Jacek Bunsch – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jacek Bunsch
Ilustracja
Jacek Bunsch (2011)
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1954
Kraków

Zawód

reżyser teatralny, pedagog

Lata aktywności

od 1980

Zespół artystyczny
Teatr Bagatela w Krakowie
(1977–1979)
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
(1979–1980)
Teatr Polski we Wrocławiu
(1985–1989)
Teatr Polski w Poznaniu
(1990–1993)
Teatr Muzyczny we Wrocławiu
(1995–1999)
Teatr Zagłębia w Sosnowcu
(2002–2003)
Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie
(2003–2004)
Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza w Gdyni
(2004–2008)
Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
Multimedia w Wikimedia Commons

Jacek Bunsch (ur. 14 listopada 1954 w Krakowie) – polski reżyser teatralny, pedagog, dyrektor Teatru Polskiego we Wrocławiu (1985−1989), Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie (2003−2004) oraz Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni (2004−2008). Wykładowca wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie oraz Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył filologię polską i teatrologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1978), później Wydział Reżyserii Dramatu krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego (1981). W okresie studiów pracował również jako dziennikarz, publikując m.in. w czasopiśmie „Teatr”[1].

Debiutował w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie reżyserując w 1980 roku Odejście głodomora T. Różewicza. Od 1981 roku związany był z Teatrem Polskim we Wrocławiu, gdzie zrealizował szereg przedstawień, m.in. sztuki Witkacego Szewcy (1982), Oni, Janulka, córka Fizdejki, a także Historię W. Gombrowicza, Śmierć Dantona G. Büchnera, Dzieci Arbatu A. Rybakowa, Iwanowa A. Czechowa, adaptację Biesiady u hrabiny Kotłubaj W. Gombrowicza czy Gracza według F. Dostojewskiego[2]. Spektakle te prezentowano także we Francji, Rosji i Hiszpanii.

W latach 1985−1989 był dyrektorem Teatru Polskiego we Wrocławiu[3]. Po roku 1991 rozpoczął stałą współpracę z teatrami zagranicznymi (Dania, Czechy). W Danii m.in. w jednym z największych teatrów państwowych – Odense Teater(inne języki) wystawił Wariata i zakonnicę Witkacego, Iwonę, księżniczkę Burgunda Gombrowicza (1993)[4] i Wesołe kumoszki z Windsoru Szekspira[5]. Prowadził również wykłady w Det Fynske Kunstakademi(inne języki) w Odense.

Od roku 1990 podjął współpracę z Teatrem Polskim w Poznaniu, gdzie zrealizował m.in. Król umiera E. Ionesco, Jana Macieja Karola Wścieklicę Witkacego, powodzenie zdobył także jego Dekameron według G. Boccaccia (1994) zaprezentowany m.in. na Festiwalu Teatru Polskiego w Rydze. Później reżyserował w katowickim Teatrze Śląskim, wrocławskim Teatrze Współczesnym, w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, teatrach w Kaliszu, Rzeszowie, Szczecinie i Gdyni. Realizował także spektakle Teatru Telewizji (Szalona lokomotywa[6], Bobok, Gyubal Wahazar), jak również szereg programów edukacyjnych i muzycznych.

W sezonie 2003−2004 sprawował funkcję dyrektora artystycznego Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie[7], zaś w latach 2004−2008 był dyrektorem Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza w Gdyni. Był pomysłodawcą i twórcą, a także dyrektorem trzech pierwszych edycji Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port[8] odbywającego się w Gdyni od roku 2006 i mającego za zadanie prezentację najlepszych przedstawień z całej Polski opartych na najnowszych tekstach rodzimej dramaturgii[9] oraz inicjatorem powstania Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej.

W krakowskim Teatrze Ludowym wystawił adaptację kontrowersyjnej powieści A. Burgessa Mechaniczna pomarańcza (2011). W latach 2010−2012 przygotował dwie inscenizacje sztuk Witkacego: Wariat i zakonnica oraz Wścieklica na festiwal „Witkacomania” w Nowym Teatrze w Słupsku[10]. W roku 2015 powstała autorska adaptacja opowiadań W. Gombrowicza Pamiętnik Stefana Czarnieckiego w szczecińskim Teatrze Piwnica przy Krypcie[11], a w roku 2017 odbyła się premiera adaptacji opowiadania Gombrowicza Tancerz mecenasa Kraykowskiego[12] w Lubuskim Teatrze w Zielonej Górze. W roku 2019 wystawiono spektakl Oni w Teatrze Polskim w Szczecinie, pokazany podczas obchodów 80. rocznicy śmierci Witkacego[13]. W roku 2022 reżyserował ponownie w Teatrze Polskim we Wrocławiu, inscenizując dramat J. Słowackiego Ksiądz Marek[14].

W latach 2010−2014 był również wykładowcą w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Wrocławskim, od roku 2012 prowadzi wykłady w Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (filia we Wrocławiu)[15] oraz we wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1989), w roku 2022 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadał mu Odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”[16].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Syn malarki Krystyny Gruchalskiej (1920−2013) oraz grafika Franciszka Bunscha (ur. 1926). Bratanek scenografa Alego Bunscha (1925−1985), wnuk architekta Aleksandra Gruchalskiego (1894−1943) oraz malarza Adama Bunscha (1896−1969), prawnuk rzeźbiarza Alojzego Bunscha (1859−1916)[17].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

  • 1983: Wrocław − Statuetka Aleksandra Fredry − nagroda wrocławskich krytyków teatralnych i Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru dla przedstawienia Szewcy w reż. J. Bunscha, jako najwybitniejszego osiągnięcia i wydarzenia w życiu teatralnym Wrocławia[18].
  • 1986: Opole − XII Opolskie Konfrontacje Teatralne − wyróżnienie za opracowanie tekstu i reżyserię sztuki Janulka, córka Fizdejki S. I. Witkiewicza w Teatrze Polskim we Wrocławiu.
  • 1987: Wrocław − Statuetka Aleksandra Fredry − nagroda wrocławskich krytyków teatralnych i Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru dla przedstawienia Kandyd, czyli optymizm w reż. Macieja Wojtyszki jako najwybitniejszego osiągnięcia i wydarzenia w życiu teatralnym Wrocławia.
  • 1991: Opole − XVII Opolskie Konfrontacje Teatralne − nagroda zespołowa dla aktorów i realizatorów spektaklu Biesiada u hrabiny Kotłubaj według Witolda Gombrowicza w Teatrze Polskim we Wrocławiu.
  • 2002: Śląska Złota Maska dla przedstawienia Operetka Witolda Gombrowicza w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu.
  • 2003: Kreaton – nagroda Towarzystwa Przyjaciół Teatru Zagłębia dla reżysera sezonu
  • 2003: Śląska Złota Maska − w kategorii „najlepszy reżyser" − za reżyserię przedstawienia Ferdydurke według Witolda Gombrowicza w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu[19].

Ważniejsze spektakle teatralne[edytuj | edytuj kod]

  • T. Różewicz, Odejście głodomora, Teatr im. J. Słowackiego, Kraków 1980[7]
  • S.I. Witkiewicz, Szewcy, Teatr Polski, Wrocław 1982
  • S.I. Witkiewicz, Oni, Teatr Polski, Wrocław 1984
  • W. Gombrowicz, Historia, Teatr Polski, Wrocław 1985
  • S.I. Witkiewicz, Janulka, córka Fizdejki, Teatr Polski, Wrocław 1986
  • G. Büchner, Śmierć Dantona, Teatr Polski, Wrocław 1988
  • A. Rybakow, Dzieci Arbatu, Teatr Polski, Wrocław 1988
  • W. Gombrowicz, Biesiada u hrabiny Kotłubaj, Teatr Polski, Wrocław 1990
  • E. Ionesco, Król umiera, czyli ceremonie, Teatr Polski, Poznań 1991
  • S.I. Witkiewicz, Wariat i zakonnica, Teatr Odense (Dania) 1992
  • A. Miller, Czarownice z Salem, Teatr im. W. Bogusławskiego, Kalisz 1992
  • W. Gombrowicz, Iwona, Teatr Odense (Dania) 1993
  • G. Boccaccio, Dekameron, Teatr Polski, Poznań 1994
  • F. Dürrenmatt, Wizyta starszej pani, Teatr im. W. Bogusławskiego, Kalisz 1994
  • F. Dostojewski, Gracz, Teatr Polski Wrocław 1995
  • B. Schulz, Xięga bałwochwalcza, Teatr Współczesny, Wrocław 1996
  • W. Szekspir, Wesołe kumoszki z Windsoru, Teatr Odense (Dania) 1998
  • W. Gombrowicz, Dziewictwo. Na kuchennych schodach, Teatr Śląski, Katowice 1998
  • F. Kafka, Przemiana, Teatr Bez Sceny, Katowice 1999
  • W. Gombrowicz, Operetka, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2001
  • W. Gombrowicz, Ferdydurke, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2002
  • S.I. Witkiewicz, Jan Maciej Karol Wścieklica, Teatr im. W. Siemaszkowej, Rzeszów 2003
  • B. Schulz, Play-Schulz, Teatr Bez Sceny, Katowice 2003
  • S. Mrożek, Tango, Teatr im. W. Siemaszkowej, Rzeszów 2004
  • W. Gombrowicz, Ślub, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2004
  • M. Cervantes, Don Kichote, Teatr im. W. Gombrowicza, Scena Letnia, Gdynia 2005
  • Ch. Hampton, Niebezpieczne związki, Teatr im. W. Gombrowicza, Gdynia 2006
  • S.I. Witkiewicz, Wariat i zakonnica, Teatr im. W. Gombrowicza, Gdynia 2006
  • W. Gombrowicz, Pornografia, Teatr Zagłębia, Sosnowiec 2010
  • A. Burgess, Mechaniczna pomarańcza, Teatr Ludowy, Kraków 2011
  • S.I. Witkiewicz, Jan Maciej Karol Wścieklica, Festiwal „Witkacomania”, Nowy Teatr, Słupsk 2012
  • W. Gombrowicz, Pamiętnik Stefana Czarnieckiego, Teatr Piwnica przy Krypcie, Szczecin 2015
  • W. Gombrowicz, Tancerz mecenasa Kraykowskiego, Lubuski Teatr, Zielona Góra 2017
  • S.I. Witkiewicz, Oni, Teatr Polski, Szczecin 2019
  • W. Gombrowicz, Tancerz mecenasa Kraykowskiego, prezentacja online 2021[20]
  • J. Słowacki, Ksiądz Marek, Teatr Polski, Wrocław 2022[21]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ por. J. Bunsch. Tadeusz Kantor – rzeczywistość nieoswojona. „Teatr”. nr 11 (726), 24.05.1979. 
  2. ↑ R. Węgrzyniak: Teatr snów i wielkie zwierciadło historii – reżyserzy Teatru Polskiego we Wrocławiu (1946-2010). W: Rekonstrukcje. Teatr Polski we Wrocławiu 1945–2011, t. 1. Wrocław: TP, 2011, s. 58-60. ISBN 978-83-930986-1-3.
  3. ↑ A. Szarłat: Wyzwolić się z narodu – Jacek Bunsch. W: Rekonstrukcje. Teatr Polski we Wrocławiu 1945–2011, tom 1. Wrocław: TP, 2011, s. 496-507.
  4. ↑ E. Walczak-Andersen: Recepcja teatralna Witolda Gombrowicza w Danii. W: Teatr Witolda Gombrowicza, Pamiętnik Teatralny r. LIII, z.1-4 (209-212). Warszawa: IS PAN, 2004, s. 364-365.
  5. ↑ J. Bunsch. Zemsta porzuconej lalki. Scenografie Jadwigi Mydlarskiej-Kowal w teatrach dramatycznych. „Zeszyty Naukowe AST”. nr 10, s. 28-48, 2020. AST Kraków. 
  6. ↑ J. Degler: Witkacego portret wielokrotny. Warszawa: PIW, 2009, s. 194. ISBN 978-83-06-03214-7.
  7. ↑ a b Jacek Bunsch, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2015-02-03].
  8. ↑ red. M. Szymik-Mackiewicz: Dotknięci teatrem, czyli pół wieku Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza w Gdyni 1959/1960-2009/2010. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2010, s. 238-267. ISBN 978-83-7453-997-5.
  9. ↑ M. Baran. R@Port zdał egzamin. „Gazeta Wyborcza - Trójmiasto”. nr 119, 23-05-2006. 
  10. ↑ P. Wyszomirski, Bez kompleksów, e-teatr, 26-09-2012.
  11. ↑ J. Bończa-Szabłowski: Polak rasy mieszanej, czyli Gombrowicz trafił do krypty. Rzeczpospolita, 30.12.2015. [dostęp 2016-03-20].
  12. ↑ J. Cieślak: Problem z własną tożsamością. Rzeczpospolita, 6.10.2017. [dostęp 2017-10-30].
  13. ↑ Pamiętajmy o Witkacym. „Oni” w Starej Rzeźni. 24Kurier.pl. [dostęp 2019-09-19].
  14. ↑ M.Tumińska: Uniwersalna przypowieść o wojnie. Dziennik Teatralny, 2022-12-08. [dostęp 2022-12-09].
  15. ↑ Jacek Bunsch. dolnośląskość.pl. [dostęp 2022-10-26].
  16. ↑ Jacek Bunsch. AST Wrocław. [dostęp 2022-10-26].
  17. ↑ J. Bończa-Szabłowski: Wielka planeta Bunsch. "Rzeczpospolita", 22.04.2016. [dostęp 2016-06-09].
  18. ↑ K. Kucharski: ... i teraz „Szewcy" górą!. Encyklopedia Teatru Polskiego. [dostęp 2019-07-15].
  19. ↑ Jacek Bunsch, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2018-08-14].
  20. ↑ Z. Haczek: Gombrowicz „tańczy” w Lubuskim Teatrze…. Gazeta Lubuska, 30.04.2021. [dostęp 2021-05-02].
  21. ↑ Przedstawienie Ksiądz Marek. Teatr Polski we Wrocławiu. [dostęp 2022-12-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Dyrektorzy Teatru Polskiego we Wrocławiu
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacek_Bunsch&oldid=70313479”