. ↑ Elissa Epel i inni, Can Meditation Slow Rate of Cellular Aging? Cognitive Stress, Mindfulness, and Telomeres, „Annals of the New York Academy of Sciences”, 1172 (1), 2009, s. 34–53, DOI: 10.1111/j.1749-6632.2009.04414.x, ISSN 0077-8923, PMID: 19735238, PMCID: PMC3057175 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  7. ↑ Tonya L. Jacobs i inni, Intensive meditation training, immune cell telomerase activity, and psychological mediators, „Psychoneuroendocrinology”, 36 (5), 2011, s. 664–681, DOI: 10.1016/j.psyneuen.2010.09.010, ISSN 0306-4530 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  8. ↑ Elizabeth Blackburn, Janet Rowley, Reason as Our Guide, „PLoS Biology”, 2 (4), 2004, e116, DOI: 10.1371/journal.pbio.0020116, ISSN 1545-7885, PMID: 15024408, PMCID: PMC359389 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  9. ↑ USATODAY.com - Scientists rally around stem cell advocate fired by Bush [online], usatoday30.usatoday.com [dostęp 2018-08-31].
  10. ↑ Nobel laureate Elizabeth Blackburn named Salk Institute president - Salk Institute for Biological Studies, „Salk Institute for Biological Studies” [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  11. ↑ Nobel laureate will step down from leading embattled Salk Institute, „Science | AAAS”, 21 grudnia 2017 [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  12. ↑ Blackburn Gets Personal, Reflects on Path Leading Up to Nobel Prize [online], UC San Francisco [dostęp 2018-08-31] (ang.).
  13. ↑ Denise Grady, Elizabeth Blackburn: Molecular Biologist Charts Her Own Course [online] [dostęp 2018-08-31] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Laureaci Royal Medal (XXI wiek)
2001–2009
2010–2019
lata 20.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Elizabeth_Blackburn&oldid=73472732”