Spichlerz dworski w Siemianowicach Śląskich – Wikipedia, wolna encyklopedia

Spichlerz dworski
w Siemianowicach Śląskich

nr rej. A/473/2016 z 16 marca 2016 roku
Spichlerz od strony pólnocno-wschodniej (2019)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Siemianowice Śląskie
Adres	ul. F. Chopina 6, 41-100 Siemianowice Śl.
Typ budynku	spichlerz; siedziba Muzeum Miejskiego
Kondygnacje	4
Ukończenie budowy	1782
Ważniejsze przebudowy	lata 70-80. XX w.
Właściciel	miasto Siemianowice Śl.
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich Spichlerz dworski
Położenie na mapie Polski Spichlerz dworski
Położenie na mapie województwa śląskiego Spichlerz dworski
50°18′38,8″N 19°01′49,4″E/50,310778 19,030389
Multimedia w Wikimedia Commons

Spichlerz dworski w Siemianowicach Śląskich – zabytkowy budynek w Siemianowicach Śląskich, położony przy ulicy F. Chopina 6, w granicach dzielnicy Centrum. Pierwotnie był to spichlerz powstały w 1782 roku, stanowiący część zabudowy pałacowo-parkowej, a od 1991 roku jest siedzibą Muzeum Miejskiego w Siemianowicach Śląskich.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Spichlerz wchodzi w skład kompleksu pałacowo-parkowego, którego początki sięgają XVII wieku, kiedy to obszar Siemianowic był własnością Mieroszewskich^[1]. W 1768 roku zespół pałacowy przeszedł na własność Donnersmarcków^[2].

W pobliżu pałacu znajdował się folwark, w skład którego wchodziły: spichlerz, stajnie, obory, stodoły, szopy na narzędzia, warsztat kołodzieja i pomieszczenia do przechowywania paszy^[2]. Jako datę powstania spichlerza przyjmuje się 1782 rok – ta data widnieje na belce stropowej drugiej kondygnacji budynku^[2][3].

W 1896 roku hrabina Wanda von Donnersmarck sprzedała pałac wraz z folwarkiem koncernowi Hohenlohe-Werke i od tego czasu nie miał on stałego użytkownika^[2]. Po II wojnie światowej spichlerz był częścią zabudowy siemianowickiego PGR-u, służąc jako obiekt gospodarczy. W 1974 roku powołano Miejską Izbę Tradycji Ruchu Robotniczego i Perspektyw Miasta, a jej siedzibą stał się budynek spichlerza. Otwarcie Izby w zaadaptowanym na ten cel budynku odbyło się 21 lipca 1974 roku^[4].

Po likwidacji siemianowickiego PGR-u, poza spichlerzem i oskrzydlającymi go oficynami, zabudowania stajenne i gospodarcze rozebrano do fundamentów, a w trakcie robót adaptacyjnych w samym spichlerzu zlikwidowany został przejazd bramny^[5]. Pod koniec lat 80. XX wieku w otoczeniu spichlerza wzniesiono osiedle mieszkaniowe^[6].

27 stycznia 1989 roku powołano Muzeum Społeczne, a 25 lipca 1991 roku przekształcono je w Muzeum Miejskie^[4]. W 2009 roku na potrzeby Muzeum Miejskiego w budynku spichlerza wykonano remont dodatkowych pomieszczeń, a także wyremontowano i poszerzono część administracyjną^[7].

16 marca 2016 roku spichlerz został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego^[3].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Spichlerz położony jest przy ulicy F. Chopina 6 w Siemianowicach Śląskich, na terenie dzielnicy Centrum^[8]. Stanowi on część siemianowickiego zespołu pałacowo-parkowego, w skład którego wchodzi także m.in.: pałac z oficynami, park czy budynek portierni^[3]. Położony jest on około 400 m na północny wschód od zabudowy pałacowej, a po drugiej stronie znajduje się osiedle mieszkaniowe. Od południa do spichlerza prowadzi aleja grabowa^[2].

Jest to obiekt o zwartej bryle, powstały na rzucie prostokąta, czterokondygnacyjny, jednotraktowy i jednoprzestrzenny. Kryty jest dachem dwuspadowym z drewnianą więźbą konstrukcji płatwiowo-krokwiowej, pokrytym dachówką^[2].

Elewacje północne i południowe spichlerza są pięcioosiowe i kamienne, rozczłonkowane niewielkimi oknami w powtarzającym się rytmie. Okna te na pierwszej kondygnacji od strony południowej są prostokątne, drewniane i skrzynkowe ze szczeblinkami. Na wyższych kondygnacjach i od strony północnej są one w formie leżącego prostokąta, z ceglanymi obramieniami. Od strony północnej, na poziomie czwartej kondygnacji umieszczony jest żurawik, a pod nim drzwi prowadzące na metalową, ewakuacyjną klatkę schodową z połowy lat 90. XX wieku^[2].

Wejście do spichlerza wybudowane jest w formie zwieńczonego półkoliście otworu zamkniętego drewnianą bramą, która poprzez sień na przestrzał prowadziła pierwotnie na dziedziniec zabudowań folwarcznych. Nadświetle zostało zaślepione. Podłogi oraz stropy spichlerza są drewniane, a schody kamienne z drewnianymi stopnicami. Cała klatka schodowa jest zabiegowa^[2].

Właścicielem obiektu jest miasto Siemianowice Śląskie^[9] i stanowi on siedzibę Muzeum Miejskiego w Siemianowicach Śląskich^[10].

Spichlerz wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod nr. A/473/16^[3], a także do gminnej ewidencji zabytków miasta Siemianowice Śląskie^[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015–2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015  (pol.).
• MaciejM. Droń MaciejM., Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków. SPICHLERZ, ob. muzeum, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2014  (pol.).
• AntoniA. Halor AntoniA., Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X  (pol.).
• MałgorzataM. Pędzińska MałgorzataM., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Siemianowic Śląskich do 2022 roku, Załącznik Nr 1 do uchwały Nr 170/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 19 grudnia 2019 r., bip.msiemianowicesl.finn.pl, Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).