Granica brandenbursko-polska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Granica brandenbursko-polska – granica dzieląca terytoria Królestwa Polskiego i Marchii (a następnie Elektoratu) Brandenburgii w latach 1249–1252 do 1701 roku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Granica powstała w okresie rozbicia dzielnicowego, kiedy to Brandenburgia zawładnęła ziemią lubuską w latach 1249–1252.

W 1320 roku granica biegła od styku granic Śląska (ks. głogowskie), Wielkopolski i Brandenburgii (na zachód od Kargowej) w kierunku północnym na zachód od Międzyrzecza i Skwierzyny. Po dojściu do Warty przybierała kierunek północno-wschodni, początkowo równolegle do Noteci na południe od Santoku i Drzenia, następnie od Wielenia po Ujście opierała się o Noteć. Potem biegła w kierunku północnym korytem Gwdy i na północ od Złotowa dochodziła do styku granic Polski, Brandenburgii i Pomorza (ks. wołogoskie).

Po włączeniu do Polski powiatu wałeckiego w 1368 roku i zhołdowaniu Santoka (1365–1370) granica przesunęła się na zachód i podzielona została na dwa odcinki rozdzielone terytorium pomorskim. Biegła od styku granic Śląska w kierunku północnym, na zachód od Międzyrzecza, Skwierzyny i Santoka do styku granic Polski, Brandenburgii i ks. szczecińskiego w okolicach Barlinka. Drugi odcinek granicy brandenburskiej (Nowej Marchii) biegł początkowo w kierunku wschodnim i po dojściu do Drawy biegł w kierunku północnym do styku granic Polski, Brandenburgii (Nowa Marchia) i Pomorza na północny zachód od Drahimia.

Po oddaniu w 1402 roku Nowej Marchii w zastaw zakonowi krzyżackiemu granica uległa skróceniu do odcinka od styku granic ze Śląskiem do styku granic Brandenburgii, Nowej Marchii i Polski na południe od Santoka.

W 1466 roku po powrocie Nowej Marchii do Brandenburgii przywrócona została granica sprzed 1402 roku (z pozostawieniem Santoka w granicach Brandenburgii).

W 1648 roku na mocy traktatu westfalskiego Brandenburgia zajęła Pomorze i tym samym wydłużyła się granica polsko-brandenburska – dołączył odcinek dawnej granicy Polski z księstwem słupskim, do Morza Bałtyckiego w okolicy Łeby.

W 1657 roku do Brandenburgii włączono Bytów i Lębork, a w 1668 roku Drahim.

Od 1618 margrabiowie brandenburscy przejęli lenno pruskie.

Na mocy traktatów welawsko-bydgoskich w 1657 roku lenne Księstwo Pruskie stało się suwerenne i wydłużyła się granica polsko-brandenburska o dawną granicę Polski z lennym Księstwem Pruskim.

Granica przestała istnieć w 1701 roku po koronacji elektora Fryderyka Wilhelma na króla w Prusach, a Brandenburgia stała się prowincją nowego królestwa.

Dawna granica w 1815 roku stał się granicą pomiędzy pruskimi prowincjami, Brandenburgią, Pomorzem a regionem Poznańskim i Prusami Zachodnimi.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Europa. Regiony i państwa historyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13291-4.
Atlas ilustrowany – Historia Polski. Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-303-9.

Granice obecne (od 1993)	z Białorusią z Czechami z Litwą z Niemcami z Rosją ze Słowacją z Ukrainą
Granice PRL (1945–1989) i nieistniejące III RP (1989–1993)	z Czechosłowacją (1945–1992) ze Związkiem Radzieckim (1945–1991) z NRD (1949–1990)
Granice II RP (1918–1939)	z Czechosłowacją z Litwą z Litwą Środkową (1920–1922) z Łotwą (od 1919) z Niemcami (1921–1939) z Rumunią ze Słowacją (1939) z Wolnym Miastem Gdańskiem (od 1920) z Węgrami (1939) ze Związkiem Radzieckim (1921–1939)
Granice I RP (1569–1795)	z Austrią z Brandenburgią (do 1701) z Chanatem Krymskim (do 1667) z Hospodarstwem Mołdawskim (do 1793) z Księstwem Kurlandii z Księstwem Pomorskim (do 1637) z Księstwem Siedmiogrodu (do 1688) z Prusami (od 1701) z Prusami Książęcymi (do 1701) z Rosją ze Szwecją (do 1722) z Turcją (do 1792)
Inne granice historyczne	z Rusią Kijowską z Rusią Halicko-Włodzimierską ze Złotą Ordą z Księstwem Słupskim z Państwem Krzyżackim