Paweł – Wikipedia, wolna encyklopedia

Paweł

Wymowa	[paveu̯]
Płeć	męskie
Imieniny	m.in. 29 czerwca
Znaczenie
Języki	łaciński
Słowo	łac. Paulus
Pochodzenie	paulus
Znaczenie	mały, drobny
Alternatywne nazwy
Warianty obcojęzyczne	Paul, Pablo, Paolo, Pál
Odpowiednik dla płci przeciwnej	Pawła, Paula, Paulina
Formy pochodne	Pawełek
Hasło w Wikisłowniku
Cytaty w Wikicytatach

Paweł^ⓘPaweł – imię męskie pochodzenia łacińskiego (Paulus), należące do niedużej grupy najstarszych imion rzymskich (imion właściwych, praenomen, por. Marek, Tyberiusz, Tytus). Już w epoce klasycznej zaczął on także występować w funkcji przydomka (cognomen)^[1]. Paulus oznacza „mały”, „drobny”^[2], lub pokorny^[3]. Imię to należało i należy do najpopularniejszych w całym świecie chrześcijańskim, nosiło je około sześćdziesięciu świętych^[4]. Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Paweł w 2018 r. zajmował 41. miejsce w grupie imion męskich^[5]. W całej populacji Polaków Paweł zajmował w 2022 r. 5. miejsce (509 349 nadań)^[6].

W dawnych dokumentach polskich imię Paweł było notowane co najmniej od XII wieku, w formach m.in.: Paulus (łac., 1155), Paweł (1204), Pawil (1372), Pawoł (1387), Pawał (1392), a także z licznymi – świadczącymi o ówczesnej popularności imienia – spieszczeniami, np. Pawlik (ok. 1212), Paszek (1237), Paszko (1278), Paszo (1295), Pawliczko (1385), Pach (1391), Pasz (1404), Pachnik (1411), Pawełek (1498)^[4].

Imię to należało na przestrzeni wieków do najpopularniejszych imion w Polsce. Świadczy o tym, obok odnotowanych wyżej zdrobnień, m.in. fakt pochodzenia od imienia Paweł wielu nazwisk i nazw miejscowych. Nazwiska pochodzące od tego imienia to m.in.: Pach, Pachota, Pachowicz, Pachura, Pasiut, Pasiutek, Paszek, Paszkiewicz, Paszkowicz, Pawelec, Paweł, Pawełczyk, Pawełek, Pawełkiewicz, Pawełko, Pawlak, Pawlas, Pawlica, Pawliczak, Pawliczek, Pawliczuk, Pawlik, Pawlikiewicz, Pawlisiak, Pawlisz, Pawliszak, Pawluk, Pawlukiewicz, Pawlus, Pawliszkiewicz, Pawliśkiewicz, Pawłowicz i in.

Przykładami nazw miejscowych są: Paszków, Paszkówka, Pawelce, Pawełki, Pawlice, Pawlichy, Pawliczka, Pawlik, Pawliki, Pawlikowice, Pawlin, Pawlinowo, Pawluki, Pawlusie, Pawłosiów, Pawłowszczyzna, Pawłowa, Pawłowice, Pawłowicze, Pawłowiczki, Pawłowięta, Pawłowo, Pawłów, Pawłówek, Pawłówka, Pawłówko, Pawły^[7].

Żeńskim odpowiednikiem jest Paula.

Paweł imieniny obchodzi 10 stycznia, 15 stycznia, 19 stycznia, 25 stycznia, 1 lutego, 6 lutego, 8 lutego, 2 marca, 7 marca, 22 marca, 16 kwietnia, 28 kwietnia, 15 maja, 1 czerwca, 7 czerwca, 26 czerwca, 28 czerwca, 29 czerwca, 20 lipca, 25 lipca, 30 lipca, 20 września, 3 października, 19 października, 8 listopada, 16 listopada i 19 listopada.

Z tym imieniem związane są przysłowia polskie:

• Czy Paweł, czy Gaweł – to jedno
• Ja o Pawle, a on o Gawle
• Nie będzie Pawła, to się weźmie Gawła
• Kiedy Paweł się nawróci, zima się na wspak obróci^[2].

W innych językach[edytuj | edytuj kod]

• łacina – Paulus
• język angielski – Paul
• język arabski – بولس، بولص (Bulus, Bulos)
• język białoruski – Pawieł (Павeл), Pauluk (Паўлюк)
• język bułgarski – Paweł (Павел)
• język chorwacki – Pavao
• język chiński – 保罗 （Bǎoluó）
• język czeski – Pavel
• język duński – Poul
• esperanto – Paŭlo
• język fiński – Paavali
• język francuski – Paul
• język grecki – Παύλος (Paulos)
• język hebrajski – שאול, פולוס (Sza'ul, Polos)
• język hiszpański – Pablo
• język indonezyjski – Paulus
• język irlandzki – Pól
• język japoński – ポール (Pōru)
• język kataloński – Pau
• język koreański – 폴 (Pol)
• język litewski – Povilas, Paulius, Povilis
• język łotewski – Pāvils
• język niderlandzki – Paul, Paulus (rzadki)
• język niemiecki – Paulus, Paul
• język norweski – Paul
• język portugalski – Paulo
• język rosyjski – Pawieł (Павел)
• język rumuński – Paul
• język serbski – Pavle (Павле)
• język słowacki – Pavol, Pavel
• język sycylijski – Paulu
• język szwedzki – Paul
• etnolekt śląski – Paul, Paulek, Pawoł, Pawůł
• język tahitański – Paoro
• język ukraiński – Pawło (Павло)
• język węgierski – Pál
• język włoski – Paolo, Polo

Wybrane osoby o imieniu Paweł[edytuj | edytuj kod]

Władcy[edytuj | edytuj kod]

• Paweł I Romanow (1754-1801), car Rosji od 1796
• Paweł Karadziordziewić (1893-1976), regent Jugosławii 1934-41
• Paweł I Glücksburg (1901-1964), król Grecji od 1947

Patriarchowie Konstantynopola[edytuj | edytuj kod]

• św. Paweł I, patriarcha Konstantynopola od 337
• Paweł II, patriarcha Konstantynopola 641-653
• Paweł III, patriarcha Konstantynopola 687-693
• Paweł IV, patriarcha Konstantynopola 780-784

Papieże[edytuj | edytuj kod]

• Paweł I, papież 748-767
• Paweł II (1417-1471), papież od 1464
• Paweł III (1468-1549), papież od 1534
• Paweł IV (1476-1559), papież od 1555
• Paweł V (1552-1621), papież od 1605
• Paweł VI (1897-1978), papież od 1963, Święty Kościoła katolickiego
• Jan Paweł I (1912-1978), papież w 1978
• Jan Paweł II (1920-2005), papież od 1978, Święty Kościoła katolickiego

Święci[edytuj | edytuj kod]

• Paweł z Tarsu, Paweł Apostoł (ok. 10-między 64 a 67)
• Paweł z Teb (ok. 228-341) – pierwszy pustelnik
• Paweł I (zm. ok. 350) – patriarcha Konstantynopola, męczennik, święty katolicki i prawosławny
• Paweł (zm. 362) – męczennik wraz z bratem św. Janem
• Paweł z Latros (880-956) – stylita
• Paweł Miki (1565-1597) – męczennik japoński
• Paweł od Krzyża (1694-1775) – założyciel pasjonistów
• Paweł Liu Hanzuo (1778-1818 lub 1819) – chiński ksiądz, męczennik
• Paweł Chŏng Ha-sang (1795-1839) – katechista, męczennik koreański
• Paweł Hŏ Hyŏb (1796-1840) – męczennik koreański
• Paweł Hong Yŏng-ju (1802-1840) – katechista, męczennik koreański
• Paweł Liu Jinde (1821-1900) – męczennik chiński
• Paweł Chen Changpin (1838-1861) – chiński seminarzysta, męczennik
• Paweł Wu Anju (1838-1900) – męczennik chiński
• Paweł Ge Tingzhu (1839-1900) – męczennik chiński
• Paweł Denn (1847-1900) – francuski jezuita, misjonarz, męczennik
• Paweł Wu Wanshu (1884-1900) – męczennik chiński
• Paweł Lang Fu (1893-1900) – męczennik chiński

Pozostałe osoby o imieniu Paweł[edytuj | edytuj kod]

Identyfikowane po imieniu[edytuj | edytuj kod]

• Paweł z Samosaty (ok. 200-ok. 273) – biskup Antiochii
• Paweł z Aleksandrii (IV w.) – grecki astrolog
• Paweł Diakon (ok. 720-ok. 799) – longobardzki historyk i poeta
• Paweł Wyszelic (?-1295 lub 1296) – wojewoda świecki
• Paweł z Przemankowa (?-1292) – biskup krakowski
• Paweł Ogon (?-1339/1340) – wojewoda łęczycki
• Paweł z Krosna (między 1470 a 1474-1517) – polski poeta renesansowy
• Mistrz Paweł z Lewoczy (?-1537/1542) – rzeźbiarz słowacki

Identyfikowane po nazwisku[edytuj | edytuj kod]

• Pál Ábrahám (1892–1960) – węgierski kompozytor operetkowy
• Pavol Abrhan (ur. 1957) – słowacki polityk, poseł do Rady Narodowej
• Paweł Adamowicz (1965–2019) – prezydent Gdańska w latach 1998–2019
• Paolo Agostini (ok. 1583 – 1629) – włoski kompozytor barokowy, organista
• Pablo Aimar (ur. 1979) – argentyński piłkarz
• Paolo Alatri (1918–1995) – włoski historyk, marksista
• Paulo Alho (ur. 1980) – portugalski kierowca wyścigowy
• Paulo Almeida (ur. 1981) – brazylijski piłkarz
• Paulo Alves (ur. 1969) – portugalski piłkarz
• Paulo Alves Romão (ur. 1964) – brazylijski duchowny katolicki
• Paulo Amaral (1923–2008) – brazylijski piłkarz i trener piłkarski
• Paulo Anchieta Veloso Pinto (ur. 1976) – brazylijski siatkarz
• Paolo Andino – amerykański aktor telewizyjny i filmowy
• Paulo André (ur. 1983) – brazylijski piłkarz
• Paolo Andreucci (ur. 1965) – włoski kierowca rajdowy, czterokrotny mistrz Włoch
• Paolo Angioni (ur. 1938) – włoski jeździec sportowy; złoty medalista olimpijski z Tokio
• Paulus Arajuuri (ur. 1988) – fiński piłkarz grający na pozycji obrońcy
• Paolo Atzei (ur. 1942) − włoski duchowny katolicki, arcybiskup Sassari w latach 2004-2017
• Paolo Bacchini (ur. 1985) – włoski łyżwiarz figurowy
• Paolo Bacigalupi (ur. 1972) – amerykański autor fantastyki
• Pavol Bajza (ur. 1991) – słowacki piłkarz
• Pavol Baláž (ur. 1984) – słowacki piłkarz
• Pavol Barabáš (ur. 1959) – słowacki reżyser, autor filmów górskich i podróżniczych
• Paweł Barański (ur. 1978) – poeta
• Paolo Baratta (ur. 1939) – włoski ekonomista, były minister, przewodniczący Biennale w Wenecji
• Paolo Barbi (1919–2011) – włoski polityk, długoletni parlamentarzysta
• Paolo Barelli (ur. 1954) – włoski pływak, działacz sportowy i polityk
• Pavol Biroš (ur. 1953) – czechosłowacki piłkarz
• Pavol Blažek (ur. 1958) – słowacki lekkoatleta
• Paul Bosvelt (ur. 1970) – holenderski piłkarz
• Paul Bowles (1910–1999) – amerykański poeta i prozaik, tłumacz, kompozytor
• Paul Broca, właściwie Pierre Paul Broca (1824–1880) – francuski chirurg i antropolog, jeden z twórców antropologii
• Paweł Brożek (ur. 1983) – polski piłkarz
• Paweł Burczyk (ur. 1969) – polski aktor filmowy, prezenter telewizyjny
• Paolo Cozza (ur. 1963) – włoski prawnik, osobowość telewizyjna i dyrektor generalny firmy motoryzacyjnej
• Pau Casals (1876–1973) – kataloński wiolonczelista, kompozytor i dyrygent
• Pau Cendrós (ur. 1987) – hiszpański piłkarz
• Paul Cézanne (1839–1906) – francuski malarz postimpresjonistyczny
• Paweł Cyganek (1913–1995) – polski piłkarz
• Pawieł Czerenkow (zm. 1990) – fizyk rosyjski
• Paul Delaroche (właśc. Hippolyte Delaroche, 1797–1856) – francuski malarz, przedstawiciel akademizmu w sztuce
• Paweł Deląg (ur. 1970) – polski aktor
• Paul Deschanel (1856–1922) – francuski polityk i pisarz, prezydent Francji
• Paul Dirac (1902–1984) – brytyjski fizyk teoretyk
• Pau Donés (ur. 1966) – hiszpański piosenkarz, kompozytor, gitarzysta
• Paul Ehrlich (1854–1915) – niemiecki chemik i bakteriolog, odkrywca pierwszego w miarę skutecznego lekarstwa przeciwko kile; uważany za twórcę podstaw chemioterapii
• Paul R. Ehrlich (ur. 1932) – amerykański biolog, demograf i pedagog
• Pablo Escobar (1949–1993) – kolumbijski baron narkotykowy
• Paweł Fajdek (ur. 1989) – polski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie młotem, najmłodszy w historii złoty medalista mistrzostw świata w tej konkurencji
• Paweł Finder (1904–1944) – polski działacz komunistyczny, z zawodu chemik
• Pau Gargallo (1881–1934) − hiszpański rzeźbiarz pochodzący z Katalonii
• Paul Gascoigne (ur. 1967) – angielski piłkarz
• Pau Gasol (ur. 1980) – hiszpański koszykarz
• Paul Gauguin, właśc. Eugène Henri Paul Gauguin (1848–1903) – malarz francuski
• Paul Gray (1972–2010) – muzyk, członek grupy Slipknot
• Paweł Giżycki (najprawdopodobniej ok. 1400 – 1463) – biskup płocki, kanonik gnieźnieński i krakowski, scholastyk płocki i krakowski
• Paweł Giżycki (1692–1762) – polski architekt baroku, malarz, dekorator, jezuita
• Paweł Graś (ur. 1964) – polski przedsiębiorca i polityk, w latach 1998–2014 poseł na Sejm
• Povilas Gylys (ur. 1948) – litewski ekonomista i polityk, minister spraw zagranicznych
• Paweł Hertz (1918–2001) – polski pisarz, poeta, tłumacz i wydawca
• Paul Hester (1959–2005) – australijski muzyk, postać telewizyjna
• Paul David Hewson (Bono) (ur. 1960) – irlandzki muzyk, filantrop, lider grupy rockowej U2
• Paul von Hindenburg (1847–1934) – marszałek i prezydent Niemiec
• Páll Óskar Hjálmtýsson (ur. 1970) – wokalista muzyki pop
• Paweł Huelle (ur. 1957) – pisarz, publicysta
• Povilas Jakubėnas, w polskich źródłach Paweł Jakubenas (1871–1953) – litewski ksiądz ewangelicko-reformowany, superintendent generalny litewskiego odłamu Jednoty Wileńskiej w okresie międzywojennym
• Povilas Jakučionis (ur. 1932) – litewski polityk, architekt, więzień komunistyczny
• Paweł Janas (ur. 1953) – piłkarz, trener Reprezentacji Polski
• Paweł Jasienica (1909–1970) – historyk
• Paweł Kikowski (ur. 1986) – polski koszykarz w klubie Wilki Morskie Szczecin
• Paul Klee (1879–1940) – malarz szwajcarsko-niemiecki
• Páll Klettskarð (ur. 1990) – farerski piłkarz
• Paweł Konnak (ur. 1966) – polski performer
• Paweł Korycki (ur. 1976) – judoka
• Paweł Korzeniowski (ur. 1985) – pływak
• Paweł Kotla (ur. 1972) – polski dyrygent symfoniczny i operowy
• Paweł Kowal (ur. 1975) – polityk i poseł klubu parlamentarnego PJN
• Paweł Królikowski (1961–2020) – polski aktor filmowy, telewizyjny, teatralny i dubbingowy
• Paweł Kukiz (ur. 1963) – piosenkarz
• Pawlos Kunduriotis (1855–1935) – grecki wojskowy i polityk, pierwszy prezydent Grecji po ogłoszeniu republiki w 1924
• Paul Landers (ur. 1964) – gitarzysta znanego zespołu metalowego Rammstein
• Povilas Leimonas (ur. 1987) – litewski piłkarz
• Pau López (ur. 1994) – hiszpański piłkarz
• Povilas Lukšys (1886–1919) – pierwszy żołnierz niepodległej Litwy poległy w walkach o ojczyznę
• Povilas Lukšys (ur. 1979) – litewski piłkarz
• Paweł Łoziński (ur. 1965) – polski reżyser filmów dokumentalnych
• Paolo Maldini (ur. 1968) – piłkarz
• Paweł Malowaniec (ur. 1972)– judoka
• Paweł Małaszyński (ur. 1976) – aktor
• Paweł Małecki (ur. 1976) – cukiernik
• Paweł Mazur (ur. 1968) – polski malarz, rysownik, poeta i prozaik
• Paul McCartney (ur. 1942) – piosenkarz, członek grupy The Beatles
• Paul McGrath (ur. 1959) – irlandzki piłkarz
• Paweł Mróz (ur. 1984) – polski bobsleista
• Paweł Mróz (ur. 1986) – polski judoka
• Paweł Mróz (ur. 1984) – polski koszykarz
• Paweł Nastula (ur. 1970) – dżudoka
• Paul Natorp (1854–1924) – niemiecki filozof i pedagog, przedstawiciel neokantowskiej szkoły marburskiej i jeden z prekursorów pedagogiki społecznej
• Pavel Nedvěd (ur. 1972) – piłkarz
• Pablo Neruda, właściwie Ricardo Eliecer Neftalí Reyes Besualto (ur. 1904–1973) – chilijski poeta, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1971 r.
• Paul Newman (1925–2008) – amerykański aktor filmowy i dubbingowy, reżyser, producent filmowy
• Páll Ólafsson (1827–1905) – islandzki poeta
• Pablo Picasso (1881–1973) – hiszpański malarz, rzeźbiarz, grafik, ceramik oraz poeta
• Paweł Piskorski (ur. 1968) – polityk, były prezydent Warszawy
• Povilas Plechavičius (1890–1973) – generał litewski
• Paweł Poncyljusz (ur. 1969) – polityk
• Páll á Reynatúgvu (ur. 1967) – farerski fizjoterapeuta, piłkarz oraz polityk
• Pau Ribas (ur. 1987) – hiszpański koszykarz
• Paul Scholes (ur. 1974) – piłkarz
• Paweł Sitarski (ur. 1976)– judoka
• Paweł Sito (ur. 1965) – polski dziennikarz radiowy, prasowy i telewizyjny
• Paweł Skrzecz (ur. 1957) – polski pięściarz, medalista olimpijski
• Paweł Skwierawski (ur. 1973) – dziennikarz i muzyk
• Paweł Smoliniec (ur. 1977) – judoka
• Paulo Sousa (ur. 1970) - portugalski piłkarz i trener piłkarski
• Pāvels Šteinbors (ur. 1985) – łotewski piłkarz
• Paweł Edmund Strzelecki (1797–1873) – polski podróżnik, geolog, geograf, badacz i odkrywca
• Pawieł Suchoj (1895–1975) – radziecki konstruktor lotniczy, od którego nazwiska pochodzi oznaczenie samolotów Su
• Pál Szalay (1892 – ?) – węgierski lekkoatleta specjalizujący się w biegach sprinterskich i skoku w dal
• Pawieł Szaramiet (1971–2016) – białoruski, rosyjski i ukraiński dziennikarz niezależnych mediów
• Paul Szczurek - zbrodniarz hitlerowski, członek załogi obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau
• Pál Szinyei Merse (1845–1920) – węgierski malarz, polityk
• Paweł Szydłowiecki (1478–1506) – ksiądz rzymskokatolicki
• Pál Teleki (1879–1941) – węgierski polityk, minister wychowania i dwukrotny premier Węgier, geograf, założyciel węgierskiego skautingu
• Pál Teleki (1906–1985) – rumuński i węgierski piłkarz
• Pál Titkos (1908–1988) – węgierski piłkarz, napastnik i trener piłkarski
• Pau Tonnesen (ur. 1992) – hiszpański lekkoatleta specjalizujący się w wielobojach
• Paweł Tuchlin (1946–1987) – seryjny morderca
• Pál Turán (1910–1976) - węgierski matematyk
• Povilas Urbšys (ur. 1962) – litewski urzędnik państwowy, poseł na Sejm Republiki Litewskiej
• Pawieł Urysohn (1898–1924) – rosyjski matematyk
• Povilas Vanagas (ur. 1970) – litewski łyżwiarz figurowy
• Pál Ványa (1904–1955) – węgierski skoczek narciarski
• Pál Várhidi (1931–2015) – węgierski piłkarz
• Pál Vastagh (ur. 1946) – węgierski polityk, prawnik, działacz komunistyczny
• Pau Vela Maggi (ur. 1986) – hiszpański wioślarz
• Povilas Višinskis (1875–1906) – pisarz litewski, dziennikarz, reżyser, propagator kultury litewskiej
• Paweł Wawrzecki (ur. 1950) – aktor
• Paweł Wendorff (ur. 1965) – polski reżyser, operator i producent filmowy
• Paul Wesley, właśc. Paweł Wasilewski (ur. 1982) – amerykański aktor polskiego pochodzenia
• Paweł Wilczak (ur. 1965) – aktor
• Paweł Włodkowic (ur. pomiędzy 1370 a 1373, zm. 1435) – polski kapłan katolicki, uczony, prawnik, pisarz religijny i prawno-polityczny, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, obrońca interesów Polski w sporach z Krzyżakami, prekursor tolerancji religijnej
• Paweł Woicki (ur. 1983) – siatkarz
• Paweł Woźniak (ur. 1969) – polski lekkoatleta, sprinter i płotkarz
• Paweł Zagumny (ur. 1977) – siatkarz
• Paweł Zalewski (ur. 1964) – polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego
• Paweł Zawada, pseudonim Sęk (1883–1954) – śląski pisarz, gawędziarz, badacz folkloru oraz historii lokalnego osadnictwa
• Paweł Zatorski (ur. 1990) – polski siatkarz
• Povilas Žadeikis (1887–1957) – litewski dyplomata, wieloletni poseł w USA
• Povilas Žičkus (1911–1997) – członek organizacji „Żelazny Wilk“

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• inne artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od imienia Paweł • Paul • Pablo • Pawło • Pawieł • Paolo • Pavel
• inne artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od imienia Pau • Pavle • Pavol • Povilas • Pawlos • Paulo • Pál
• Paulo Afonso – miasto i gmina w Brazylii
• Saint-Paulet-de-Caisson
• Saint-Paul-en-Pareds
• Saint-Pol-sur-Mer
• San Polo di Piave

Kolej[edytuj | edytuj kod]

• Paweł – stacja Górnośląskich Kolei Wąskotorowych

Przypisy[edytuj | edytuj kod]