Móric Esterházy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Móric Esterházy
Data i miejsce urodzenia	27 kwietnia 1881 ; Oroszlány
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1960 ; Wiedeń
	Premier Królestwa Węgier
Okres	od 15 czerwca 1917; do 20 sierpnia 1917
Przynależność polityczna	Chrześcijańska Partia Gospodarcza
Poprzednik	István Tisza
Następca	Sándor Wekerle
	Multimedia w Wikimedia Commons

Móric Esterházy de Galantha (ur. 27 kwietnia 1881 w Oroszlánach, zm. 28 czerwca 1960 w Wiedniu) – węgierski polityk, premier Węgier w roku 1917.

Pochodził z wpływowego na Węgrzech arystokratycznego rodu książęco-hrabiowskiego Esterházych. W latach 1899-1904 studiował w Budapeszcie oraz Oxfordzie. Od 1905 brał udział w życiu politycznym. Po wybuchu I wojny światowej na ochotnika zgłosił się do wojska, służył w Rosji i Serbii. W 1917 został odesłany do rezerwy i 15 czerwca tego roku został mianowany przez cesarza Karola I Habsburga (na Węgrzech króla Karola IV) premierem Królestwa Węgier. Miał przede wszystkim zreformować system wyborczy. Jego nominacja była zaskoczeniem i funkcję sprawował krótko. W jego rządzie przeważali zwolennicy Gyuli Andrássy'ego (młodszego), byłego węgierskiego ministra spraw wewnętrznych (1906-1910) i ostatniego ministra spraw zagranicznych Austro-Węgier. Podał się do dymisji 19 sierpnia, w następnych dniach premierem został Sándor Wekerle. Esterházy w jego rządzie był ministrem bez teki (od 25 stycznia do 8 maja 1918), czasowo ministrem zdrowia i oświaty. W 1919 wycofał się polityki i osiadł w swoim majątku.

Wrócił w 1931 jako reprezentant Keresztény Gazdasági Párt (Chrześcijańskiej Partii Gospodarczej). W czasie II wojny światowej był doradcą regenta Miklósa Horthyego, lecz po zerwaniu przez Węgry współpracy z Niemcami, 16 października 1944 został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Wrócił do ojczyzny, w 1951 został aresztowany w Hort w powiecie Hatvan. W 1956 udał się na emigrację. Zmarł w Austrii.

Jego wnukami są pisarz Péter i piłkarz Márton. Pojawia się w powieści Harmonia caelestis pierwszego z nich.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Historia Węgier

Rząd Rewolucyjny (1848-1849)	Lajos Batthyány (1848) Lajos Kossuth (1848–1849) Bertalan Szemere (1849)
Królestwo Węgier (1867-1918)	Gyula Andrássy (1867–1871) Menyhért Lónyay (1871–1872) József Szlávy (1872–1874) István Bittó (1874–1875) Béla Wenckheim (1875) Kálmán Tisza (1875–1890) Gyula Szapáry (1890–1892) Sándor Wekerle (1892–1895) Dezső Bánffy (1895–1899) Kálmán Széll (1899–1903) Károly Khuen-Héderváry (1903) István Tisza (1903–1905) Géza Fejérváry (1905–1906) Sándor Wekerle (1906–1910) Károly Khuen-Héderváry (1910–1912) László Lukács (1912–1913) István Tisza (1913–1917) Móric Esterházy (1917) Sándor Wekerle (1917–1918) János Hadik (1918) Mihály Károlyi (1918)
Węgierska Republika Ludowa (1918-1919) Węgierska Republika Rad (1919) Rządy kontrrewolucyjne (1919)	Mihály Károlyi (1918–1919) Dénes Berinkey (1919) Sándor Garbai (1919) Gyula Károlyi (1919) Dezső Pattanyús-Ábrahám (1919)
Węgierska Republika Ludowa (1919-1920)	Gyula Peidl (1919) István Friedrich (1919) Károly Huszár (1919–1920)
Królestwo Węgier (1920-1946)	Sándor Simonyi-Semadam (1920) Pál Teleki (1920–1921) István Bethlen (1921–1931) Gyula Károlyi (1931–1932) Gyula Gömbös (1932–1936) Kálmán Darányi (1936–1938) Béla Imrédy (1938–1939) Pál Teleki (1939–1941) László Bárdossy (1941–1942) Miklós Kállay (1942–1944) Döme Sztójay (1944) Géza Lakatos (1944) Ferenc Szálasi (1944–1945) Béla Miklós (1944–1945) Zoltán Tildy (1945–1946)
Republika Węgierska (1946-1949)	Ferenc Nagy (1946–1947) Lajos Dinnyés (1947–1948) István Dobi (1948–1949)
Węgierska Republika Ludowa (1949-1989)	István Dobi (1949–1952) Mátyás Rákosi (1952–1953) Imre Nagy (1953–1955) András Hegedüs (1955–1956) Imre Nagy (1956) János Kádár (1956–1958) Ferenc Münnich (1958–1961) János Kádár (1961–1965) Gyula Kállai (1965–1967) Jenő Fock (1967–1975) György Lázár (1975–1987) Károly Grósz (1987–1988) Miklós Németh (1988–1989)
Republika Węgierska (1989-2012) Węgry (od 2012)	Miklós Németh (1989–1990) József Antall (1990–1993) Péter Boross (1993–1994) Gyula Horn (1994–1998) Viktor Orbán (1998–2002) Péter Medgyessy (2002–2004) Ferenc Gyurcsány (2004–2009) Gordon Bajnai (2009–2010) Viktor Orbán (od 2010)