Yıldız Kenter - Vikipedi
Yıldız Kenter | |
---|---|
Doğum | 11 Ekim 1928[1] İstanbul, Türkiye |
Ölüm | 17 Kasım 2019 (91 yaşında)[1] İstanbul, Türkiye |
Defin yeri | Aşiyan Mezarlığı, İstanbul |
Milliyet | Türk |
Meslek | Oyuncu |
Etkin yıllar | 1949-2019 |
Evlilik | Nihat Akçan (e. 1951; b. 1958) Şükran Güngör (e. 1965; ö. 2002) |
Çocuk(lar) | Leyla Tepedelen[2] |
Akraba(lar) | Müşfik Kenter (kardeşi) |
Ödüller | Tüm Liste |
Yıldız Kenter, tam adıyla Ayşe Yıldız Kenter Güngör (11 Ekim 1928, İstanbul - 17 Kasım 2019, İstanbul), Türk oyuncudur.[3] Aynı zamanda Devlet Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi'dir.[4]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul'un Çamlıca semtinde doğdu.[5] Annesi İngiliz asıllı Olga Cynthia[6] (Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını aldıktan sonra adı Nadide Kenter olarak değişmiştir), babası ise Meclis-i Âyan üyesi Mehmet Galip Bey'in oğlu diplomat Ahmet Naci Kenter'dir.[7] Ankara Devlet Konservatuvarı Yüksek Bölümünü sınıf atlayarak bitirdi. On bir yıl Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. "Rockefeller" bursu kazanarak, American Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Devlet Konservatuvarı'na hoca olarak atandı.
1959'da Devlet Tiyatrosu’ndan ayrıldı. Muhsin Ertuğrul ile bir yıl çalıştı. Kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Daha sonraki yıllarda sürekli olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta "Değişen Eğitim Metotları" ve "Oyunculuk Metotları" üzerine çalışmalar yaptı.
1962’de tiyatro hizmetlerinden ötürü “Yılın Kadını” seçildi ve Behzat Butak ile birlikte "İlhan İskender Tiyatro Ödülü"nü kazandı.[8] 1968’de İstanbul’da Kenter Tiyatrosunun binasının inşaatını tamamladı. Sinema oyuncusu olarak üç kez “Altın Portakal” ödülüne layık görüldü. Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs’ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.
100’ün üstünde oyun oynadı. 100’e yakın oyun sergiledi. Shakespeare, Çehov, Bertolt Brecht, Eugène Ionesco, Harold Pinter, Edward Albee, Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Tom Stoppard, Brian Friel, Neil Simon, David Mamet, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi pek çok yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da sahneye koydu, oynadı.
Otuz yedi yıl sahne hocalığı yaptı.
Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı.
19 Mayıs 1997'de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülü kendisine Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.
2019’da uzun zamandır mücadele ettiği akciğer rahatsızlığı sebebi ile İstanbul`da hastaneye kaldırılan Yıldız Kenter, yaşa bağlı solunum yetmezliği sebebiyle 17 Kasım 2019 tarihinde hayatını kaybetmiştir. Cenazesi Kenter Tiyatrosu'nda yapılan törenin ardından getirildiği Levent Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Aşiyan Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Sanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1945: Faust: Goethe - Tatbikat Sahnesi
- 1946: Yazılan Bozulmaz: Ahmet Kutsi Tecer - Tatbikat Sahnesi
- 1947: Kadınlar Arasında: Oktay Rıfat - Tatbikat Sahnesi
- 1948: Anton Usta (Maria Magdalena): Friedrich Hebbel - Tatbikat Sahnesi
- 1948: Eskisi Gibi Eskisinden de Üstün: Luigi Pirandello - Tatbikat Sahnesi
- 1948: Köroğlu: Ahmet Kutsi Tecer - Tatbikat Sahnesi
- 1948: Paydos: Cevat Fehmi Başkut - Tatbikat Sahnesi
- 1948: Onikinci Gece : William Shakespeare - Tatbikat Sahnesi[9]
- 1949: Faust: Goethe - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Yalancı : Carlo Goldoni - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1949: Antigone : Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1950: Peer Gynt : Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1950: Kıskançlar : Oktay Rıfat / Melih Cevdet Anday - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1950: Altı Şahıs Muharririni Arıyor: Luigi Pirandello - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1950: Hile ve Sevgi : Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Miras : Augustus Goetz - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1951: Öteye Doğru : Sutton Vane - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Gölgeler : Ahmet Muhip Dranas - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1953: Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1953: Ramak Kaldı : Thornton Wilder - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1952: Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengil - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1953: Fatih : Nazım Kurşunlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1953: Maria Stuart : Friedrich Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Gelin : Emile Zola\Marcelle Maurette - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Lady Frederick : W. Somerset Maugham - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1955: Onikinci Gece : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1954: Şatoya Davet : Jean Anouilh - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1955: Maria Stuart : Friedrich Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1956: Finten : Abdülhak Hamit Tarhan - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1956: Yağmurcu : N. Richard Nash - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1957: Misafir : Fritz Schweiger - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1957: Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1958: Çöl Faresi : Ladislas Fodor - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1958: Onikinci Gece : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu
- 1958: Öfke : John Osborne - Ankara Devlet Tiyatrosu (Oyuncu/Yönetmen)
- 1959: Hamlet : William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1960: Evdeki Yabancı: Claude Magnier - Site Tiyatrosu
- 1960: Kapıcı: Harold Pinter - Site Tiyatrosu (Yönetmen)
- 1960: Antigone: Jean Anouilh - Site Tiyatrosu (Oyuncu/Yönetmen)
- 1961: Yarın Cumartesi: Güner Sümer - Site Tiyatrosu (Oyuncu/Yönetmen)
- 1961: Raşomon: Fay Michael Kanin - Kent Oyuncuları (Yönetmen)
- 1990: Harold ve Maude : Colin Higgins - Kent Oyuncuları
- 1997: Sırça Kümes : Tennessee Williams - İzmir Devlet Tiyatrosu (Yönetmen)
- 1998: Martı : Anton Çehov - Kent Oyuncuları
- 2000: Nükte : Marget Edson - Kent Oyuncuları
- 2001: Hep Aşk Vardı : Yıldız Kenter - Kent Oyuncuları
- 2002: Sırça Kümes : Tennessee Williams - Kent Oyuncuları
- 2004: Oscar ve Pembeli Meleği : Éric-Emmanuel Schmitt - Kent Oyuncuları
- 2005: Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz - Kent Oyuncuları
- 2006: Anna Karenina : Tolstoy / Helen Edmundson - Kent Oyuncuları
- 2007: Ben Anadolu : Güngör Dilmen - Kent Oyuncuları
- 2013: Miras Kültürel Müzik Ses Nefes Ruh Beden - Neyzen Kerem Tufan - İzmir Adnan Saygun Kültür Merkezi
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1951: Vatan İçin (Büyükanne)
- 1964: Ağaçlar Ayakta Ölür (Büyükanne)
- 1965: İsyancılar
- 1966: Pembe Kadın (Pembe)
- 1967: Yaşlı Gözler (Ümran)
- 1971: Anneler ve Kızları (Fatma)
- 1971: Elmacı Kadın (Fatma/Gündoğdu bacı)
- 1972: Fatma Bacı (Fatma bacı)
- 1973: Ablam
- 1974: Bir Ana Bir Kız (Zeynep)
- 1974: Kartal Yuvası (Makbule)
- 1974: Kızım Ayşe (Huriye Bacı)
- 1983: Zulüm (Ayşe)
- 1987-1991: Uğurlugiller
- 1988: Hanım (Olcay Hanım)
- 1999: Güle Güle (Zarife)
- 2001: Büyük Adam Küçük Aşk (Müzeyyen Hanım)
- 2002: Aşk ve Gurur
- 2005: Saklambaç
- 2005: Sen Ne Dilersen (Dadı Mimi)
- 2007: Beyaz Melek (Melek)
- 2008: Mevlana Aşkı Dansı (ses.)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- xxxx: Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüz yılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı
- xxxx: İki kez Ulvi Uraz "En İyi Kadın Oyuncu" Ödülü
- 1962: İlhan İskender Armağanı - İlhan İskender Tiyatro Ödülü
- 1964: 1. Altın Portakal Film Festivali - "Ağaçlar Ayakta Ölür" filmi ile En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
- 1966: 3. Altın Portakal Film Festivali - "İsyancılar" filmi ile "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu"
- 1974: 11. Altın Portakal Film Festivali - "Kızım Ayşe" filmi ile "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu"
- 1981: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı
- 1984: Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince "Adalaide Ristori" ödülü
- 1989: Korsika - Bastia Film Festivalinde "Hanım" filmindeki rolüyle "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü
- 1991: Uluslararası Lions Kulübü The Melvin Jones Ödülü
- 1993: Avni Dilligil Ödülleri - "Konken Partisi/Olağanüstü Yorum Ödülü"
- 1994: "Konken Partisi" oyunundaki Fonsla rolü ile "Olağanüstü Yorum" ödülünü aldı
- 1995: "Mevlana Kardeşlik ve Barış" ödülü verildi
- 1995: Kültür Bakanlığı, Tiyatro Sanatına katkılarından ötürü Onur ödülüne layık gördü
- 1996: Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü
- 1997: Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı ödülü
- 1998: 2. Afife Tiyatro Ödülleri - Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü
- 1998: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- 1998: Avni Dilligil Ödülleri - "Yaşam Boyu Başarı Ödülü"
- 1998: Ankara Sanat Kurumu "Yılın Kadın Sanatçısı" ödülü
- 1999: "Martı" adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle ve "Maria Callas" adlı oyundaki rolüyle 4. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri - En Başarılı Kadın Oyuncu
- 1999: "Martı" adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 3. Afife Tiyatro Ödülleri - Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu
- 2000: "Nükte" adlı oyundaki rolüyle 4. Afife Tiyatro Ödülleri - Yılın En Başarılı Kadın Oyuncusu
- 2010: "Kraliçe Lear" adlı oyundaki rolüyle 15. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri - Yılın En İyi Kadın Oyuncusu
- 2010: 47. Altın Portakal Film Festivali - Yıldırım Önal Anı Ödülü
- 2012: Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2. Medya Ödülleri'nde Onur ödülünü aldı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "YILDIZ KENTER KABRİ (ANIT MEZAR YAPILDI) * ŞÜKRAN GÜNGÖR KABRİ * RUMELİHİSARI AŞİYAN MEZARLIĞI 1.ADA". Murat Tali. 27 Şubat 2021. 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.
- ^ "Sözcü Bugünkü Vefat (Ölüm) – Başsağlığı – Anma – Teşekkür – Mevlit İlanları-12 Ekim 2022". 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2022.
- ^ "TSA' da Yıldız Kenter". tsa.org.tr. 1 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2023.
- ^ "İyi Niyet Elçilerimiz". Unicef. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
- ^ Arman, Ayşe (22 Nisan 2007). "İngiliz gavur anayla sarhoş babanın müthiş aşkı". Hürriyet. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
- ^ "Kenter, Yildiz". encyclopedia.jrank. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
- ^ Cengiz Korucu (28 Şubat 2020). "Yıldız Kenter'in Ailesi ve Çocukluğu". sanatatak.com. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "İlhan İskender ödülünü Yıldız Kenter ve Behzat Butak kazandı, Ses dergisi, 1962". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ "Muhsin Ertuğrul'un yazdığı tebrik mektubu". Muhsin Ertuğrul. 12 Aralık 1948. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Yıldız Kenter
- IMDb'de Yıldız Kenter
- Sinemalar.com'da Yıldız Kenter
- SinemaTürk'te Yıldız Kenter
- TSA'de Yıldız Kenter 1 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kent Oyuncuları web sitesi
- BBC Türkçe ile 2007 yılında yapılan röportaj 27 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.