French
DeutschTurniej Czterech Skoczni – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Rozgrywany od | |
|---|---|
| Najwięcej zwycięstw w klasyfikacji generalnej | Janne Ahonen |
| Najwięcej zwycięstw z rzędu w klasyfikacji generalnej | Bjørn Wirkola |
| Najwięcej zwycięstw w konkursach TCS | Jens Weißflog |
| Najwięcej razy na podium w klasyfikacji generalnej | Janne Ahonen |
| Najwięcej razy na podium w konkursach TCS | Janne Ahonen |
| Najwięcej punktów w jednej edycji TCS | Halvor Egner Granerud |
| Zwycięzcy wszystkich konkursów TCS podczas jednej edycji | Sven Hannawald (2001/2002) |
| Ostatni zwycięzca TCS | |
| Miejsca rozgrywania konkursów | |
Turniej Czterech Skoczni, w skrócie TCS (niem. Vierschanzentournee) – międzynarodowa impreza w skokach narciarskich mężczyzn, organizowana cyklicznie od 1953 na przełomie grudnia i stycznia każdego roku. Turniej odbywa się w czterech miastach: dwóch niemieckich (Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen) i dwóch austriackich (Innsbruck, Bischofshofen). Zwycięzcą danej edycji TCS zostaje zawodnik, który łącznie zdobędzie największą liczbę punktów we wszystkich czterech konkursach. Turniej bywa określany mianem narciarskiego Wielkiego Szlema[a] i dla wielu skoczków jest równie ważny co igrzyska olimpijskie czy mistrzostwa świata[1][2]. Od 28. edycji (sezon 1979/1980) Turniej Czterech Skoczni stanowi część Pucharu Świata.
Od 45. edycji (sezon 1996/1997) wszystkie konkursy Turnieju rozgrywane są tzw. systemem KO. W każdym konkursie startuje 50 zawodników, którzy przeszli kwalifikacje. Skoczkowie dobierani są w pary – pierwszy z pięćdziesiątym, drugi z czterdziestym dziewiątym itd. Wyłonione w ten sposób pary rywalizują w pierwszej serii zawodów. Do drugiej serii awans uzyskuje każdy zwycięzca z danej pary oraz pięciu tzw. „szczęśliwych przegranych” (ang. lucky losers), czyli pięciu najlepszych zawodników spośród wszystkich przegranych. Druga seria zawodów rozgrywana jest według tradycyjnych zasad Pucharu Świata.
Do 60. edycji (sezon 2011/2012) nagrodą za wygranie turnieju był wysokiej klasy samochód oraz nagroda pieniężna. Od 61. edycji (sezon 2012/2013) nagrodą za zwycięstwo jest statuetka złotego orła[3][4] oraz nagroda pieniężna w wysokości 20 tysięcy franków szwajcarskich. Od 70. edycji sezon 2021/2022 nagrodą za zwycięstwo jest statuetka złotego orła[3][4] oraz nagroda pieniężna w wysokości 100 tysięcy franków szwajcarskich. Statuetka ta była inspiracją dla stworzenia złotej sowy, nagrody w Turnieju Sylwestrowym dla kobiet, rozgrywanym równolegle do TCS, ale o połowę krótszym, od sezonu 2021/2022.
Najbardziej utytułowanym skoczkiem w historii TCS jest Janne Ahonen, który jako jedyny wygrał turniej pięciokrotnie (w 1999, 2003, 2005, 2006 i 2008). Bjørn Wirkola jako jedyny zwyciężył w trzech edycjach turnieju z rzędu (w 1967, 1968 i 1969). Najwięcej zwycięstw w poszczególnych konkursach odnieśli Bjørn Wirkola i Jens Weißflog, którzy na najwyższym stopniu podium stawali po 10 razy. Trzech skoczków wygrało wszystkie cztery konkursy podczas jednej edycji turnieju – Sven Hannawald (w 2002), Kamil Stoch (w 2018) i Ryōyū Kobayashi (w 2019).
Dotychczas trzech polskich skoczków triumfowało w klasyfikacji generalnej TCS – Adam Małysz (w 2001), Kamil Stoch (w 2017, 2018 i 2021) oraz Dawid Kubacki (w 2020). W polskim dorobku znajduje się również drugie miejsce Piotra Żyły (w 2017) i Dawida Kubackiego (w 2023) oraz trzecie miejsca Małysza (w 2003) i Kubackiego (w 2021).
Cztery skocznie[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa skoczni | Miejscowość | Punkt K | HS[5] | Rekord skoczni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Schattenbergschanze |  Oberstdorf | K120 | HS137 | 143,5 m |  Sigurd Pettersen | 29.12.2003 |
 | Große Olympiaschanze | Garmisch -Partenkirchen | K125 | HS142 | 144,0 m |  Dawid Kubacki | 01.01.2021 |
 | Bergisel |  Innsbruck | K120 | HS128 | 138,0 m | Michael Hayböck | 04.01.2015 |
 | Paul-Ausserleitner-Schanze | Bischofshofen | K125 | HS142 | 145,0 m | Dawid Kubacki | 06.01.2019 |
Organizator[edytuj | edytuj kod]
Turniej Czterech Skoczni organizowany jest przez cztery kluby narciarskie. Są to Skiclub 1906 Oberstdorf, Skiclub Partenkirchen (SCP), Sport Club Bergisel (SC Bergisel) i Skiclub Bischofshofen.
Prezydentem (prezesem) Komitetu Organizacyjnego TCS jest od 2021 roku dr Peter Kruijer, szef klubu narciarskiego Skiclub 1906 Oberstdorf. Wcześniej funkcję tę pełnili[6][7]:
- Putzi Pepeunig (Innsbruck, 1952-1986);
- Hans Ostler (Garmisch-Partenkirchen, 1986-2003);
- Dietmar Hemerka (Innsbruck, 2003-2006);
- Claus-Peter Horle (Oberstdorf, 2006-2010);
- Alfons Schranz (Innsbruck, 2010-2015);
- Michael Maurer (Garmisch-Partenkirchen, 2015-2018)
- Johann Pichler (Bischofshofen, 2018-2021)
- dr Peter Kruijer (Oberstdorf, od 2021)
Zgodnie z przepisami, szefowie czterech klubów narciarskich z miast-gospodarzy turnieju zmieniają się na stanowisku prezesa całej imprezy co trzy-pięć lat[6].
Historia idei Turnieju Czterech Skoczni[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Pomysł zorganizowania noworocznego konkursu w skokach narciarskich (Neujahrsskispringen) pojawił się wśród członków klubu narciarskiego SC Partenkirchen w 1921 r. i miał związek z otwarciem nowej skoczni, w miejscu obecnej Große Olympiaschanze. Już pierwsze tego typu zawody – przeprowadzone 1 stycznia 1922 – miały charakter międzynarodowy, a ich zwycięzcą został Norweg Jakob Vaage, który uzyskał odległość 76 metrów. W kolejnych latach impreza odbywała się regularnie do 1941 r., gdy nastąpiła czteroletnia przerwa, spowodowana II wojną światową (1942–1945). Noworoczne zmagania przywrócono 1 stycznia 1946, lecz w związku z powojennymi sankcjami – nałożonymi przez Międzynarodową Federację Narciarską (FIS) na Deutscher Skiverband – były to jedynie lokalne zawody narciarskie, w których brali udział wyłącznie skoczkowie niemieccy.
Pod koniec 1948 r. FIS zniosła zakaz udziału Niemców w imprezach międzynarodowych oraz pozwoliła zawodnikom z innych państw na starty na terytorium Republiki Federalnej Niemiec i Niemieckiej Republiki Demokratycznej, a latem 1949 r. w domu „Maler” w Partenkirchen - wśród przebywających tam działaczy narciarskich z Garmisch-Partenkirchen oraz Innsbrucku - narodziła się idea turnieju, rozgrywanego na początku roku, przez kilka dni, w krótkich odstępach czasu, na czterech różnych skoczniach w Niemczech i Austrii. Do konkretów jednak nie doszło[8].
W styczniu 1951 r. władze klubu Skivereine Innsbruck postanowiły zorganizować w okresie ferii świątecznych konkurs „Skispringen am Bergisel”. Zainteresowanie z jakim się on spotkał przerosło najśmielsze oczekiwania, bowiem pod skocznią zjawiło się aż 25 tysięcy kibiców. Spowodowało to u Austriaków ponowną chęć nawiązania współpracy z niemieckimi klubami narciarskimi.
Ostatecznie, plan „niemiecko-austriackiego turnieju skoków” opracowano 17 maja 1952, podczas wieczornych zawodów na Seegrube koło Innsbrucku, a jego autorami byli: Toni Glos, Emmerich „Putzi” Pepeunig (Innsbruck), Beppi Hartl, Franz Rappenglück (Partenkirchen), Andi Mischitz, Fred Triebner (Bischofshofen) oraz Alfons Huber i Xaver Kaiser (Oberstdorf)[9]. Ostatni z obecnych wówczas pomysłodawców turnieju, a później jego honorowy prezydent – „Putzi” Pepeunig, zmarł w 1999 r. i został pochowany na cmentarzu nieopodal skoczni Bergisel[1].
Garmisch-Partenkirchen (z konkursem noworocznym), Innsbruck i Bischofshofen od początku zostały wskazane jako miejsca rozgrywania turnieju. Jako że Niemcy chcieli osiągnąć parytet organizacyjny, przedstawiciele SC Partenkirchen zostali upoważnieni do znalezienia drugiego miasta-partnera w swoim kraju. Pierwotnie skupili się na trzech kandydaturach: Berchtesgaden, Füssen i Oberammergau, bowiem te miejscowości posiadały już odpowiednie skocznie i miały doświadczenie w organizowaniu zawodów narciarskich. Ostatecznie jednak, ze względów finansowych, zdecydowali się wskazać Oberstdorf[10].
We wrześniu 1952 r. w Garmisch-Partenkirchen podpisano porozumienie o wspólnej organizacji imprezy o nazwie „Niemiecko-Austriacki Turniej Skoczków” (oryg. „Deutsch-Österreichische Springertournee“), odbywającej się corocznie na przełomie grudnia i stycznia[2], a ostateczną umowę w tej sprawie sygnowano 14 grudnia 1952 w Posthotelu w tym samym mieście[11].
Nowatorskie rozwiązania[edytuj | edytuj kod]
Podczas Turnieju wprowadzane są nowatorskie rozwiązania techniczne, np. system chłodzący tory najazdowe na skoczni Schattenbergschanze w Oberstdorfie (zamrażający rozbieg w przypadku odwilży)[12], a od 61. edycji sztuczne tory najazdowe ze zintegrowanym układem chłodzenia (bez potrzeby wykorzystywania śniegu czy lodu z zewnątrz)[13].
W trakcie 62. edycji zastosowano ledowe podświetlanie belki startowej, sygnalizujące zmianą koloru możliwość oddania skoku przez zawodnika. Kolejną innowacją podczas tego Turnieju była laserowa linia (widoczna na zeskoku zarówno dla kibiców, jak i skoczków), wyznaczająca przybliżoną odległość, jaką zawodnik musi pokonać, aby objąć prowadzenie[14].
W czasie 66. edycji wprowadzono szczegółowe analizy wyjścia skoczków z progu. Producenci sygnału telewizyjnego zamontowali w okolicach progu osiem specjalistycznych kamer, dzięki którym widzowie mogli zobaczyć o ile centymetrów zawodnicy byli oddaleni od wyznaczonego idealnego punktu odbicia (o ile je spóźnili lub przyspieszyli)[15].
Inną nowinką technologiczną, przypominającą pudełko z pastą do butów, był ważący 30,7 g zasobnik z chipem, montowany tuż za wiązaniami nart. Nowy sprzęt, zastosowany po raz pierwszy 29 grudnia 2017 podczas sesji kwalifikacyjnej w Oberstdorfie, był w stanie odnotować m.in. prędkość odbicia skoczka na progu – zarówno w pionie, jak i poziomie, rozkład prędkości w różnych etapach lotu oraz kąty ułożenia nart zawodnika w locie. Wcześniej z tak dokładnych danych mogli korzystać wyłącznie niemieccy skoczkowie w Instytucie Stosowanych Nauk Treningowych w Lipsku. Następnie w jej posiadanie weszły również inne drużyny narodowe, dzięki systemowi stworzonemu przez współpracującą z FIS firmą Swiss Timing[16].
Podium klasyfikacji generalnej TCS chronologicznie[edytuj | edytuj kod]
_1.jpg)
Podium klasyfikacji generalnej TCS sumarycznie[edytuj | edytuj kod]
Zwycięzcy poszczególnych konkursów[edytuj | edytuj kod]
| Edycja | Sezon | Oberstdorf | Garmisch-Partenkirchen | Innsbruck | Bischofshofen | Triumfator TCS |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Erling Kroken | Asgeir Dølplads | Josef Bradl | Halvor Næs | Josef Bradl | ||
| Olaf B. Bjørnstad | Olaf B. Bjørnstad | Olaf B. Bjørnstad | Josef Bradl | Olaf B. Bjørnstad | ||
 Aulis Kallakorpi | Aulis Kallakorpi | Torbjørn Ruste | Torbjørn Ruste | Hemmo Silvennoinen | ||
| Aulis Kallakorpi[c](2) Eino Kirjonen | Hemmo Silvennoinen |  Koba Cakadze | Jurij Skworcow[d] | Nikołaj Kamienski | ||
| Pentti Uotinen | Nikołaj Kamienski | Nikołaj Szamow | Eino Kirjonen | Pentti Uotinen | ||
| Nikołaj Kamienski | Willi Egger |  Helmut Recknagel | Helmut Recknagel | Helmut Recknagel | ||
| Helmut Recknagel | Helmut Recknagel | Helmut Recknagel (2) | Walter Habersatter | Helmut Recknagel | ||
| Max Bolkart | Max Bolkart | Max Bolkart | Albin Plank | Max Bolkart | ||
| Juhani Kärkinen | Koba Cakadze | Kalevi Kärkinen | Helmut Recknagel (2) | Helmut Recknagel | ||
| Eino Kirjonen (2) | Georg Thoma | Willi Egger | Willi Egger | Eino Kirjonen | ||
| Toralf Engan | Toralf Engan | Toralf Engan | Torbjørn Yggeseth | Toralf Engan | ||
| Torbjørn Yggeseth | Veikko Kankkonen | Veikko Kankkonen | Baldur Preiml | Veikko Kankkonen | ||
| Torgeir Brandtzæg | Erkki Pukka | Torgeir Brandtzæg | Bjørn Wirkola | Torgeir Brandtzæg | ||
| Veikko Kankkonen | Paavo Lukkariniemi | Dieter Neuendorf | Veikko Kankkonen | Veikko Kankkonen | ||
| Dieter Neuendorf | Bjørn Wirkola | Bjørn Wirkola | Bjørn Wirkola (2) | Bjørn Wirkola | ||
| Dieter Neuendorf (2) | Bjørn Wirkola (2) | Garij Napałkow |  Jiří Raška | Bjørn Wirkola | ||
| Bjørn Wirkola | Bjørn Wirkola (3) | Bjørn Wirkola (2) | Jiří Raška (2) | Bjørn Wirkola | ||
| Garij Napałkow | Jiří Raška | Bjørn Wirkola (3) | Jiří Raška (3) | Horst Queck | ||
| Ingolf Mork | Ingolf Mork | Zbyněk Hubač | Ingolf Mork | Jiří Raška | ||
 Yukio Kasaya | Yukio Kasaya | Yukio Kasaya | Bjørn Wirkola (3) | Ingolf Mork | ||
| Rainer Schmidt | Rainer Schmidt | Siergiej Boczkow | Rudolf Höhnl | Rainer Schmidt | ||
| Hans-Georg Aschenbach |  Walter Steiner | Hans-Georg Aschenbach | Bernd Eckstein | Hans-Georg Aschenbach | ||
| Willi Pürstl | Karl Schnabl | Karl Schnabl | Karl Schnabl | Willi Pürstl | ||
| Toni Innauer | Toni Innauer | Jochen Danneberg | Toni Innauer | Jochen Danneberg | ||
| Toni Innauer (2) | Jochen Danneberg | Henry Glaß | Walter Steiner | Jochen Danneberg | ||
| Matthias Buse | Jochen Danneberg (2) | Per Bergerud | Kari Ylianttila | Kari Ylianttila | ||
 Jurij Iwanow | Josef Samek | Pentti Kokkonen | Pentti Kokkonen | Pentti Kokkonen | ||
| Jochen Danneberg | Hubert Neuper | Hubert Neuper | Martin Weber | Hubert Neuper | ||
| Hubert Neuper |  Horst Bulau | Jari Puikkonen | Armin Kogler | Hubert Neuper | ||
| Matti Nykänen | Roger Ruud | Manfred Deckert | Hubert Neuper | Manfred Deckert | ||
| Horst Bulau | Armin Kogler | Matti Nykänen | Jens Weißflog | Matti Nykänen | ||
| Klaus Ostwald | Jens Weißflog | Jens Weißflog | Jens Weißflog (2) | Jens Weißflog | ||
| Ernst Vettori | Jens Weißflog (2) | Matti Nykänen (2) | Hroar Stjernen | Jens Weißflog | ||
| Pekka Suorsa | Pavel Ploc | Jari Puikkonen | Ernst Vettori | Ernst Vettori | ||
| Vegard Opaas | Andreas Bauer |  Primož Ulaga | Tuomo Ylipulli | Ernst Vettori | ||
| Pavel Ploc | Matti Nykänen | Matti Nykänen (3) | Matti Nykänen | Matti Nykänen | ||
| Dieter Thoma | Matti Nykänen (2) |  Jan Boklöv |  Mike Holland | Risto Laakkonen | ||
| Dieter Thoma (2) | Jens Weißflog (3) | Ari-Pekka Nikkola | František Jež | Dieter Thoma | ||
| Jens Weißflog | Andreas Felder[e] Jens Weißflog (4) | Ari-Pekka Nikkola (2) | Andreas Felder | Jens Weißflog | ||
| Toni Nieminen | Andreas Felder (2) | Toni Nieminen | Toni Nieminen | Toni Nieminen | ||
| Christof Duffner | Noriaki Kasai | Andreas Goldberger | Andreas Goldberger | Andreas Goldberger | ||
| Jens Weißflog (2) | Espen Bredesen | Andreas Goldberger (2) | Espen Bredesen | Espen Bredesen | ||
| Reinhard Schwarzenberger | Janne Ahonen | Kazuyoshi Funaki | Andreas Goldberger (2) | Andreas Goldberger | ||
| Mika Laitinen | Reinhard Schwarzenberger | Andreas Goldberger (3) | Jens Weißflog (3) | Jens Weißflog | ||
| Dieter Thoma (3) |  Primož Peterka | Kazuyoshi Funaki (2) | Dieter Thoma | Primož Peterka | ||
| Kazuyoshi Funaki | Kazuyoshi Funaki | Kazuyoshi Funaki (3) | Sven Hannawald | Kazuyoshi Funaki | ||
| Martin Schmitt | Martin Schmitt | Noriaki Kasai | Andreas Widhölzl | Janne Ahonen | ||
| Martin Schmitt (2) | Andreas Widhölzl | Andreas Widhölzl | Andreas Widhölzl (2) | Andreas Widhölzl | ||
| Martin Schmitt (3) | Noriaki Kasai (2) | Adam Małysz | Adam Małysz | Adam Małysz | ||
| Sven Hannawald | Sven Hannawald | Sven Hannawald | Sven Hannawald (2) | Sven Hannawald | ||
| Sven Hannawald (2) | Primož Peterka (2) | Janne Ahonen | Bjørn Einar Romøren | Janne Ahonen | ||
| Sigurd Pettersen | Sigurd Pettersen | Peter Žonta | Sigurd Pettersen | Sigurd Pettersen | ||
| Janne Ahonen | Janne Ahonen (2) | Janne Ahonen (2) | Martin Höllwarth | Janne Ahonen | ||
| Janne Ahonen (2) | Jakub Janda | Lars Bystøl | Janne Ahonen | Janne Ahonen[b] Jakub Janda | ||
| Gregor Schlierenzauer | Andreas Küttel | Anders Jacobsen | Gregor Schlierenzauer | Anders Jacobsen | ||
| Thomas Morgenstern | Gregor Schlierenzauer | Janne Ahonen (2)[f] Janne Ahonen (3) | Janne Ahonen | |||
| Simon Ammann | Wolfgang Loitzl | Wolfgang Loitzl | Wolfgang Loitzl | Wolfgang Loitzl | ||
| Andreas Kofler | Gregor Schlierenzauer (2) | Gregor Schlierenzauer | Thomas Morgenstern | Andreas Kofler | ||
| Thomas Morgenstern (2) | Simon Ammann | Thomas Morgenstern | Tom Hilde | Thomas Morgenstern | ||
| Gregor Schlierenzauer (2) | Gregor Schlierenzauer (3) | Andreas Kofler | Thomas Morgenstern (2) | Gregor Schlierenzauer | ||
| Anders Jacobsen | Anders Jacobsen | Gregor Schlierenzauer (2) | Gregor Schlierenzauer (2) | Gregor Schlierenzauer | ||
| Simon Ammann (2) | Thomas Diethart | Anssi Koivuranta | Thomas Diethart | Thomas Diethart | ||
| Stefan Kraft | Anders Jacobsen (2) | Richard Freitag | Michael Hayböck | Stefan Kraft | ||
| Severin Freund | Peter Prevc | Peter Prevc | Peter Prevc | Peter Prevc | ||
| Stefan Kraft (2) | Daniel-André Tande | Daniel-André Tande | Kamil Stoch | Kamil Stoch | ||
| Kamil Stoch | Kamil Stoch | Kamil Stoch | Kamil Stoch (2) | Kamil Stoch | ||
| Ryōyū Kobayashi |