French
DeutschKościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu – Wikipedia, wolna encyklopedia
 A/261/09 z dnia 21 grudnia 1970[1] | |||||||
| kościół parafialny | |||||||
 Widok od strony rynku (2022) | |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Miejscowość | |||||||
| Wyznanie | |||||||
| Kościół | |||||||
| Parafia | |||||||
| Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Bytomia  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||
 50°20′52,17″N 18°55′22,53″E/50,347825 18,922925 | |||||||
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Bytomiu – murowany kościół rzymskokatolicki z około 1231 roku[2] w Bytomiu, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół w obecnej lokalizacji został założony przez księcia wrocławskiego Henryka Brodatego w 1231 roku[2].
Od lat sześćdziesiątych XVI wieku do 1632 kościołem władali protestanci. Pożar w 1675 roku strawił prawie doszczętnie wyposażenie świątyni.
Większe przebudowy miały miejsce w latach 1851–1857 (w wystroju pojawiły się wtedy elementy neogotyckie, została też podwyższona wieża kościoła), w 1935–1938 oraz remont 1957–1967.
22 października 2006 obchodzono 775 rocznicę konsekracji kościoła i erygowania parafii. Uroczystą mszę koncelebrowali biskupi – Jan Kopiec i Jan Wieczorek.
W kościele od 1990 roku w każdą sobotę, odprawiana jest msza w j. niemieckim, jako języku mniejszości narodowych.
W roku 2009 rozpoczął się remont zewnętrza kościoła obejmujący także odnowienie witraży.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół został zbudowany pierwotnie w stylu gotyckim. Z tego okresu zachowała się część głównej nawy i prezbiterium. Rozbudowywany był w XIV wieku oraz po pożarze miasta w 1515 roku (do 1530 roku wybudowano wieżę, zachodnią część budowli i nawy boczne).
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Najważniejsze elementy wyposażenia kościoła:
- ołtarz główny z barokowym obrazem Wniebowzięcia NMP Francesco Curradiego z XVII w.
- kamienna chrzcielnica
- krypta grobowa rodziny Donnersmarcków
- epitafium Marianny z Gutmanów Hauck
- krucyfiks z XVIII wieku autorstwa Jana Solskiego[3]
- rzeźby świętych
- obrazy, m.in.
- Wniebowzięcia NMP Bonawentury Emlera z XIX w. (do lat trzydziestych XX w. znajdował się w ołtarzu głównym)
- Matki Boskiej Bytomskiej z XV w.
- namalowana farbami temperowymi na lipowej desce ikona Madonny Bytomskiej powstała około 1430 roku. Początkowo przedstawiała jedynie postacie Marii z Dzieciątkiem na gładkim złotym tle. Obraz znajdował się w głównym ołtarzu kościoła i był uznawany za cudowny. Po wielkim pożarze miasta w 1515 roku, w wyniku którego zniszczeniu uległa także część kościoła mariackiego, obraz został odnowiony. Domalowano wówczas postaci Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Agnieszki, a także dodano ozdobne tło. Ikona pozostawała w parafii do roku 1863 kiedy została przez księdza Józefa Szafranka przekazana nowo wybudowanej kaplicy św. Józefa w Szombierkach. Do kościoła WNMP obraz powrócił w 1973 roku, po konserwacji, której został poddany w latach 1970–1973.
Postacie historyczne[edytuj | edytuj kod]
Ważniejsze postaci związane z historią kościoła pw. WNMP to m.in.:
- Józef Szafranek, proboszcz w latach 1840–1874
- Emanuel Buchwald, (1854–1921)
- Norbert Bonczyk, administrował parafią w latach 1874–1893
- Alfred Hrabowski, proboszcz w latach 1930–1945
- Wacław Schenk, proboszcz w latach 1957–1982
Msze w rycie trydenckim[edytuj | edytuj kod]
W parafii regularnie, w każdą niedzielę, święta oraz kilka razy w ciągu tygodnia są odprawiane msze „trydenckie” (w formie nadzwyczajnej rytu rzymskiego). Msze trydenckie odprawiane są w kościele filialnym parafii – w kościele pw. Ducha Świętego.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Fasada (2020) -
Nawa główna (2006) -
Empora i organy (2011) -
Renesansowy portal podwójny (2006) -
Epitafium Marianny Gutman z 1681 roku -
Obraz Matki Boskiej Bytomskiej w retabulum ołtarza bocznego -
Wniebowzięcie Maryi Francesco Curradiego w retabulum ołtarza głównego -
Wniebowzięcie Maryi autorstwa Bonaventury Emlera na ścianie nawy bocznej
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-20].
- ↑ a b Panic 1991 ↓.
- ↑ Klaudia Cwołek: Świętość na wyciągnięcie ręki. [w:] gosc.pl [on-line]. Instytut Gość Media, 2016-12-15. [dostęp 2021-01-19].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Idzi Panic: Wczesnośredniowieczne osadnictwo w kasztelanii bytomskiej. W: Z dziejów dzielnic Bytomia. Jan Drabina (red.). Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 1991, s. 12, seria: Magazyn Bytomski tom VIII.