Pułki kawalerii Wojska Polskiego – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pułki kawalerii Wojska Polskiego – spis polskich pułków kawalerii : ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Pułki Księstwa Warszawskiego[edytuj | edytuj kod]

Pułki ułanów[edytuj | edytuj kod]

2 pułk ułanów
3 pułk ułanów
4 pułk ułanów
6 pułk ułanów
7 pułk ułanów – wcześniej: 1 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
8 pułk ułanów – wcześniej: 2 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
9 pułk ułanów – wcześniej: 3 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
11 pułk ułanów – wcześniej: 4 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
12 pułk ułanów – wcześniej: 5 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
15 pułk ułanów – wcześniej: 6 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
16 pułk ułanów – wcześniej: 7 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
17 pułk ułanów
18 pułk ułanów
19 pułk ułanów
20 pułk ułanów
pułk Krakusów

Pułki huzarów[edytuj | edytuj kod]

Pułki kirasjerów[edytuj | edytuj kod]

14 pułk kirasjerów

Pułki szaserów[edytuj | edytuj kod]

Pułki Królestwa Kongresowego[edytuj | edytuj kod]

Pułki ułanów[edytuj | edytuj kod]

Pułki strzelców konnych[edytuj | edytuj kod]

Pułki jazdy lokalnej[edytuj | edytuj kod]

Pułki II Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]

Pułki jazdy z okresu walki o granice[edytuj | edytuj kod]

1 Pułk Ułanów – od 8 stycznia 1919 wskutek rozkazu szefa Sztabu Generalnego pn. 1 Pułk Szwoleżerów (Lekkokonnych); od grudnia 1919 pn. 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich – sformowany w 1918 z dawnego 2 Pułku Ułanów Legionowych; od 1919 jako pułk szwoleżerów.
201 Pułk Szwoleżerów (ochotniczy) – później pn. 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich.
1 Pułk Ułanów – powstał w ramach Legionu Puławskiego; potem w składzie I Korpusu Polskiego w Rosji; w związku z kapitulacją Korpusu w 1918 został rozwiązany; pułk odtworzono w listopadzie 1918 w Warszawie, Piotrkowie i Wolbromiu; później pn. 1 Pułk Ułanów Krechowieckich.
2 Pułk Ułanów – powstał w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; później pn. 2 Pułk Ułanów Grochowskich.
3 Pułk Ułanów – powstał w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; 3 lipca 1918 rozformowany; 13 października 1918 płk Stefan Strzemieński w swoim mieszkaniu przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie przystąpił do organizacji 3 Pułku Ułanów Dzieci Warszawy.
4 Pułk Ułanów – nie udało się go sformować w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; sformowany w listopadzie 1918 w Warszawie; później pn. 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich.
5 Pułk Ułanów – powstał w 1918 w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji; przestał istnieć 12 maja 1918 po bitwie z Niemcami pod Kaniowem; rdzeniem odtworzonego pułku był Dywizjon Ułanów Legionowych; później pn. 5 Pułk Ułanów Zasławskich (na cześć szarży pod Zasławiem w 1920).
6 Pułk Ułanów – powstał w 1918 w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji; później 6 Pułk Ułanów 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego; pułk ten połączył się z 6 Pułkiem Ułanów sformowanym w Małopolsce i w ten sposób powstał 6 Pułk Ułanów Kaniowskich.
6 Pułk Ułanów Jazdy Lwowskiej – pułk ten połączył się z 6 Pułkiem Ułanów Dywizji Żeligowskiego i w ten sposób powstał 6 Pułk Ułanów Kaniowskich.
7 Pułk Ułanów Lubelskich
1 Pułk Ułanów Ziemi Krakowskiej – powstał 1 listopada 1918 z 1 Pułku Ułanów Austriackich; od 14 stycznia 1919 pn. 8 Pułk Ułanów, a od 19 kwietnia 1919 pn. 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.
9 Pułk Ułanów Małopolskich
10 Pułk Ułanów Litewskich
11 Pułk Ułanów Legionowych
12 Pułk Ułanów Odsieczy Lwowa – następnie pn. 12 Pułk Ułanów Podolskich.
1 Pułk Ułanów Wileńskich – powstał 27 grudnia 1918; w czerwcu 1919 dywizjon ułanów wileńskich przemianowano na 13 Pułk Ułanów.
Pułk Jazdy Tatarskiej – rozformowany we wrześniu 1920 po wyprawie kijowskiej, po czym wielu jego ułanów trafiło do 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
1 Pułk Ułanów Dywizji Żeligowskiego – 1 Pułk Ułanów 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego; sformowany w sierpniu 1918; od grudnia 1919 pn. 14 Pułk Ułanów Jazłowieckiech.
1 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 15 Pułk Ułanów.
2 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 16 Pułk Ułanów.
3 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 17 Pułk Ułanów.
4 Pułk Ułanów Nadwiślańskich – następnie pn. 18 Pułk Ułanów Pomorskich.
Oddział jazdy ochotniczej mjr. Jaworskiego – później pn. 19 Pułk Ułanów Wołyńskich.
108 Pułk Ułanów – sformowany z dwóch szwadronów 3. Pułku Strzelców Konnych, szwadronu 8. Pułku Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego i szwadronu 6. Pułku Ułanów Kaniowskich; 15 stycznia 1921 rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych przemianowany na 20 Pułk Ułanów; Dziennikiem Rozkazów Nr 22/27 pułk otrzymał nazwę 20 Pułk Ułanów Imienia Króla Jana III Sobieskiego.
11 Pułk Konnych Strzelców Granicznych – w marcu 1921 dowódca pułku wystąpił do MSWojsk. o zatwierdzenie nazwy 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich; nazwa nie została oficjalnie zatwierdzona, mimo to zaczęto ją powszechnie używać.
209 Pułk Ułanów (ochotniczy) – 8 listopada 1920 na bazie 209 i 212 Pułku Ułanów sformowano 22 Pułk Ułanów.
212 Pułk Ułanów (ochotniczy) – 8 listopada 1920 na bazie 209 i 212 Pułku Ułanów sformowano 22 Pułk Ułanów.
Grodzieński Pułk Ułanów – następnie 23 Pułk Ułanów Grodzieńskich.
211 Pułk Ułanów (ochotniczy) – od października 1920 pn. 23 Pułk Nadniemeńskich; 1 czerwca 1921 włączony do 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich.
214 Pułk Ułanów (ochotniczy) – w grudniu 1920 przeformowany w 24 Pułk Ułanów.
115 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 25 Pułk Ułanów.
215 Pułk Jazdy Wielkopolskiej (ochotniczy) – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 26 Pułk Ułanów.
203 Pułk Ułanów (ochotniczy) – w połowie 1921, zatwierdzony jako jednostka stanu pokojowego, otrzymał nazwę 27 Pułk Ułanów.

4 Pułk Szwoleżerów – sformowany w 1919 na terenie Francji w ramach Armii Hallera; pułk w maju 1919 powrócił wraz z tą armią do Polski i został wcielony do WP; 1 września 1919 otrzymał nazwę I Dywizjonu 1 Pułku Dragonów Kresowych, a następnie 1 października 1920 III Dywizjonu Strzelców Konnych; dopiero od maja 1921 pn. 1 Pułku Strzelców Konnych.
I Dywizjon 1 Pułku Szwoleżerów – sformowany w 1918 na terenie Francji w ramach Armii Hallera; 26 kwietnia 1919 przetransportowany do Chełma; w październiku 1920 dywizjon otrzymał nazwę 2 Pułk Strzelców Konnych i trafił do garnizonu w Hrubieszowie.
3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego
4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyńskiej
3 Pułk Dragonów – rozkaz o sformowaniu tego pułku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało 17 czerwca 1919; we wrześniu 1919 pułk przemianowano na 3 Pułk Strzelców Konnych, a 6 października 1920 na 5 Pułk Strzelców Konnych.
1 Pułk Szwoleżerów – sformowany w końcu 1917 z oddziałów sformowanych we Francji i we Włoszech; po przybyciu do Polski w maju 1919 przemianowany na 4 Pułk Dragonów a później na 4 Pułk Strzelców Konnych; w październiku 1920 pułk przeformowano i z części jego szwadronów 8 września 1921 powstał 6 Pułk Strzelców Konnych.
5 Pułk Strzelców Konnych – 28 października 1920 przemianowany na 7 Pułk Strzelców Konnych.
8 Pułk Strzelców Konnych
9 Pułk Strzelców Konnych im. gen. K. Pułaskiego
1 Szwadron – sformowany w Lamandria di Chiavasso, niedaleko Turynu, we Włoszech; 29 kwietnia 1919 dotarł do Leszna; wszedł do akcji bojowej jako jednostka kawalerii 11. DP. w walkach w okolicach Lwowa; następnie jako II Dywizjon Pułku Szwoleżerów, a później II Dywizjon 4 Pułku Ułanów, przeniesiony został na granicę Śląska i Zagłębia; rozkazem MSWojsk. z 27 października 1921, dywizjon przekształcony został w pułk i otrzymał nazwę 10 Pułk Strzelców Konnych.

Pułki kawalerii po reorganizacji[edytuj | edytuj kod]

Szwoleżerowie[edytuj | edytuj kod]

Ułani[edytuj | edytuj kod]

Strzelcy konni[edytuj | edytuj kod]

Improwizowane pułki kawalerii we wrześniu 1939[edytuj | edytuj kod]

Pułki ludowego Wojska Polskiego[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Bronisław Gembarzewski, Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815-1830, reprint: Kurpisz Poznań 2003
„Księga jazdy polskiej”, pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993.

Korpus, dywizje, GO Jazdy	KJ DJ 1 DJ 2 DJ DJ WLŚ GOJ
Brygady jazdy (wojenne)	1 BJ 2 BJ 3 BJ 4 BJ 5 BJ 6 BJ 7 BJ 8 BJ 9 BJ
Brygady jazdy	I BJ II BJ III BJ IV BJ V BJ VI BJ VII BJ VIII BJ IX BJ X BJ
Dywizje kawalerii	1 DK 2 DK 3 DK 4 DK
Samodzielne brygady kawalerii	2 SBK 3 SBK 5 SBK 6 SBK 8 SBK 9 SBK
Brygady kawalerii	I BK IV BK VII BK VIII BK X BK XI BK XII BK XIII BK XIV BK XV BK XVI BK XVII BK XVIII BK
Brygady kawalerii (1929–1937)	Brygady 2 DK BK „Brody” BK „Wilno” BK „Kraków” BK „Stanisławów” BK „Rzeszów” BK „Hrubieszów” BK „Baranowicze” BK „Białystok” BK „Poznań” BK „Równe” BK „Suwałki” BK „Toruń” 10 BK
Grupy Operacyjne Kawalerii 1939	GOKaw. nr 1 GOKaw. nr 2
Brygady kawalerii 1939	Mazowiecka BK Kresowa BK Wileńska BK Suwalska BK Krakowska BK Podolska BK Wielkopolska BK Pomorska BK Nowogródzka BK Wołyńska BK Podlaska BK
Jednostki improwizowane w 1939	DK „Zaza” Zbiorcza BK Rezerwowa BK Kombinowana BK BK „Edward” BK „Plis” Zgr. kaw. ppłk. K. Halickiego Grupa Kawalerii Spieszonej ppłk. E. Wani
Pułki ułanów (szwoleżerów)	1 pszw 2 pszw 3 pszw 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Pułki strzelców konnych (dragonów)	1 pd 2 pd 3 pd 4 pd 1 psk 2 psk 3 psk 4 psk 5 psk 6 psk 7 psk 8 psk 9 psk 10 psk
Dywizjony artylerii konnej	1 dak 2 dak 3 dak 4 dak 5 dak 6 dak 7 dak 9 dak 10 dak 11 dak 12 dak 13 dak (8)14 dak 15 bak
szwadrony pionierów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
szwadrony łączności	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 10 BK WBPM
Inne	pułk jazdy tatarskiej 1 szwadron tatarski 1 p kaw. KOP
Kawaleria zmotoryzowana	24 p.uł 1 psk 10 psk dppanc 10 BK dr 10 BK dr WBPanc.-Mot.
Ośrodki zapasowe kawalerii	OZ Suw. i Podl. BK OZ Wkp. BK OZ Krak. BK OZ Maz. BK OZ Pom. BK OZ Woł. BK OZ Now. BK OZ Pod. BK OZ Wil. BK OZ Kres. BK
Improwizowane (rezerwowe) oddziały kawalerii (1939)	101 puł. 102 puł. 110 puł. 103 pszw. p kaw. osłonowej „Wołkowysk” Warszawski puł. p marszowy Kresowej BK p marszowy Podolskiej BK p zbiorczy Pomorskiej BK 1 psk (spieszony) dyw. kaw. KOP „Niewirków”