Wisła Kraków (piłka nożna) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wisła Kraków

stadion klubu
Pełna nazwa	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków Spółka Akcyjna
Przydomek	Biała Gwiazda Chłopcy z Reymonta
Maskotka	Wiślacki Smok[1]
Barwy	niebiesko-biało-czerwone[2][3]
Data założenia	1906
Debiut w najwyższej lidze	3 kwietnia 1927 Wisła – Jutrzenka Kraków 4:0
Liga	I liga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Siedziba	Kraków
Adres	ul. Władysława Reymonta 20, 30-059 Kraków
Stadion	Stadion Miejski w Krakowie im. Henryka Reymana (Pojemność: 33 130)
Sponsor techniczny	Macron
Właściciel	Jarosław Królewski (53,69%) Jakub Błaszczykowski (15,30%) Adam Łanoszka (15,29%) Władysław Nowak (3,75%) Adam Adamczyk (3,75%) Inni[4] (8,22%)[5]
Prezes	Jarosław Królewski[6]
Trener	Albert Rudé
Asystent trenera	Eric Lira Fernández Kazimierz Kmiecik Mariusz Jop Michał Siwierski
Stroje domowe Stroje wyjazdowe
Trzeci strój
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa

Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków Spółka Akcyjna – polski klub piłkarski z siedzibą w Krakowie, występujący od sezonu 2022/2023 w I lidze. Jest to jeden z najbardziej utytułowanych polskich klubów w historii.

Kontynuator tradycji piłkarskich wielosekcyjnego TS Wisła Kraków, założonego w 1906 roku^[7] przez profesora Tadeusza Łopuszańskiego, składającego się z uczniów II szkoły realnej w Krakowie. W grudniu 1997 roku wydzielono sekcję piłki nożnej mężczyzn, tworząc sportową spółkę akcyjną (SSA), która w 2007 roku przekształciła się w spółkę akcyjną. W swojej historii Wisła wywalczyła 13 tytułów mistrza Polski, 13 tytułów wicemistrza Polski, 4 Puchary Polski, 1 Puchar Ligi Polskiej oraz 1 Superpuchar Polski.

Klub zajmuje 2 miejsce w tabeli wszech czasów Ekstraklasy. W rozgrywkach międzynarodowych Biała Gwiazda docierała do 1/4 finału Pucharu Europy Mistrzów Krajowych, 1/8 finału Pucharu UEFA oraz dwukrotnie do 1/8 finału Pucharu Zdobywców Pucharów.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Założenie i początki klubu[edytuj | edytuj kod]

Wisła Kraków powstała w roku 1906 jako oficjalny klub sportowy będący kontynuatorem kółka sportowego II szkoły realnej w Krakowie założonego przez profesora Tadeusza Łopuszańskiego. Owe kółko zostało założone najprawdopodobniej na wiosnę 1906 roku, chociaż niektóre źródła mówią o roku wcześniejszym. Kółko zostało przekształcone w klub sportowy o nazwie Wisła najprawdopodobniej w lecie lub wczesną jesienią 1906 roku. Powyższe terminy ciężko określić co do dnia z powodu poniszczonej dokumentacji klubowej w trakcie I i II wojny światowej.

Zmiana szkolnego kółka sportowego na oficjalny klub sportowy prawdopodobnie była związana z organizowanym w Krakowie w październiku 1906 roku Turniejem Jesiennym, który można uznać za pierwsze nieoficjalne Mistrzostwa Krakowa w piłkę nożną. Pierwszym prezesem nowopowstałego klubu został jego inicjator, czyli profesor Tadeusz Łopuszański. Nazwę dla klubu Wisła wymyślili uczniowie Łopuszańskiego w geście patriotyzmu jako nawiązanie do rzeki Wisły, która przepływała przez wszystkie trzy zabory okupowanej wówczas Polski. Pierwszym herbem klubu została natomiast czarna piłka przecięta na błękitno, co miało symbolizować ową rzekę z nazwy klubu.^[8]

Wedle różnych źródeł Wisła we wspomnianym turnieju zajęła trzecie, bądź czwarte miejsce. Najprawdopodobniej również podczas tego turnieju odbyły się pierwsze derby Krakowa pomiędzy Wisłą, a Cracovia. Niestety brak na to dokumentacji dlatego też jako pierwsze oficjalnie spotkanie wspomnianych drużyn uznaje się spotkanie z 20 września 1908 roku.^[9]

W pierwszym historycznych składzie Wisły znajdowali się:

• Józef Szkolnikowski – bramkarz oraz kapitan drużyny
• Adam Różański – lewy obrońca
• Józef Osiński – prawy obrońca
• Teofil Sykała – lewy pomocnik
• Roman Billy – środkowy pomocnik
• Bogusław Andziel – prawy pomocnik
• Roman Wilczyński – lewy skrzydłowy
• Kazimierz Suski – lewy łącznik
• Kazimierz Wachowicz – prawy łącznik
• Wiktor Bobrowski – prawy skrzydłowy
• Adam Cerner – napastnik

Na rezerwie natomiast zasiadli również (pozycje nieznane):

• Banjamin Arner
• Feliks Tarnowski
• Witold Wańkowicz
• Leon Winiarski^[10]

Jesienią 1907 roku doszło do połączenie dwóch krakowskich klubów. Wisły oraz tzw. drużyny Jenkera, nazywanej również po prostu Czerwoni Kraków. Do fuzji doszło z inicjatywy prezesa Wisły profesora Tadeusza Łopuszańskiego, który nie chcąc, żeby Wisła podzieliła los wielu klubów opartych na uczniach szkół, które z racji bycia zakładanymi przez starsze roczniki po kilku miesiącach zostały rozwiązywane z powodu ukończenia przez większość zawodnik szkoły, na której oparty był klub. W przypadku Wisły, która była oparta na uczniach II szkoły realnej w Krakowie, dla których dalszym krokiem edukacyjnym była Politechnika Lwowska taki scenariusz był bardzo realny. Łopuszański nie chcą by jego klub upadł zaczął dbać o to, żeby pozyskiwać piłkarzy z innych klubów, finalnie łącząc się z innym niezależnym klubem.

Formalnie klub Czerwoni Kraków przestał istnieć, a jego zawodnicy przeszli w całości do Wisły Kraków. Jednak, żeby zachować równość w fuzji klubów Wisła przyjęła czerwone koszulki z dwoma, błękitnymi gwiazdami (obecnie symbol znany jako jedna, pięcioramienna, biała gwiazda) jako swoje barwy, które zostały z nią do dnia dzisiejszego.^[11]

W następnych latach Wisła, podobnie jak inne polskie kluby angażowała się w założenie niezależnego od zaborców polskiego związku piłkarskiego. Jednym z symboli tej walki była zmiana błękitnej gwiazdy występującej na koszulkach piłkarzy na białą, żeby barwy klubu symbolizowały biało-czerwone narodowe, polskie barwy.^[12]

W 1912 roku Wisła po raz pierwszy wzięła udział w oficjalnych zatwierdzonych przez FIFę polskich rozgrywkach piłkarskich. Były nimi zapasy kwalifikacyjne o I klasę, w których drużyny sklasyfikowane jako II-klasowe walczyły o podniesienie rangi do I-klasy i występ w przyszłorocznych Mistrzostwach Galicji. Rozgrywek nie dokończono, a wyniki zostały anulowane. Wisła pomimo liderowania w tabeli rozgrywek w momencie ich przerwania dopiero decyzją związku została awansowana do rangi I-klasy i zapewniła sobie grę w pierwszych, historycznych Mistrzostwach Galicji w 1913 roku.^[13]

W 1913 Wisła zagrała we wspomnianych wyżej Mistrzostwach Galicji. Jej rywalami była Cracovia oraz Pogoń Lwów. Rozgrywki wygrała Cracovia, natomiast Wisła zdobyła tytuł wicemistrzowski.^[14]

5 kwietnia 1914 roku Wisła otwiera swój pierwszy stadion umiejscowiony na krakowskich Oleandrach. W sierpniu tego samego roku klub użyczy terenu Józefowi Piłsudskiemu i jego nowo sformowanej Pierwszej Kompanii Kadrowej skąd wyruszą walczyć o polską niepodległość.^[15]

17 maja 1914 roku w drużynie Wisły debiutuje Henryk Reyman. Jedna z największych legend klubu, patron aktualnego stadionu Białej Gwiazdy oraz twórca ikonicznej wypowiedzi, która stała się mottem klubowy Nikt nie wymaga od was samych zwycięstw. Czasem i przegrać przychodzi. Ale każdy ma prawo żądać od was ambitnej i nieustępliwej walki. Nie dopuśćcie do tego, aby ludzie uznali was za niegodnych... podania ręki. Cytat został wypowiedziany podczas derbowego spotkania z Cracovią 3 maja 1925 roku, kiedy to do przerwy Wiślacy przegrali z miejscowym rywalem 1:5. Wypowiedź stała się ikoniczna nie tylko z powodu samej jej treści, ale również z działania motywacyjnego jakie działała na słyszących ją piłkarzy, którzy w drugiej połowie doprowadzili wyniki spotkania do stanu remisu 5:5.^[16][17]

W 1914 roku Wisła po raz drugi bierze udział w Mistrzostwach Galicji. Jednak tym razem zalicza słabe wyniki przegrywając dwa rozegrane spotkania i plasując się na ostatnim miejscu tabeli. Rozgrywki zostają zawieszone, a następnie nigdy niedokończone z powodu wybuchu I wojny światowej. Z tego też powodu Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków zawiesza swoją działalność.^[18][19]

Dwudziestolecie międzywojenne[edytuj | edytuj kod]

Największą rolę w odbudowaniu zawieszonego w działalności Towarzystwa Sportowego Wisła Kraków miał w szczególnej jej wtedy jeszcze mało znany piłkarz Henryk Reyman, który dał Wiśle nowe życie namawiając do uczestnictwa w klubie swoich kolegów z wojska, jeszcze w trakcie końcówki I wojny światowej. Początek powojennej historii dla klubu nie był łatwy, ponieważ w 1915 roku w wyniku pożaru zniszczony został jej stadion na Oleandrach, który został zajęty przez wojska austriackie. 14 lipca 1918 roku Wisła rozgrywa swoje pierwsze spotkanie po reaktywacji pokonując Czarnych Jasło 4:0. Wisła w tym spotkaniu oraz rozegranym dwa tygodnie później spotkaniu z Pogonią Lwów zagrała pod nazwą Sparta Kraków. Jednak dzień po spotkaniu z Pogonią powróciła do swojej historycznej nazwy Wisła.^[20][21]

W dniach 20–21 grudnia 1919 roku założony zostaje Polski Związek Piłki Nożnej, a jednymi z pierwszych jego wiceprezesów zostają działacze Wisły Józef Szkolnikowski i Jan Weyssenhoff.^[22] Dzięki temu wydarzeniu w 1920 roku udaje się rozegrać pierwsze, w pełni niezależne i niepodległe polskie rozgrywki piłkarskie o tytuł najlepszej drużyny w kraju. Pierwsze mistrzostwa rozgrywane są w systemie mieszanym z rozgrywkami okręgowym w I etapie. W nich Wisła musi uznać wyższość Cracovii zajmując drugie miejsce i nie kwalifikując się do ogólnopolskiej części rozgrywek, których niestety nie udaje się dokończyć z powodu wybuchu wojny polsko-bolszewickiej.^[23]

18 grudnia 1921 roku reprezentacja Polski w piłce nożnej rozgrywała swój pierwszy, historyczny mecz międzypaństwowy. Na selekcjonera drużyny narodowej w tym meczu zostaje wybrany ówczesny prezes Wisły Józef Szkolnikowski.^[24]

W sezonach 1921 oraz 1922 Wisła na etapie okręgowym zajmowała odpowiednio trzecie i drugie miejsce przez co kończyła rozgrywki na tym etapie.^[25][26]

8 kwietnia 1922 roku Wisła otwiera swój nowy stadion stworzony na bazie rozparcelowanego w czasie I wojny światowej toru wyścigów konnych przy zbiegu alei 3 Maja i ulicy Miechowskiej.^[27][28]

W sezonie 1923 nastąpił przełom w wynikach klubowy, kiedy to Wisła po raz pierwszy wygrała rozgrywki w okręgu krakowskim i awansowała do ogólnopolskiej fazy mistrzostw Polski. W nich zwyciężyła w rozgrywkach grupy zachodniej dzięki czemu awansowała do fazy finałowej, w której uległa po trzech spotkaniach^[29] Pogoni Lwów zdobywając tym samym swój pierwszy medal mistrzostw Polski.^[30][31]

W sezonie 1924 PZPN postanowił zrezygnować z organizacji Mistrzostw Polski. Wszystko po to, żeby reprezentacja Polski jak najlepiej przygotowała się do swojego debiutu na igrzyskach olimpijskich, które odbyły się tamtego roku w Paryżu. Na wspomnianych igrzyskach w kadrze Polski znalazło się czterech Wiślaków. Henryk Reyman i Mieczysław Wiśniewski w pierwszym składzie oraz na rezerwie Zdzisław Styczeń i Władysław Krupa. Pierwotnie w roku 1924 planowano rozegrać tylko okręgowy etap do Mistrzostw Polski w 1925 roku. W tych rozgrywkach Wisła prowadzona pierwszy raz w historii przez profesjonalnego trenera Węgra Imre Schlossera wygrywa krakowską grupę i kwalifikuje się do etapu ogólnopolskiego. Jednak fatalne nastroje polskich kibiców po klęsce na igrzyskach oraz braku ogólnopolskich rozgrywek o tytuł mistrzowski spowodowały, że prasa okrzyknęła spotkanie towarzyskie rozgrywane 16 listopada tamtego roku w Krakowie pomiędzy finalistami poprzedniej edycji Wisłą i Pogonią Lwów jako spotkanie o moralne mistrzostwo Polski. Jego rangę dodatkowo podkreślała obecność na trybunach Marszałka Józefa Piłsudskiego, przebywającego akurat w stolicy Małopolski. Spotkanie zwyciężyli Lwowianie 3:2 nieoficjalnie broniąc tytułu Mistrza Polski. Pamiątkowe zdjęcie marszałka pośród uczestników meczu jest jedną z najsłynniejszych fotografii sportowych dwudziestolecia międzywojennego.^[32]

W sezonie 1925 Wisła zagrała w Mistrzostwa Polski do których zakwalifikowała się w roku poprzednim. Rozgrywki Biała Gwiazda rozpoczęła od zwycięstwa w grupie południowej, po dodatkowym meczu z ŁKS-em Łódź rozegranym, z powodu równej ilości punktów w tabeli krakowskiego i łódzkiego klubu. W samej fazie finałowej Wisła zagrała słabo zajmując ostatnie, trzecie miejsce zdobywając tym samym brązowy medal mistrzostw Polski. Jednakże Henryk Reyman w tym sezonie jako pierwszy w hisotri gracz Wisły zdobył tytuł króla strzelców. Pod koniec tamtego roku rozegrano również okręgowe eliminacje do pierwszego w historii Pucharu Polski w piłce nożnej. Po pokonaniu Zwierzynieckiego Kraków, BBSV Bielsko oraz w finale Wawelu Kraków Wisła zdobyła pierwszy Puchar Polski na szczeblu okręgowym w Krakowie i zakwalifikowała się do pierwszej edycji ogólnopolskiego Puchar Polski.^[33][34]

Sezon 1926 był dla Wisły słodko-gorzki. W rozgrywkach okręgowych Biała Gwiazda musiała tym razem uznać wyższość Cracovii zajmując drugie miejsce w krakowskiej grupie eliminacyjnej i kończąc zarazem na tym udział w mistrzostwach Polski w tamtym roku. Jednak w rozegranej w tamtym roku pierwszej edycji Puchar Polski po pokonaniu ŁKS-u Łódź i Ruchu Chorzów Biała Gwiazda znalazła się w finale tamtych rozgrywek. W rozegranym 5 września 1926 roku finale na stadionie Wisły Kraków ze Spartą Lwów Krakowianie wygrali 2:1 po bramce kapitana zespołu Henryka Reymana w ostatnich minutach spotkania. Zdobywając w ten sposób swoje pierwsze, oficjalne trofeum w historii klubu.^[35][36]

Przełom lat 1926 i 1927 jest niezwykle ważny dla całej polskiej piłki nożnej. Doszło wtedy do rozłamu w polskiej piłce, z powodu odmiennych wizji rozwoju rozgrywek o Mistrzostwo Polski. Duża grupa klubów w tym m.in. Wisła, Legia Warszawa, Polonia Warszawa, Ruch Hajduki Wielkie^[37], ŁKS Łódź, Czarni Lwów czy Pogoń Lwów chciała, żeby w Polsce wzorem krajów zachodnich, w których piłka nożna była już dużo bardziej rozwinięta wprowadzić system ligowy. Sprzeciwiał się temu PZPN, mający po swojej stronie Cracovię uważaną wtedy za najsilniejszy polski klub, który pomimo strat finansowych, które przenosiły każde kolejne rozgrywki nie chciał słyszeć o zmianie systemu rozgrywkowego. Wspominana grupa klubów stanęła na swoich i bez zgody PZPN-u, ale z udziałem wszystkich najmocniejszych polskich klubów, oprócz Cracovii rozegrała pierwszy w historii sezon ligowy o mistrzostwo Polski w piłce nożnej. Od początku rozgrywek Biała Gwiazda prowadziła tabeli pewnie krocząc po swój pierwszy mistrzowski tytuł. Po drodze 11 września pokonała w Krakowie TKS Toruń 15:0^[38], co do dnia dzisiejszego jest największym rozmiarem zwycięstwa w polskiej najwyższej lidze. Kulminacyjny moment sezonu przypadł na mecz 23 kolejki rozegrany 25 września z 1.FC Katowice na wyjeździe. Wygrana w nim zapewniała Wiśle mistrzostwo Polski, jednak spotkanie oprócz wymiaru sportowego miało bardzo duży wymiar polityczny, ponieważ drużyna 1.FC Katowice składała się głównie z mniejszości niemieckiej i Ślązaków, których wielu nawet nie umiało mówić po polsku. W kraju panował nastrój, że cieniem na nowopowstałej polskiej lidze położy się sytuacja, że po tylu latach walki o niepodległość pierwsze, ligowe mistrzostwo Polski zdobędzie zespół pochodzący z mniejszości narodowej jednego z zaborców. W jednej z gazet padło nawet stwierdzenie "Drużyna Wisły musi sobie zdać sprawę, iż w dniu tym reprezentuje polski sport piłkarski Krakowa, którego barw broni obecnie w lidze." Mecz toczył się w niezwykle ostrej i napiętej atmosferze. Dzięki dwóm bramkom w pierwszym kwadracie drugiej połowy autorstwa Stanisława Czulaka i Henryka Reymana Biała Gwiazda prowadziła 2:0. Po tym drużyna z Katowic jeszcze bardziej poostrzyła grę. Mecz został zakończony w 73 minucie przez pomyłkę sędziego.^[39][40] Wygrana ta oznaczała zdobycie przez Wisłę pierwszego w jej historii oraz pierwszego ligowego mistrzostwa Polski w historii polskiej piłki nożnej. Dodatkowym sukcesem dla Wisły było zdobycie przez Henryka Reymana 37 bramek w sezonie, co przełożyło się na zdobycie przez niego korony króla strzelców oraz stworzenie rekordu nie pobitego do dnia dziejszego. Początkowo PZPN nie chciał uznać wyników ligowych za oficjalne samemu organizując mistrzostwa w dotychczasowej formie. Jednak nie zostały one dokończone, a 18 grudnia, czyli już po zakończeniu rozgrywek ligowych PZPN ustąpił i uznał wyniki sezonu ligowego za oficjalne mistrzowa Polski w piłce nożnej w roku 1927.^[41][42]

W sezonie 1928 Wisła przystąpiła do obrony mistrzowskiego tytułu z roku ubiegłego. W tamtym roku rozgrywki toczyły się już we współpracy z PZPN-em oraz w zgodnej linii całego polskiego środowiska piłkarskiego. Do ligi dokooptowano Cracovię przez co 3 czerwca tamtego roku miały miejsce pierwsze, ligowe derby Krakowa przegrane przez Wisłę 1:2^[43]. W rewanżu jednak rozegranym na stadionie Wisły Biała Gwiazda pokonała Cracovię 5:1^[44] rozpoczynając serię 9 wygranych z rzędu, które mocno przybliżyły Wisłę do obrony tytułu. Samo mistrzostwo Krakowianie przypieczętowali ponownie w wyjazdowym spotkaniu z 1.FC Katowice remisując 1:1. Spotkanie tym razem toczyło się w dużo spokojniejszej atmosferze, ponieważ była to ostatnia kolejka sezonu i tylko Wisła oraz Warta Poznań miały jeszcze szansę na tytuł.^[45][46]

W roku 1929 oraz w latach 30. XX wieku dzięki uspokojeniu się nastroju w państwie oraz przyjęciu wspólnej linii rozwoju polskiej piłki nożnej Wisła jako klub mogła w końcu spokojnie pracować i realizować założenia postanowione sobie jako klubowi przez sport służyć społeczeństwu. Nie przekłada się to jednak aż tak na wyniki klubu, który pomimo bycia w dalszym ciągu jednym z czołowych potentatów w kraju nie mógł po raz kolejny sięgnąć po najcenniejszy skarb, czyli mistrzostwo Polski. W tym okresie pomimo braku nawiązania do sukcesów z 1927 i 1928 roku Wisła trzykrotnie zdobywa wicemistrzostwo Polski w latach 1930, 1931 i 1936 oraz czterokrotnie po trzecie miejsce w kraju w latach 1929, 1933, 1934 i 1938. Tylko trzykrotnie w latach 1932, 1935, 1937 Wisła melduje się poza podium mistrzostw Polski zajmując kolejno szóste, czwarte i piąte miejsce.^[47]

24 maja 1936 roku z okazji 30-lecia klubu zostaje zorganizowany mecz z londyńską Chelsea F.C. Wiślacy wygrywają spotkanie dzięki bramce z karnego Antoniego Łyki. Mecz z trybun oglądał Generalny inspektor Sił Zbrojnych Edward Rydz-Śmigły. Jubileuszowi 30-lecia TS Wisła towarzyszyła również zmiana barw klubowych. Do czerwieni i bieli dodano kolor niebieski. Ten układ barw pozostał z klubem do dnia dzisiejszego.^[48]

W sezonie 1939 Wisła rozgrywa bardzo dobre rozgrywki po 14 kolejkach zajmuje drugie miejsce, mając tylko dwa punkty straty do prowadzącego w tabeli Ruchu Chorzów oraz dwa zaległe mecze. 1 września wybucha II wojna światowa rozgrywki zostają zawieszone, a następnie nigdy nie dokończone. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Krakowa stadion Wisły zostaje zarekwirowany i oddany w użytkowanie niemieckim oddziałom wojskowym. Następnie ze stadionu korzysta niemiecki klub Deutsche Turn und Sport Gemeinschaft. Oprócz strat materialnych klub traci wielu piłkarzy, którzy wstępują do wojska polskiego walczyć o niepodległość kraju.^[49]

II wojna światowa i lata powojenne[edytuj | edytuj kod]

W odróżnieniu od I wojny światowej podczas II wojny światowej Wisła nie zawiesiła działalności i rozpoczęła funkcjonowanie pod niemieckim okupantem. 22 października 1939 odbywa się pierwszy mecz w okupowanym Krakowie pomiędzy Wisłą, a Krowodzą Kraków. Biała Gwiazda wygrywa to spotkanie 3:1 jednak w tym meczu jak wspomina uczestnik tamtych wydarzeń najważniejszą sprawą nie był wynik, ani piękna gra, ale zamanifestowanie woli życia: grając w najbardziej nawet tragicznych okresach byliśmy przekonani, że właśnie sport stać się może środkiem przeciw nastrojom rozpaczy i przygnębienia. ^[50]

5 maja 1940 roku rozegrane pierwsze wojenne derby Krakowa wygrane przez Wisłę 3:0. W lecie tamtego roku rozegrano natomiast pierwsze okupacyjne mistrzostwa Krakowa. Rozgrywki w momencie ich stworzenia nosiły nazwę Turniej dla zespołów piłkarskich byłych klubów, rozwiązanych rozporządzeniem władz niemieckich, ponieważ zorganizowane je dwa tygodnie po rozporządzeniu Hansa Franka o likwidacji polskich stowarzyszeń, w tym również klubów sportowych i zakazie utrzymywania ich istnienia oraz kontynuowania działalności. Mistrzostwa zostały zorganizowane na terenach Juvenii Kraków należących do Aleksandra Wodki, który mógł je używać według własnego uznania. Mimo pracy w konspiracji, żeby zorganizować te mistrzostwa organizatorzy i tak potrzebowali cichego przyzwolenia władz niemieckich. Sam turniej miał mieć za zadanie utrzymanie zawodników byłych drużyn w kondycji fizycznej, z wyłączeniem jakichkolwiek dążności politycznych czy wyznaniowych. Rozgrywki te w ostateczności wygrała Wisła wygrywając wszystkie siedem spotkań. Na jesień tamtego roku zorganizowany Błyskawiczny turniej piłkarski, którego ponownie gospodarzem jest Juvenia i ponownie wygrywa w nim Biała Gwiazda.^[51]

We wrześniu 1940 roku aresztowany przez Gestapo za działalność konspiracyjną zostaje prezes Wisły Tadeusz Orzelski.^[52]

W lecie 1941 roku ponownie udaje rozegrać się okupacyjne mistrzostwa Krakowa, które ponownie padają łupem Wisły. Rok później jednak sytuacja nie jest już tak dobra. Masowe aresztowania i wzmożona akcja łapanek oraz zamknięcie stadionu Juvenii przez okupanta nie daje szans na rozegranie żadnych zorganizowanych rozgrywek.^[53][54]

W 1943 roku Polacy spragnieni chociaż kropli wolności jakie dawały jej Okupacyjne Mistrzostwa Krakowa doprowadzają do rozegrania kolejnej edycji turnieju. Zainteresowanych jest tak wielu, że rozgrywki zostają podzielone na dwie fazy z podziałem na grupy w pierwszej z nich. Wisła w swojej grupie eliminacyjnej zajmuje drugie miejsce zapewniając sobie awans do fazy finałowej, gdzie zajmuje drugie miejsce muszą uznać wyższość Cracovii po przegranym finale poprzez walkower z powodu wybuchu burd na trybunach, które później rozniosły się na miasto.^[55]

W 1944 roku w okupowanym Krakowie coraz mniej było Hitlerowców, którzy zostawali wysyłani na front, żeby walcząc z nabierając w siłę ofensywą Armii Czerwonej. Dzięki czemu organizowanie dorocznych Okupacyjnych Mistrzostw Krakowa nabierało coraz to większego rozmachu. Jednak coraz większy smak wolności i powolne wychodzenie spod niemieckiego pręgieża powodował napięcia między klubami organizującymi turniej. Skończyło się to tym, że w okresie największej swobody w organizowaniu turnieju jedyny raz nie został on dokończony. Niejasna jest też kwestia drużyny, którą można uznać za zwycięzcę tej edycji mistrzostw. Wszystko rozchodzi się o spotkanie rozegrane 22 października 1944 pomiędzy Wisłą, a Wieczystą Kraków, ponieważ wiele źródeł uznaje to spotkanie tylko za mecz towarzyski, ponieważ zostało rozegrane dwa miesiące po wszystkich innych spotkaniach. Jednak jest to o tyle dziwne, że dla obydwu drużyn było to ostatnie brakujące spotkanie mistrzostw. Wisła wygrała tamto spotkanie 4:0. Jeśli uznamy to spotkanie za część mistrzostw zwycięzcą rozgrywek jest Wisła, jeśli nie to Biała Gwiazda zdobywa wtedy drugie miejsce ustępując Nadwiślanowi Kraków.^[56]

17 grudnia 1944 w mocno zimowych warunkach Wisła rozgrywa spotkanie z Klubem Sportowym Groble wygrywając 12:1.^[57] Jak się miesiąc później okazuje jest to ostatnie spotkanie pod okupacją, gdy 18 stycznia 1945 roku Kraków zostaje wyzwolony. Dziesięć dni później 28 stycznia 1945 na odzyskanym stadionie Wisły zostają zorganizowane pierwsze od blisku sześciu lat wolne derby Krakowa pomiędzy Wisłą, a Cracovią wygrane przez Białą Gwiazdę 2:0.^[58][59]

W lecie 1945 roku odbywają się pierwsze, oficjalne rozgrywki w wolnej Polsce. Są nimi eliminacje do krakowskiej Klasy A na następny sezon. Wisła rozgrywa dziewięć z dziesięciu spotkań eliminacji i w pierwotnej wersji nie uzyskuje kwalifikacji. Brakujący mecz z Dalinem Myślenice rozgrywa dopiero 17 marca 1946 i zwyciężając w tym spotkaniu 8:0 (w tym aż 7 bramek Mieczysława Gracza) Wisła zapewnia sobie grę wśród najlepszych drużyn krakowskiego okręgu.^[60][61]

We wrześniu 1945 roku Wisła składa wniosek o zarejestrowanie klubu na podstawie przedwojennego prawa o stowarzyszeniach. 31 stycznia następnego roku wniosek zostaje akceptowany, a Wisła na podstawie nowego statutu wybiera nowe władze. Prezesem pozostaje Tadeusz Orzelski, który pomimo aresztowania w trakcie wojny cały czas pełnił funkcję prezesa Wisły. Na jednego z wiceprezesów wybrana zostaje legenda klubu Henryk Reyman.^[62]

W lecie 1946 roku rozegrana zostaje pierwsza faza krakowskiego okręgu Klasy A, która stanowiła eliminacje do pierwszych, powojennych mistrzostw Polski. Wisła wygrywa bezapelacyjnie swoją grupę tracą punkty jedynie w ostatnim meczu, gdy mają zapewniony awans przegrywa z Tarnovią Tarnów. W finałowej fazie mierzą się ze sobą zwycięzcy trzech grup pierwszej fazy. Wisła, Cracovia oraz Garbarnia. Po rozegraniu wszystkich spotkań Biała Gwiazda i Pasy mają ten sam dorobek punktowy, który prowadzi do rozegranego 14 września tamtego roku na stadionie Garbarni dodatkowego meczu o zwycięstwo w krakowskiej Klasie A. Wisła wygrywa pewnie tamto spotkanie 4:1, dzięki czemu zapewnia sobie awans do Mistrzostw Polski zarówno w sezonie 1946 jak i w 1947.^[63]

W samych Mistrzostwach Polski rozrywanych systemem nieligowym Wisła zaczyna grę od 1/8 finału pokonując w niej Czuwaj Przemyśl 4:0. W następnej rundzie rywalem Białej Gwiazdy jest Polonia Warszawa, która okazuje się być przeszkodzą nie do przejścia pokonując Wisłę 3:2 i kończąc jej grę w mistrzostwach.^[64]

Mistrzostwa Polski 1947 rozegrano jeszcze w systemie nieligowym, jednak już mocno klasyczną ligę przypominającym oraz będącym oprócz walki o Mistrzostwo Polski 1947 eliminacjami do rozgrywek ligowych w następnym sezonie. Rozgrywki rozpoczęły się od fazy grupowej, którą Biała Gwiazda wygrała bardzo pewnie wygrywając czternaście z szesnastu spotkań oraz zdobywając sto jeden bramek. Szczególne wrażenie robił wynik osiągnięty w spotkaniu z Ogniskiem Siedlce rozegranym 24 sierpnia w Krakowie, w którym Wisła wygrała 21:0, co do dzisiaj stanowi rekordowe zwycięstwo Krakowian.^[65] Wygrywając swoją grupę w fazie grupowej Wisła nie tylko awansowała do fazy finałowej mistrzostw, ale również zapewniła sobie udział w rozgrywkach ligowych w sezonie 1948 kontynuując passę nieprzerwanej gry w najwyższej klasie rozgrywkowej od powstania systemu ligowego w Polsce. W samym finale Biała Gwiazda zmierzyła się z Wartą Poznań oraz AKS-em Chorzów. Pokonując dwukrotnie Chorzowian, jednak przegrywając obydwa spotkania z Wartą Wisła zdobyła tytuł wicemistrzów kraju oraz pierwszy powojenny medal Mistrzostw Polski.^[66][67]

W 1948 roku zgodnie z przygotowanym wcześniej planem wdrażania mistrzostw Polski ponownie w system ligowy rozgrywki o tytuł Mistrza Polski znowu, pierwszy raz po wojnie zostają rozegrane jako liga. Cały sezon o tytuł Wisła walczy z Cracovią. Po rozegraniu wszystkich spotkań obydwa krakowskie kluby kończą z takim samym dorobkiem punktowym, co wedle ówczesnego regulaminu oznacza rozegranie dodatkowe spotkanie na neutralnym terenie o tytuł Mistrza Polski. Jako miejsce finałowej rozgrywki wybrany zostaje stadion Garbarni, a samo spotkanie odbywa się 5 grudnia. Wiślacy dobrze wchodzą w mecz zdobywając bramkę już w pierwszej minucie spotkania autorstwa Tadeusza Legutki. W późniejszej fazie spotkanie gracze Cracovii strzelą Wiśle trzy bramki i to ekipa Pasów może jako pierwsza po wojnie cieszyć się z ligowego Mistrzostwa Polski.^[68][69]

Wstąpienie w gwardyjne szeregi[edytuj | edytuj kod]

Na przełomie lat 1948 i 1949 Komuniści, którzy przejęli władze w Polsce zaczynają reorganizować sport wedle wschodnich wzorców. 22 grudnia 1948 powołane zostaje przez nich dziewięć stowarzyszeń pod które będą kluby sportowe w Polsce miały dołączać. Pierwotnie Wisła chciała dołączyć do Związku Zawodowego Kolejarzy. Składając o tym zawiadomienie 22 grudnia 1948 Wisła zostaje poinformowana, że z dniem 31 stycznia 1949 Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków zostanie wykreślone z rejestru stowarzyszeń. Formalnie oznaczać to będzie, że klub przestaje istnieć. Działacze Wisły postawieni pod ścianą mając świadomość złej sytuacji finansowej klubu rozpoczęli negocjacje z zalegalizowanym przez komunistyczne władze stowarzyszeniem ZS Gwardia. Rozmowy trwały długo, ponieważ duża część działaczy Wisły nie była przekonana, żeby klub słynący ze swoich patriotycznych wartości decydował się na taki ruch.^[70] Brak jest dokładnych źródeł kto wykonał pierwszy krok w trakcie rozmów. Czy to działacze Wisły zdecydowali się na kontakt z ZS Gwardia czy odwrotnie. Patrząc jednak na podobne działania w innych krajach rodzącego się wówczas bloku komunistycznego można przypuszczać, że Wisła jako klub mocno kojarzony z patriotyzmem została wybrana przez władze do wstąpienia do ZS Gwardia. Ostatecznie 26 stycznia 1949 władze Wisły wysyłają list akcesyjny do ZS Gwardia. 6 lutego po tygodniu pracy jako nielegalne zgromadzenie odbywa się walne zgromadzenie władz wtedy jeszcze Towarzystwa Sportowego Wisła Kraków, które poprzez aklamację przyjmuję wstąpienie Wisły w gwardyjne szeregi. Pomimo przyjęcie decyzji przez aklamację, czyli w założeniu jednogłośnie głos sprzeciwu lub mocnej niepewności zgłaszają wieloletni piłkarze Wisły Henryk Reyman i Mieczysław Gracz. Podczas tego zjazdu dotychczasowy prezes Wisły Tadeusz Orzelski zostaje zdegradowany do roli wiceprezesa, a jego miejsca zajmuje wybrany przez ZS Gwardią Teodor Duda, który jak wszyscy następni prezesi Wisły do końca komunizmu w Polsce został dobrany z milicyjnej nominacji. Tego dnia klub zmienia również swoją pełną nazwę na Zrzeszenie Sportowe Gwardia-Wisła Kraków.^[71]

W marcu 1949 Biała Gwiazda już pod nazwą Gwardia-Wisła rozpoczyna nowy sezon ligowy. Ponownie tytuł mistrzowski rozstrzyga się pomiędzy dwoma krakowskimi klubami. Wisłą i Cracovią. 23 października remisując 1:1 spotkanie domowe z Ruchem Chorzów Wisła zapewnia sobie upragniony, wyczekiwane od ponad 20 lat trzeci tytuł Mistrza Polski.^[72]

Rok 1949 kończy się złamaniem przez komunistyczne stowarzyszenia sportowe umów z klubami i nakazania im gry pod nazwami stowarzyszeń. Dlatego w pierwszej części lat 50. Wisła występować będzie pod nazwą Gwardia Kraków.^[73][74]

Lata 50. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

W marcu Wisła rozpoczyna walkę o obronę tytułu mistrzowskiego z ubiegłego sezonu. Tym razem głównym konkurentem Wisły jest Ruch Chorzów grający pod nazwą Unia Chorzów. Kwestia mistrzowskiego rozstrzyga się dopiero w ostatniej kolejce, kiedy to Wisła pomimo porażki z Górnikiem Radlin 1:2 i dzięki remisowi Ruchu zdobywa swoje czwarte mistrzostwo Polski.^[75]

W tym samym roku Główny Komitet Kultury Fizycznej, który był centralnym organem administracji PRL-u w zakresie kultury fizycznej, sportu i turystyki zdecydował, że tytuł Mistrz Polski za rok 1951 przypadnie nie zwycięzcy ligi z tego sezonu, lecz wzorem Radzieckim zdobywcy rozegrane po rok drugi w historii Pucharu Polski. Grę w tych rozgrywkach Wisła rozpoczęła 25 marca 1951 pokonując 3:0 Lubliniankę. Następnie kroczą ścieżką zwycięstw pozostawiła w następnych rundach na pokonanym polu Włókniarza Pabianice, Garbarnię Kraków oraz Polonię Warszawa, dzięki czemu Biała Gwiazda zameldowała się w wielkim finale, gdzie czekał na nią Ruch Chorzów. 16 września na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie rozegrany został finał rozgrywek, który Chorzowianie wygrali 2:0, dzięki czemu niezależnie od wydarzeń w lidze zdobyli tytuł Mistrza Polski w roku 1951.^[76]

W lidze natomiast Wisła zaliczyła falstart wygrywając jedynie jedno spotkanie w pierwszych sześciu kolejkach sezonu. Jednak dobra forma w dalszej części rozgrywek sprawił, że Krakowianie nadrobili stratę do czołówki i po raz trzeci z rzędu i piąty w historii zwyciężyli w lidze polskiej. Z racji, że po sezonie GKKF zdecydował powrót do klasycznego sposobu wyłaniania mistrza Polski poprzez rozgrywki ligowe Wisła pozostaje jedynym w historii polskiej piłki nożnej mistrzem Ligi Polskiej.^[77]

W sezonie 1952 z racji przygotowań reprezentacji Polski do startu w Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach zdecydowano się skrócić ligę do samej rundy jesiennej, dzieląc drużyny na dwie grupy. System mimo, że uznawany za ligowy był mocno zbliżony do systemu nieligowego z 1948 roku. By nie popełnić błędu z sezonu 1924, gdy z powodu przygotowań olimpijskich kadry narodowej kibice dłuższy czas nie widzieli swoich ulubieńców w akcji zamiast rundy wiosennej drużyny I ligowe bez udziału reprezentantów rozegrały protoplastę Pucharu Ligi Polskiej Puchar Zlotu Młodych Przodowników. Dwanaście biorących w nim udział drużyn zostało podzielonych na dwie grupy. Biała Gwiazda w swojej grupie musiała uznać wyższość Wawelu Kraków zajmując drugie miejsce i kwalifikując się do meczu o 3. miejsce. Odbył się on 20 lipca 1952 w Warszawie, gdzie rywalem Krakowian był AKS Chorzów. Biała Gwiazda po bramkach Zdzisława Mordarskiego i Kazimierza Ślizowskiego zwyciężyła 2:1 zdobywając trzecie miejsce turnieju.^[78]

Po Igrzyskach i Pucharze Zlotu w sierpniu tamtego roku rozpoczęły się rozgrywki ligowe rozgrywane w podobny sposób do Pucharu Zlotu, gdzie dwanaście zespołów zostało podzielonych na dwie sześciozespołowe grupy. Biała Gwiazda w swojej grupie zajęła podobnie jak w Pucharze Zlotu drugie miejsce, tym razem ustępując Polonii Bytom. W lidze w odróżnieniu od Pucharu Zlotu rozegrane jedynie finał pomiędzy zwycięzcami grup. Miejsca końcowe w lidze były przyznawane na podstawie miejsc w grupach, a wyższe miejsce otrzymywała drużyna z grupy Mistrza Polski. Z racji, że Polonia Bytom przegrała finał Wiśle przypadło czwarte miejsce w końcowej klasyfikacji za Cracovią, który zajęła najniższe miejsce na podium. Kończąc tym samym trzyletnie, ligowe panowanie Białej Gwiazdy w Polsce.^[79]

Po zakończeniu ligi w 1952 na Wisłę czekała jeszcze rywalizacja w Pucharze Polski, który w tamtym sezonie został w całości skomasowany do rozegrania w przeciągu miesiąca. Biała Gwiazda po pokonaniu Pomorzanina Toruń, Zawiszy Bydgoszcz i Wawelu Kraków znalazła się w półfinale rozgrywek. Tam trafiła na rezerwy Legii Warszawa. W rozegranym 7 grudnia we Wrocławiu spotkaniu po dogrywce padł wynik 0:0, który oznaczał rozegranie powtórzone meczu. Odbył się on tydzień później w Warszawie, gdzie znowu była potrzebna dogrywka. Jednak tym razem drużyna rezerw Legii strzeliła bramkę eliminując Wisłę z Pucharu.^[80]

W maju 1953 Wisła otwiera nowy już trzeci swój stadion, zbudowany tuż obok swojego wtedy użytkowanego stadionu. Nowy stadion mieści się przy ulicy Reymonta. Stadion ten z różnymi modernizacjami służy Białej Gwieździe do dzisiaj.^[81]

Sezon 1953 w lidze to rok bardzo przeciętnych występów Wisły, które im bardziej w głąb sezonu tym bardziej zaczynając zwiastować brak miejsca na podium w klasyfikacji końcowej. Szczególnie zdają się o tym świadczy cztery porażki z rzędu między siedemnastą, a dwudziestą kolejką. Przełamanie następuję w meczu dwudziestej pierwszej kolejki w derbach Krakowa z Cracovią występującą pod komunistyczną nazwą Ogniwo Kraków, które Biała Gwiazda wygrywa 3:0. Dokładając do tego w ostatniej kolejce wygraną 3:2 z AKS-em Chorzów rzutem na taśmę Wisła zdobywa trzecie miejsce w tabeli końcowej.^[82]

Od 1953 GKKF decyduje, że Puchar Polski będzie rozgrywany systemem jesień-wiosna, odwrotnie do ligi. Dlatego pod koniec 1953 roku Wisła rozgrywa jeszcze dwie rundy krajowego pucharu. Najpierw bez większego trudu pokonuje Dąbskiego Kraków 7:0, by następnie po dwóch meczach pokonać Polonię Warszawę. W pierwszym spotkaniu w Krakowie pada bezbramkowy remis, następnie w powtórzonym spotkaniu w Warszawie Biała Gwiazda pokonuje Czarne Koszule 1:0 przechodząc do wiosennej części rozgrywek.^[83]

Kłopoty z dobrymi wynikami, z którymi Wisła zaczęła mieć problemu sezon wcześniej dają o sobie również znać w sezonie 1954, który jest dla Białej Gwiazdy najsłabszym ze wszystkich dotychczasowych ligowych sezonów. W międzyczasie jednak Krakowianie zaliczają bardzo dobrą kampanię w Pucharze Polski, gdzie po pokonaniu Polonii Bytom, Szombierek Bytom oraz Zagłębia Sosnowiec kwalifikują się do finału rozgrywek. 25 lipca na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawa po dogrywce Wisła bezbramkowo remisuje z Gwardią Warszawa, co skutkuje rozegraniem powtórzonego spotkania. Nie doczekuje tego jednak trener Wisły Michał Matyas, które przez słabe wyniki w lidze zostaje zwolniony ze stanowiska. Jest to przełomowa decyzja, ponieważ Matyas był trenerem Białej Gwiazdy od grudnia 1950 przez łącznie 1339 dni, co do dzisiaj jest klubowym rekordem pracy trenera za jednej kadencji w Krakowie. Zastępuje go duet trenerski Czesław Skoraczyński oraz były piłkarz Wisły i asystent Matyasa Mieczysław Gracz. Za cel otrzymują utrzymanie Wisły w I lidze. Najpierw jednak 9 września we Wrocławiu grają powtórzony mecz finałowy Pucharu Polski, w którym Warszawie pewnie pokonują Wiślaków 3:1. W lidze walcząc do ostatniej kolejki Wiśle, dzięki wygranej w ostatnim meczu z Lechem Poznań 3:0 udaje się utrzymać w najwyższej klasie rozgrywkowej.^[84]

Sezon 1955 jest kontynuacją kryzysu jaki dopadł w połowie lat 50. Wisłę. Po dość bezbarwnym sezonie Biała Gwiazda zajmuję w lidze siódme miejsce. W Puchar Polski pierwszy raz w historii Krakowianie nie dochodzą do finałowych rund odpadając w 1/8 finału z Lechią Gdańsk.^[85]

Najważniejszą jednak informacją z tego roku jest uchwała Wojewódzkiego Zarządu ZS Gwardia z 10 września, dzięki której Wisła powraca do swojej historycznej nazwy.^[86]

Po dwóch słabych sezonach zarząd Wisły postanawia powierzyć drużynę nowego trenerowi, którym zostaje Artur Woźniak. Pierwszy sezon daję nadzieje na progres. Po dwóch słabych sezonach w lidze w 1956 roku Biała Gwiazda zajmuję 5 miejsce w lidze, a w Pucharze Polski dochodzi do półfinału, gdzie dopiero po dogrywce trwającej łącznie z meczem 137 minut odpada z Górnikiem Zabrze. Następny sezon jednak nie podtrzymuje tego trendu i Biała Gwiazda zajmuje ponownie miejsce w dolnej części tabeli, dokładnie dziewiąte. Nawet dość dobry wynik i dotarcie do ćwierćfinału Pucharu Polski nie ratuje posady Artura Woźniaka, który kończy pracę w Wiśle z końcem roku. Na stanowisku zastępuje go Czechosłowak Josef Kuchynka, którego powrót w Krakowie wiąże się z wielkimi nadziejami, ponieważ był on twórcą mistrzostw tytułów z sezonów 1949 i 1950.^[87][88]

4 maja 1957 dzięki zmianom w prawie powraca do swojej przedwojennej pełnej nazwy Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków formalnie reaktywując Towarzystwo do ponownego życia.^[89]

Dwa ostatnie sezony lat 50. XX wieku to dla Wisły dwukrotnie zajęte siódme miejsce w środku tabeli. W latach tych ponownie zawieszony zostaje Puchar Polski, więc liga polska stanowi dla Białej Gwiazdy jedyne oficjalne rozgrywki.^[90][91]

Lata 60. XX wieku[edytuj | edytuj kod]

Sezon 1960 to dla Wisły kolejny sezon bez większej historii. Klub zaczyna umacniać się jako ligowy średniak zajmując ósme miejsce na koniec sezonu ocierając się ponownie o spadek kończąc sezon trzy punkty nad strefą spadkową.^[92]

Następny sezon 1961 Wisła gra w dość podobny, niemrawy sposób co poprzednie. Dodatkowo w Białej Gwieździe dochodzi do dużych zmian kadrowych, które można nazwać wręcz kadrową rewolucją. Przynosi to jednak efekt bardzo dobra druga część sezonu, w której Krakowianie przegrywają tylko dwa spotkania wwindowuję ich na czwarte miejsce kończąc z takim samym dorobkiem punktowym (ale gorszym bilansem bramek) co trzecia Legia Warszawa.^[93]

W sezonie 1962 dochodzi w polskiej piłce do długo oczekiwanej zmiany. Liga przechodzi wzorem całej zachodniej Europy na system jesień-wiosna. Dlatego rozgrywki w roku 1962 zostają skrócone do półroku dzieląc drużyny na dwie grupy wzorem sezonu 1952. W swojej grupie musi uznać wyższość Polonii Bytom oraz Odry Opole zajmując trzecie miejsce o ponownie ocierając się o walkę o medale. Biała Gwiazda zakończy rozgrywki grupowe z taką samą ilością punktów co druga Odra Opole, jednak podobnie jak w sezonie ubiegłym ma od rywala gorszy bilans bramkowy. Koniec sezonu to rozgrywki barażowe o finalne miejsca między drużynami z różnych grup. Wisłę po zajęciu trzeciego miejsca w grupie czeka dwumecz o piąte miejsce z Legią Warszawa. W pierwszym spotkaniu rozegranym 21 czerwca 1962 w Krakowie pada remis 1:1. W rozegranym w Warszawie tydzień później rewanżu Krakowianie dobrze rozpoczynają spotkanie prowadząc do przerwy 1:0 po rzucie karnym wykorzystanym przez Władysława Kawulę. Jednak kapitalna druga połowa w wykonaniu Wojskowych prowadzonych przez legendarnego polskiego trenera Kazimierza Górskiego daję im wygraną 4:1 i finalnie to oni zajmują piąte miejsce, a Białej Gwieździe przypada szósta lokata w tabeli końcowej.^[94]

W powyższym sezonie reaktywowana również po raz kolejny Puchar Polski. Jednak występ w nim Wiślaków jest dość szybki. Po pokonaniu Lechii Zielona Góra Wisła odpada w 1/8 finału przegrywając z Ruchem Chorzów.^[95]

Nadchodzi sezon 1962/1963 pierwszy w historii rozgrywany w systemie jesień-wiosna. Po dwóch sezonach kiedy Krakowianie ocierali się o medale lub walkę o nie nadchodzi powrót do rywalizacji w środku tabeli. Biała Gwiazda zaliczając średni sezon kończy go na ósmym miejscu nie angażując się ani w walkę o medale, ani w walkę o utrzymanie. W Pucharze Polski po raz pierwszy Krakowianie odpadają już na pierwszym przeciwniku przegrywając 1/16 finału z Szombierkami Bytom.^[96][97]

11 kwietnia 1963 świat Wisły Kraków pogrąża się w żałobie. Umiera Henryk Reyman, największa legenda klubowa. Człowiek, dzięki któremu działaniom zreaktywowano klub po I wojnie światowej i przetrwano II wojnę światową. Piłkarz, dzięki któremu zdobyto pierwsze dwa mistrzostwa Polski oraz pierwszy Puchar Polski. Działacz, który pomógł stworzyć drużynę, która trzy razy z rzędu w latach 1949–1951 wygrała ligę co dało Wiśle dwa mistrzostwa Polski.^[98]

Sezon 1963/1964 Wisła zaczyna bardzo słabo wygrywając tylko trzy razy przez całą rundę jesienną. Ukoronowaniem słabej formy Białej Gwiazdy jest porażka na koniec rundy w Szczecinie z Pogonią 0:6. Humory kibicom Wisły co nieco poprawiać mogą występy Krakowian w Pucharze Polski, gdzie na jesień przechodzą Kabel Kraków oraz Gwardię Warszawa. Jednak na początku wiosny przygoda z Pucharem kończy się na ćwierćfinale i porażką 1:2 z Polonia Bytom. W rundzie wiosennej forma Białej Gwiazdy nie poprawia się za bardzo i dalej Wisła musi rozpaczliwie walczyć o utrzymanie. Dwa zwycięstwa w końcówce sezonu z Odrą Opole i Stalą Rzeszów wlewają w serce Wiślaków nadzieję. Żeby się utrzymać Wisła w ostatniej kolejce potrzebuje wygranej. Jednak zadanie nie będzie proste, ponieważ na Reymonta przyjeżdża hegemon ostatnich lat w polskiej piłce Górnik Zabrze. Widać to na początku spotkania, gdy Zabrzanie szybko dochodzą do prowadzenia 2:0. Jednak dzięki dwóm rzutom karnym wykorzystanym przez Ryszarda Wójcika i Mieczysława Gwiżdża Biała Gwiazda doprowadza do remisu. Niewiele później Józef Gach doprowadza do ekstazy piętnastotysięczną widownię na Stadionie Wisły wyprowadzają Krakowian na prowadzenie. Ten wynik schroni Wisłę przed historyczną degradacją z najwyższej ligi. Jednak na sześć minut przed końcem spotkania błąd obrońców Wisły wykorzystuje napastnik Górnika Roman Lentner wyrównując wynik spotkania. Więcej bramek nie pada, a to oznacza dla Białej Gwiazdy pierwszą w historii degradację na drugi poziom rozgrywkowy.^[99] Wisła traci wtedy również tytuł jedynej (obok Ruchu Chorzów) drużyny, która zaliczyła wszystkie możliwe sezony w najwyższej polskiej lidze. Dodatkowo w tabeli wszech czasów Wisła spada na drugie miejsce za Chorzowian, po tym gdy liderowała tabeli od samego jej początku. Pozycji lidera Krakowianie nigdy już w niej nie odzyskują.^{[100][101][102]}

Sezon 1964/1965 jest dla Wisły pierwszym w historii na drugim poziomie rozgrywkowym. Po spadku dochodzi do kilku zmian w drużynie, najważniejszą z nich jest powrót na stanowisko pierwszego trenera Czesława Skoraczyńskiego, którego celem jest szybki powrót do I ligi. 15 sierpnia w Katowicach z miejscowym GKS-em Biała Gwiazda rozgrywa swój pierwszy mecz w II lidze. Wisła gra bardzo dobrą rundę jesienną tracą punkty tylko w czterech meczach. Ukoronowaniem dobrej formy jest zwycięstwo w ostatniej kolejce pierwszej części rozgrywek w pierwszych derbach Krakowa na drugim poziomie rozgrywkowym z Cracovią 4:1. Dobra forma w lidze przekłada się również na dobre wyniki w Pucharze Polski, gdzie Biała Gwiazda na jesień pokonuje Karpaty Krosno, Piast Cieszyn oraz Górnika Świętochłowice. Rozgrywki wiosenne Krakowianie zaczynając od spotkania w ćwierćfinale Pucharu Polski z Czarni Żagań remisując z nimi po dogrywce 1:1. Zgodnie z regulaminem rozgrywek następuje wtedy rzut monetą, który wygrywają Żagańczycy i to oni przechodzą do półfinału. Tydzień później startuje liga, a Wisła nadal utrzymuje wysoką formę, dzięki której 17 czerwca po zwycięstwie w Częstochowie z Rakowem 3:1 na dwie kolejki przed końcem sezonu Biała Gwiazda zapewnia sobie ekspresowy powrót do I ligi, po roku banicji w II lidze.^[103][104]

Powracająca do I ligi Wisła rozpoczyna sezon 1965/1966 od wysokie zwycięstwa w domu z Zawiszą Bydgoszcz 4:1. Zwiastun dobrego sezonu zostaje podtrzymany cały rok, ponieważ równo grająca Wisła w całym sezonie przegrywa zaledwie cztery spotkania. W finałowej tabeli Biała Gwiazda musi uznać wyższość jedynie ówczesnemu hegemonowi Górnikowi Zabrze zdobywając wicemistrzostwo Polski, w kapitalnym stylu powracając do najwyższej klasy rozgrywkowej. Dla Krakowian był to również pierwszy medal mistrzostw Polski od 1953 roku. W Pucharze Polski w tamtym sezonie Wisła zalicza słaby występ odpadając z Szombierkami Bytom już w pierwszej, możliwej rundzie.^[105][106]

Po sezonie ligowym w czerwcu 1966 roku Wisła bierze udział w pierwszych oficjalnych rozgrywkach międzynarodowych w jej historii. W Międzynarodowym Pucharze Piłkarskim znanym również jako Puchar Karla Rappana Biała Gwiazda bierze udział w rozgrywkach grupowych, w których jej rywalami są szwedzkie Malmö FF, niemieckie 1. FC Kaiserslautern oraz czechosłowacki Inter Bratysława. 18 czerwca Krakowianie udanie debiutują w rozgrywkach pokonując na wyjeździe 1. FC Kaiserslautern 4:2. Dokładając do tego jeszcze później dwie wygrane i jeden remis, co w finalnym rozrachunku daje im drugie miejsce w grupie i zakończenie udziału w rozgrywkach na tym etapie.^[107]

W sezonie 1966/1967 euforia po dwóch bardzo udanych sezonach powoli opada Wiślacy słabo wchodzą w sezon, a następnie rozgrywają przeciętną jesień wygrywając tylko w pięciu spotkaniach. Runda wiosenna rozegrana na delikatnie słabszym poziomie daje Wiśle w końcowej tabeli dopiero dziesiąte miejsce. Inaczej jest jednak w rozgrywkach o Puchar Polski, gdzie Wiślacy dzięki przejściu Stali Mielec, Legii Warszawa, Ruchu Chorzów i GKS-u Katowice awansowują do finału rozgrywek. Tam trafiają na III-ligowy Raków Częstochowa. 9 lipca w Kielcach po bramkach Andrzeja Sykty i Huberta Skupnika w dogrywce Biała Gwiazda zdobywa już drugi w historii Puchar Polski oraz pierwszy raz w historii kwalifikuje się do europejskich rozgrywek organizowanych przez UEFę.^[108] Jednak zdobycie Puchar Polski nie ratuje posady Czesława Skoraczyńskiego, którego z powodu słabych wyników w lidze zastępuje Mieczysław Gracz.^[109][110]

29 marca 1967 na spotkaniu delegatów klubu z ramienia ZS Gwardia podjęta zostaje decyzja o zmianie pełnej nazwy klubu na Gwardyjskie Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków, by w pełni podkreślić przynależność klubu do stowarzyszenia. Oficjalnie nazwa wchodzi w życie 9 maja tamtego roku.^[111]

W sezonie 1967/1968 Wisła po raz pokazuje europejskiej publiczności w oficjalnych rozgrywkach UEFy. Jako zdobywca Puchar Polski reprezentując Polskę w Pucharze Zdobywców Pucharów rozgrywki rozpoczyna od dwumeczu z fińskim HJK Helsinki. W pierwszym meczu rozegranym 20 września w stolicy Finlandii Biała Gwiazda wygrywa pewnie 4:1. Dwa tygodnie później w rewanżu w Krakowie Wiślacy po raz kolejny aplikują Finom cztery bramki, tym razem nie tracąc żadnej. W następnej rundzie poprzeczka idzie mocno w górę, ponieważ Krakowianie trafiają na niemiecki Hamburger SV, który pewnie dwukrotnie wygrywa z Wisłą 1:0 w Krakowie i aż 4:0 w Hamburgu. Na tym Biała Gwiazda kończy swoją pierwszą, oficjalną, europejską przygodę. Dobry humor w klubie związany z grą w Europie psuje kompromitujący występ w Pucharze Polski, w którym Wiślacy odpadają z Baildonem Katowice, grającym wtedy na piątym poziomie rozgrywkowym. W lidze natomiast po słabej jesieni i jeszcze słabszej wiośnie znowu Krakowianie są bliscy spadku, ledwie trzy lata po powrocie do najwyższej klasy rozgrywkowej. W ostatniej kolejce Wisła mierzy się na wyjeździe z Szombierkami Bytom, pokonując je 2:0 oraz dzięki zwycięstwu Pogoni Szczecin nad ŁKS-em Łódź Biała Gwiazda zrównuje się z Łodzianami i dzięki lepszemu bilansowi bramek utrzymuję się w I lidze. Poniekąd można powiedzieć, że Wiśle los oddał, to co zabrał cztery lata temu, ponieważ wtedy Krakowianie też zdobyli tyle samo punktów co ostatnia bezpieczna drużyna, jednak mieli gorszy bilans bramkowy z całego sezonu.^{[112][113][114]}

We wspomnianym wyżej meczu z Szombierkami jako rezerwowy na drugą połowę wchodzi przyszły najlepszy strzelec klubu w historii Kazimierz Kmiecik debiutując w pierwszej drużynie Białej Gwiazdy.^[115]

Po nerwowej końcówce sezonu 1967/1968 sezon 1968/1969 jest dla Wisły dużo spokojniejszy. Biała Gwiazda grająca dość w kratkę utrzymuje przez cały sezon miejsce w środku tabeli, kończąc finalnie rozgrywki na siódmym miejscu. Występ w Pucharze Polski w tamtym sezonie dla Wisły nie trwa zbyt długo po pokonaniu Warszawianki Wiślacy przegrywają z Unią Tarnów w 1/8 finału.^[116][117]

Po sezonie ligowym Wiślacy ponownie przystępują do Międzynarodowego Puchar Piłkarskiego, który zmienił schowają nazwę na Puchar Intertoto. W Polsce bardzo popularne było również nazywanie tego turnieju Pucharem Lata, ponieważ zawsze był rozgrywany w czerwcu, bądź lipcu. Oprócz nazwy zmienia się również regulamin turniej. W rozgrywkach biorące w nich udział drużyny podzielone zostają na grupy. Po ich zakończeniu kończy się cały turniej bez wyłaniania jednego zwycięzcy całych rozgrywek. W tej edycji Wiślacy trafiają na czechosławackie VSS Košice, belgijskie Lierse SK i duński Esbjerg fB. Dzięki wygranym wszystkim spotkaniom domowym oraz wyjazdowemu triumfowi w Danii Biała Gwiazda wygrywa swoją grupę Pucharu Intertoto.^[118]

Kolejny sezon 1969/1970 to dla Wisły kolejny rok gry w kratkę plątając się w okolicach tabeli, mając jednak bliżej do strefy spadkowej niż pucharowej i medalowej. W lidze kończy się to dla Wisły osunięciem się o jedną lokatę w tabeli w stosunku do sezonu poprzedniego i zajęcie ósmego miejsca. W Pucharze Polski natomiast Biała Gwiazda odpada na pierwszym rywalu, przegrywając po dogrywce z Górnikiem Wałbrzych. Humor Wiślakom poprawić może bardzo dobry występ w Pucharze Intertoto po zakończeniu sezonu. Gdzie trafiając w grupie na duńskie Hvidovre IF, holenderski FC Utrecht oraz szwajcarski FC Winterthur Biała Gwiazda odnosi pięć zwycięstw i drugi rok z rzędu wygrywa swoją grupę w Pucharze Lata.^{[119][120][121]}

Czasy aktualne[edytuj | edytuj kod]

W 1997 klub kupili właściciele Tele-Foniki: Bogusław Cupiał wraz ze wspólnikami Zbigniewem Urbanem i Stanisławem Ziętkiem. Z czasem Cupiał został jedynym właścicielem klubu, który pod jego rządami osiem razy zdobywał mistrzostwo Polski, osiągał również sukcesy w europejskich pucharach. W 2016 Wisła została sprzedana Jakubowi Meresińskiemu^[122] za nieco ponad milion złotych^[123]. od którego piłkarska spółka została przejęta przez Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków, powiązane ze środowiskiem kibiców. W 2018 po kontrowersjach związanych z ujawnieniem powiązań władz klubu oraz w związku z fatalną sytuacją finansową rozpoczęto poszukiwanie inwestora^[124][125]. 19 grudnia TS Wisła poinformowała o warunkowym sprzedaniu sekcji piłkarskiej luksembursko-brytyjskiemu konsorcjum funduszy inwestycyjnych^[126], zaś 22 grudnia właścicielami piłkarskiej Wisły zostały Alelega Luxembourg S.à r.l. (60% akcji) oraz Noble Capital Partners Ltd (40%). Dotychczasowy zarząd i rada nadzorcza podały się do dymisji, zaś p.o. prezesa został Adam Pietrowski^[127][128]. Ponieważ nowi inwestorzy nie przelali pieniędzy zgodnie z umową, akcje spółki wróciły do Towarzystwa Sportowego^[129]. Na początku 2019. roku Komisja ds. Licencji Klubowych PZPN zawiesiła licencję na występy w Ekstraklasie ze względu na niejasną sytuację prawną Klubu oraz w związku z licznymi naruszeniami postanowień Podręcznika Licencyjnego^[130], a nowym prezesem klubu został członek zarządu TS Wisła Rafał Wisłocki^[131]. W dniu 2 lipca 2019 obowiązki prezesa klubu zaczął pełnić Piotr Obidziński, który od stycznia pracował jako prokurent spółki i pełnomocnik. 15 maja 2022 po przegranej 2:4 z Radomiakiem Radom Wisła spadła do I ligi, po raz pierwszy od 1996^[132][133]. W dniu 20 kwietnia 2020 prezesem Wisły Kraków został Dawid Błaszczykowski^[134], który pełnił funkcję do dnia 28 lipca 2022 roku^[135]. 1 sierpnia 2022 roku funkcję Prezesa TS Wisła Kraków SA objął Władysław Nowak, pełnił ją do dnia 22 listopada 2022 roku. Od dnia 25 listopada 2022 prezesem klubu jest Jarosław Królewski, który 20 grudnia 2022 roku stał się posiadaczem 53,68 proc. akcji Wisły Kraków zostając tym samym większościowym akcjonariuszem klubu.

Chronologia nazw[edytuj | edytuj kod]

Lata	Pełna nazwa klubu[136]
1906–1910	Klub Sportowy Wisła Kraków
1910–1914	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
1918	Sparta Kraków[137][138]
1918–1949	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
1949	Gwardia–Wisła Kraków
1949–1955	Gwardia Kraków
1955–1957	Wisła Kraków
1957–1967	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
1967–1990	Gwardyjskie Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków[139][140]
1990–1996	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
1996–1997	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków – Autonomiczna Sekcja Piłki Nożnej Spółka z o.o.
1997–1999	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków – Piłka Nożna Sportowa Spółka Akcyjna
1999–2007	Wisła Kraków Sportowa Spółka Akcyjna
2007–2020	Wisła Kraków Spółka Akcyjna
Od 2020	Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków Spółka Akcyjna

Symbole[edytuj | edytuj kod]

Hymn[edytuj | edytuj kod]

Patriotyczna pieśń Konstantego Krumłowskiego pt. Jak długo na Wawelu... pierwszy raz na meczu Wisły Kraków rozbrzmiała 25 września 1927 roku po zwycięstwie nad klubem składającym się z mniejszości niemieckiego i Ślązaków 1.FC Katowice i zapewnieniem sobie przez Białą Gwiazdę mistrzostwa Polski. Patriotyczny wymiar zwycięstwa spowodował, że piłkarze Wisły podczas świętowania odśpiewali wiele patriotycznych pieśni. Z biegiem czasu pieśń Jak długo na Wawelu... najbardziej przyjęła się wśród nich i już pod koniec lat. 20 XX wieku była przez Wiślaków uznawana za ich hymn. Oficjalnie jako hymn klubu pieśń została uznana w 1935 roku. Z biegiem czasu niektóre wersy pieśni były powoli przerabiane na sportowe brzmienie. W czasach PRL-u w programach meczowych najczęściej pomijano refren pieśni z racji jego patriotycznego wydźwięku.^[141]

Aktualny tekst hymnu[edytuj | edytuj kod]

Jak długo na Wawelu,
Zygmunta bije dzwon,
Tak długo nasza Wisła,
Zwyciężać będzie wciąż.

Zwycięży orzeł biały,
Zwycięży polski ród
Zwycięży nasza Wisła,
Bo to Krakowski klub

Zwycięży orzeł biały,
Zwycięży polski ród
Zwycięży nasza Wisła,
Bo to Krakowski klub

Wierny swojej drużynie,
znów przyjdę na jej mecz,
i smutek z serca zginie,
troski odejdą precz.

Zwycięży orzeł biały,
Zwycięży polski ród
Zwycięży nasza Wisła,
Bo to Krakowski klub

Zwycięży orzeł biały,
Zwycięży polski ród
Zwycięży nasza Wisła,
Bo to Krakowski klub

Nawet jeśli przegrywasz,
To musi krótko trwać,
Bo mistrza ten zdobywa,
który potrafi grać.

Zwycięży orzeł biały,
Zwycięży polski ród
Zwycięży nasza Wisła,
Bo to Krakowski klub

Zwycięży orzeł biały,
Zwycięży polski ród
Zwycięży nasza Wisła,
Bo to Krakowski klub

Biała Gwiazda[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym emblematem Wisły Kraków była czarna piłka przecięta błękitną wstęgą, która miała symbolizować występującą w nazwie klubu rzekę Wisłę. Jesienią 1907 roku doszło do fuzji Wisły z tzw. drużyną Jenkera, w założeniu której klub nadal zachowywał nazwę Wisła, a od drużyny Jenkera przejmował barwy. W ten sposób Wisła zaczęła od tamtej pory grać w czerwonych koszulkach z dwoma, błękitnymi gwiazdami (po jednej na każdą pierś). Sama błękitna gwiazda na koszulkach drużyny Jenkera znalazła się przypadkiem. Podczas zamawiania strojów z Berlina klub otrzymał koszulki ze wspomnianymi gwiazdami. Zdecydowany wtedy przyjąć je jako znak klubowy.

W drugiej połowie 1910 roku dokonano zmiany koloru gwiazdy na białą. Zmiana związana była ze starania krakowskiego klubu stworzenia autonomicznego, polskiego ruchu sportowego nie podlegającego austriackiemu zaborcy. Po zmianie kolory występujące na koszulkach Wisły były białe i czerwone, co miało nawiązywać do polskich barw narodowych. Do czasu wybuchu I wojny światowej ilość ramion białej gwiazdy nie była usystematyzowana. Najczęściej spotkać można było koszulki Wisły z ośmioramienną gwiazdą, ale również z pięcio- czy sześcioramienną. Znana dzisiaj pięcioramienna, biała gwiazda została usystematyzowana po reaktywowaniu klubu po zakończeniu I wojny światowej. ^[142]

Gwiazda na koszulkach towarzyszyła piłkarzom do roku 2000 kiedy została zastąpiona herbem stworzonym dla powstałej sportowej spółki akcyjnej. Nie zostało to dobrze przyjęte przez kibiców klubu, który ten herb bardziej uważali za logo spółki niż herb klubowy. Ze względu na jubileusz stuleciu klubu w strojach wyprodukowanych na sezony 2005/2006 oraz 2006/2007 na pierś zawodników powróciła Biała Gwiazda. Po tych dwóch sezonach powrócono do herbu na koszulkach. W strojach stworzonych na sezony 2008/2009 oraz 2009/2010 oprócz herbu na piersi na lewym ramieniu zawodników znajdowała się symboliczna Biała Gwiazda. Po tych dwóch sezonach ponownie gwiazda zniknęła z wiślackich koszulek. W 2013 roku zarząd klubu po prośbach i petycjach kibiców postanowił przywrócić Białą Gwiazdę na stałe na koszulki klubowe. Od tamtej do pory do dnia dzisiejszego gwiazda występuje na piersi zawodników klubu.

Wiślacki Smok[edytuj | edytuj kod]

Maskotka klubu powstała w nawązaniu do silnych koneksji klubu z miastem Kraków, jego legend i dziei. Wybrano na nią wedle legend zamieszkującego pieczarę pod wzgórzem wawelskim, do którego nawiązuje hymn klubu, smoka.^[143]

Jako smok na stadionie Wisły występowali wierni kibice klubu, którzy swoje rolę pełnili, aż do swojej śmierci. Pierwszym smokiem był Tadeusz Kuś, który pełni rolę od początku lat 90. XX wieku do momentu swojej śmierci w maju 2005 roku. W sierpniu tamtego roku na jego następcę wybrano innego wiernego kibica klubu Stanisław Sękiewicza, który w trakcie swojej pracy jako wiślacki smok w 2018 roku obchodził jubileusz 30 lat bez opuszczonego domowego spotkania Białej Gwiazdy. Sękiewicz również pełnił swoją rolę, aż do śmierci w kwietniu 2022 roku. Wybrany na następcę Stanisława Sękiewicz nowy odtwórca wiślackiego smoka nie jest znany z imienia i nazwiska.^[144][145]

Sukcesy[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowe[edytuj | edytuj kod]

Zdobyte trofea w rozgrywkach międzynarodowych (stan na: 30.06.2022)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Liga Mistrzów (Puchar Europy)	zdobywca	0
	finalista	0
	ćwierćfinalista	1	1979
Liga Europy (Puchar UEFA)	zdobywca	0
	finalista	0
	1/8 finału	1	2003
Puchar Zdobywców	zdobywca	0
	finalista	0
	1/8 finału	2	1968, 1985

Krajowe[edytuj | edytuj kod]

Zdobyte trofea w rozgrywkach Polski (stan na: 03.04.2024)
Rozgrywki	Osiągnięcie	Razy	Sezon(y)
Mistrzostwo	I miejsce	13	1927, 1928, 1949, 1950, 1978, 1999, 2001, 2003, 2004, 2005, 2008, 2009, 2011
	II miejsce	13	1923, 1930, 1931, 1936, 1947, 1948, 1951, 1966, 1981, 2000, 2002, 2006, 2010
	III miejsce	9	1925, 1929, 1933, 1934, 1938, 1953, 1976, 1991, 1998
Puchar	zdobywca	4	1926, 1967, 2002, 2003
	finalista	7	1951, 1954, 1979, 1984, 2000, 2008, 2024 (przed finałem)
Superpuchar	zdobywca	1	2001
	finalista	4	1999, 2004, 2008, 2009
Puchar Ligi	zdobywca	1	2001
	finalista	1	2002
	III miejsce	1	1952
II liga	I miejsce	1	1965
	II miejsce	3	1986, 1988, 1996
	III miejsce	1	1995

Inne i towarzyskie[edytuj | edytuj kod]

Puchar	Ilość	Rok
Wicemistrzostwo Galicji	1	1913
Mistrzostwo Ligi[146]	1	1951
Puchar Intertoto	3	1969, 1970, 1973
Okupacyjne Mistrzostwa Krakowa	3	1940, 1941, 1944
Herbowana Tarcza Krakowa	11	1974, 1976, 1977, 1978, 1979, 1981, 1982, 1983, 1985, 1987, 1989
Puchar Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego	1	1993
Chicago Trophy	1	2007
Puchar im. Henryka Reymana	1	2018

Juniorskie[edytuj | edytuj kod]

Puchar	Ilość	Rok
Młoda Ekstraklasa	1	2008
Mistrzostwo Polski Juniorów U-19	9	1936, 1937, 1958, 1975, 1976, 1982, 1996, 1997, 2000, 2014
Mistrzostwo Polski Juniorów U-17	1	2013

Indywidualne[edytuj | edytuj kod]

Mistrzostwa Polski[edytuj | edytuj kod]

Królowie strzelców[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz	Ilość
1925	Henryk Reyman	11
1947	Mieczysław Gracz	4[147]

Ekstraklasa[edytuj | edytuj kod]

Królowie strzelców[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz	Ilość
1927	Henryk Reyman	37[148]
1931	Walerian Kisieliński	24
1933	Artur Woźniak	18[149][147]
1937		12
1948	Józef Kohut	31
1973/1974	Zdzisław Kapka	15
1975/1976	Kazimierz Kmiecik	20
1977/1978		15
1978/1979		17
1979/1980		24
1990/1991	Tomasz Dziubiński	21
1998/1999	Tomasz Frankowski	21[150]
2000/2001		18
2001/2002	Maciej Żurawski	21[150]
2003/2004		20[150]
2004/2005	Tomasz Frankowski	25[151][152]
2007/2008	Paweł Brożek	23[153]
2008/2009		19[154]
2017/2018	Carlitos	24[155]

Piłkarz sezonu[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz
2017/2018	Carlitos

Obrońca sezonu[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz
2013/2014	Arkadiusz Głowacki

Pomocnik sezonu[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz
2014/2015	Semir Stilić

Napastnik sezonu[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz
2017/2018	Carlitos

Interwencja sezonu[edytuj | edytuj kod]

Sezon	Piłkarz
2015/2016	Radosław Cierzniak

Piłkarz miesiąca[edytuj | edytuj kod]

Miesiąc	Piłkarz
Grudzień 2009	Marcelo
Sierpień 2014	Semir Stilić
Październik 2017	Carlitos
Sierpień 2018	Zdeněk Ondrášek
Październik 2018	Jesús Imaz
Marzec 2019	Jakub Błaszczykowski
Wrzesień 2019	Paweł Brożek

Trener miesiąca[edytuj | edytuj kod]

Miesiąc	Trener
Luty 2020	Artur Skowronek

I liga[edytuj | edytuj kod]

Piłkarz miesiąca[edytuj | edytuj kod]

Miesiąc	Piłkarz
Lipiec 2022	Michał Żyro
Marzec 2023	Luis Fernández
Grudzień 2023	Szymon Sobczak

Plebiscyt Piłki Nożnej[edytuj | edytuj kod]

Piłkarz Roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Piłkarz
2002	Maciej Żurawski

Odkrycie Roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Piłkarz
1977	Adam Nawałka
1980	Piotr Skrobowski
2009	Patryk Małecki

Trener Roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Trener
1991	Adam Musiał
1999	Franciszek Smuda
2002	Henryk Kasperczak
2007	Maciej Skorża

Drużyna Roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Zespół
2002	Pierwsza drużyna

Ligowiec Roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Piłkarz
2004	Tomasz Frankowski
2007	Marek Zieńczuk
2008	Paweł Brożek
2013	Radosław Sobolewski

Jedenastka obcokrajowców roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Piłkarze
2006	Emilian Dolha Cléber

Plebiscyt redakcji Sportu[edytuj | edytuj kod]

Challenge „Złote Buty”[edytuj | edytuj kod]

Rok	Piłkarz
1975	Antoni Szymanowski
2004	Maciej Żurawski
2005	Maciej Żurawski
2008	Marek Zieńczuk
2014	Michał Miśkiewicz

Piłkarz Roku[edytuj | edytuj kod]

Rok	Piłkarz
1975	Antoni Szymanowski
2002	Maciej Żurawski
2005	Tomasz Frankowski

Stadion[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie wszystkie swoje spotkania Wisła Kraków podobnie jak większość nowopowstałych, krakowskich drużyn rozgrywała na Błoniach. Z biegiem czasu i związku z coraz większą profesjonalizacją drużyny klubowi coraz bardziej potrzebny był własny stadion. Biała Gwiazda w całej swojej historii doczekała się trzech swoich stadionów. Wszystkie ich miejsca nie są od siebie oddalone bardziej niż kilometr i wszystkie znajdują się w okolicach krakowskich Błoń.^[156]

Stadion na Oleandrach[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Park Sportowy na Oleandrach.

W 1910 roku kiedy Wisła jako klub oficjalnie rejestrowała Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków i sprofesjonalizowała się rozpoczęto rozmowy z miastem na temat nabycia gruntu pod pierwszy, własny, klubowy stadion. Działaczom Wisły udało otrzymać się w dzierżawę terenu przy ul. Oleandry nieopodal krakowskich Błoń, gdzie do tej pory rozgrywane większość meczy. W budowę stadionu zaangażowani było praktycznie wszyscy członkowie Towarzystwa Sportowego Wisła. 5 kwietnia 1914 dochodzi do uroczystego otwarcia nowego stadionu Wisły. Stadion na Oleandrach nie doczekuje nawet roku. W sierpniu klub użycza terenu Józefowi Piłsudskiemu i jego nowo sformowanej Pierwszej Kompanii Kadrowej skąd wyrusząją walczyć o polską niepodległość. Po wybuchu I wojny światowej klub zawiesza działalność, a stadion przejmuje austriackie wojsko. W 1915 roku na stadionie wybucha pożar, który doszczętnie go niszczy.^[157]

Nie jest znana pojemność stadionu, ani rekord frekwencji jaki padł na nim. Wisła zdążyła zagrać na nim pięć spotkań, wszystkie w randze sparingowej. W inauguracyjnym spotkaniu 5 kwietnia 1914 roku Biała Gwiazda pokonała Czarnych Lwów 3:2.^[158]

Stadion przy al. 3 maja[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Stadion Wisły Kraków (1922).

Wybudowanie nowego stadionu było priorytetowym zadaniem władz zreaktywowanej po I wojnie światowej Wisły. Początkowo Biała Gwiazda swoje mecze rozgrywała na terenach Cracovii i Makkabi Kraków. Jednak rosnące koszty wynajmu tych obiektów sprawiały przyśpieszanie prac nad własnych, nowym stadionem. W końcu władzą Wisły udało dostać się dzierżawę terenu po rozparcelowanym torze wyścigów konnych. W pomoc angażowali się piłkarze klubu rezygnując z diet m.in. podczas zagranicznych tournee. Ostatecznie 8 kwietnia 1922 roku otworzony nowy stadion Wisły Kraków. Mieścił się on u zbiegu alei 3 Maja i ulicy Miechowskiej.^[159][160]

W inauguracyjnym spotkaniu w dzień otwarcia stadionu Wisła pokonała Pogoń Lwów 4:2. Oprócz tego na tym stadionie odbyły się sławne derby z Cracovią rozegrane 3 maja 1925 zakończone wynikiem 5:5, w przerwie których padły legendarne słowa Henryka Reymana czy też pierwszy historyczny finał Puchar Polski wygrany przez Wisłę 2:1 ze Spartą Lwów.^{[161][162][163]}

W 1927 roku jako pierwszy stadion w Polsce mógł się pochwalić zegarem Omega. Zbudowanym naprzeciwko trybuny stadionu.

Pojemność stadionu wynosiła 1800 miejsc, jednak niejednokrotnie na meczach Białej Gwiazdy faktyczna ilość widzów przewyższała dwa tysiące osób.

Stadion przy ul. Reymonta im. Henryka Reymana[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Stadion Miejski w Krakowie.

Na przełomie lat 40. i 50. XX wieku stało się jasne, że Wiśle potrzeba jest budowa nowego, dużo większego stadionu. Cały czas rozstający się klub, zdobywające nowe trofeum już dawno przerósł się dotychczasowy obiekt. Ówczesny właściciel Białej Gwiazdy ZS Gwardia rozpoczął poszukiwania terenu na budowę nowego. Wybór padł na teren stadionu żużlowego leżącego dosłownie po drugiej stronie ulicy ówczesnego stadionu.^[164]

W maju 1953 oddano do użytku stadion przy ulicy Reymonta. Pierwszym spotkaniem rozegranym na tym obiekcie było spotkanie ligowego z Polonią Bytom, występującą wtedy pod komunistyczną nazwą Ogniwo Bytom 17 maja tamtego roku wygrane przez Białą Gwiazdę 4:1.^[165]

Rekord frekwencji na stadionie padł 29 października 1976 roku w meczu Pucharu UEFA ze szkockim Celtikiem Glasgow, którego Wisła pokonała wtedy 2:0.^[166]

W roku 1972 stadion została zaopatrzony w maszty oświetleniowe, 11 czerwca tamtego roku zadebiutowały w meczu z Legią Warszawa. Zostały one zdjęte w 1995 roku, z powodu pogarszającego się ich stany techniczne. Nowe maszty zostały zamontowane w kwietniu 2002 roku. Rok później stadion doczekał się podgrzewanej murawy. Duże przebudowy stadionu miały miejsce w roku 1985, 1996 oraz od 2004 do 2010 kiedy stadion nabrał w pełni nowego oraz aktualnego wyglądu z pojemnością wynoszącą 33130 miejsc. Dodatkowo w latach 2022–2023 odbyła się modernizacja stadionu związana z zorganizowanymi tam w czerwcu 2023 roku Igrzyskami Europejskimi.

23 stycznia 2008 uchwałą Rady Miasta Krakowa patronem stadionu został piłkarz Wisły Kraków – Henryk Reyman.^[167]

Dane stadionu[edytuj | edytuj kod]

• Adres: ul. Reymonta 20, Kraków
• Pojemność (łącznie z miejscami na loży VIP): 33 130
  • Trybuna A: 2506
  • Trybuna B: 1686
  • Trybuna C: 5798
  • Trybuna D: 1873
  • Trybuna E: 8787
  • Trybuna F: 1875
  • Trybuna G: 5451 (sektor gości: 2043)
  • Trybuna H: 2508
  • Miejsca dla kibiców niepełnosprawnych: 50 (trybuna E)
  • Miejsca dla prasy: 241 (trybuna A)
  • Miejsca RTV: 120
• Wymiary boiska: 105 × 72 m
• Murawa: podgrzewana
• Oświetlenie: 2000 lx^[168]

Sponsorzy klubu[edytuj | edytuj kod]

Aktualni ^[169][edytuj | edytuj kod]

Typ	Firma sponsora
Strategiczny	Orlen Oil
	TEXOM Sp. z o.o.
Techniczny	Macron
Koszulkowy	Socios Wisła
	Synerise
Pozostali	PRODiM
	Volvo Wadowscy
	Go+Bet

Historia sponsorów koszulkowych[edytuj | edytuj kod] Lata Sponsor do 1991 Pepsi 1991–1992 Lotto 1994–1997 Unimil 1998–2003 Tele-Fonika 2003–2005 Era 2005–2007 Tyskie 2007–2009 Tele-Fonika 2009–2010 Bet-at-home.com 2010–2016 Tele-Fonika 2017–2019 LV Bet 2019–2021 LV Bet / Socios Wisła 2021–2023 Orlen Oil / Socios Wisła od 2023 Orlen Oil / Texom

Historia sponsorów technicznych[edytuj | edytuj kod] Lata Sponsor do 1994 Adidas 1995–1996 Hummel 1996–1998 Uhlsport 1998–1999 Adidas 2000–2005 Nike 2005–2010 Umbro 2010–2020 Adidas od 2020 Macron

Źródło^{[170][171][172][173]}

Stroje w poszczególnych latach[edytuj | edytuj kod]

Stroje domowe[edytuj | edytuj kod]

1906–1907

1907–1993

1993–1994

1994–1995

1995–1996

1996–1997

1997–1998

1998–1999

1999–2000

2000–2006

2006–2008

2008–2010

2010–2011

2011–2013

2013–2015

2015–2016

2016–2018

2018–2020

2020

2021–2022

2022–obecnie

Stroje wyjazdowe[edytuj | edytuj kod]

19??–1990

1990–1993

1993–1997

1997–1998

1998–2008

2008–2010

2010–2011

2011–2013

2013–2015

2015–2016

2016–2018

2018–2020

2020

2021–2022

2022–obecnie

Trzecie stroje[edytuj | edytuj kod]

19??–2008

2008–2010

2010–2011

2011–2013

2013–2015

2015–2018

2018–2019

2019–2020