19 Armia (ZSRR) – Wikipedia, wolna encyklopedia

19 Armia
19-я армия
Historia
Państwo

 ZSRR

Sformowanie

czerwiec 1941

Rozformowanie

lipiec 1945

Dowódcy
Pierwszy

gen. por. Iwan Koniew

Ostatni

gen. por. Władimir Romanowski

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Armia Czerwona

19 Armia (ros. 19-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej z okresu II wojny światowej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze formowanie

[edytuj | edytuj kod]

Armia została sformowana w czerwcu 1941 roku w Północnokaukaskim Okręgu Wojskowym. Dnia 26 czerwca włączona została w skład armii rezerwowych Naczelnego Dowództwa.

W dniu 2 lipca 1941 roku weszła w skład Frontu Zachodniego i skierowano ją do walk w rejonie Witebska, a następnie wzięła udział w walkach pod Smoleńskiem.

Następnie wzięła udział w walkach obronnych w rejonie Wiaźmi w dniach od 2 do 13 października. W czasie tych walk znalazła się w okrążeniu w rejonie Jelni. W czasie wychodzenia z okrążenia armia poniosła ciężkie straty, m.in. w dniu 14 października został ciężko ranny i dostał się do niewoli jej dowódca gen. por. Michaił Łukin.

Resztki oddziałów armii wyszły na możejską linię obrony. Z powodu dużych strat poniesionych w walkach w dniu 20 października armia została rozwiązana.

Drugie formowanie

[edytuj | edytuj kod]

Ponownie została sformowana rozkazem z dnia 20 listopada 1941 roku, z oddziałów znajdujących się w dyspozycji Naczelnego Dowództwa. W dniu 23 listopada została przemianowana w 1 Armię Uderzeniową.

Trzecie formowanie

[edytuj | edytuj kod]

Po raz trzeci została sformowana w dniu 4 kwietnia 1942 rozkazem Naczelnego Dowództwa z dnia 27 marca 1942 z wojsk Kandałakszańskiej Operacyjnej Grupy Wojsk na Froncie Karelskim.

Do września 1944 roku broniła kandałakszańskiej linii obronnej. Następnie wzięła udział w natarciu i rozbiciu wojsk w rejonie Alakurtti. Pod koniec września dotarła do granicy z Finlandią i przeszła do obrony.

W dniu 15 listopada 1944 roku została wycofana z linii frontu i przekazana do odwodu Naczelnego Dowództwa Armii Czerwonej. W styczniu 1945 roku została przerzucona w rejon Grodna i Białegostoku, a w dniu 29 stycznia weszła w skład 2 Frontu Białoruskiego. W jego składzie wzięła udział w operacji pomorskiej. W dniu 5 marca 1945 roku dotarła do wybrzeża Bałtyku w rejonie na północ od Koszalina. Następnie brała udział w walkach na Pomorzu Gdańskim o zajęcie Gdyni. Następnie blokowała niemieckie wojska otoczone w rejonie Zat. Gdańskiej.

W maju 1945 roku wzięła udział wspólnie z oddziałami 2 Armii Uderzeniowej w wyzwoleniu wyspy Wolin, zdobyciu Świnoujścia i zajęciu wyspy Uznam. Część sił armii wzięła udział w przyjęciu kapitulacji w dniu 9 maja 1945 roku sił niemieckich na płw. Helskim.

Po zakończeniu wojny w czerwcu 1945 roku armia została rozformowana, a jej wojska weszły w skład Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej.

Dowódcy armii

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze formowanie:

Drugie formowanie:

Trzecie formowanie:

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Skład 9 lipca 1941:

Skład 4 kwietnia 1942:

Skład 16 kwietnia 1945[3]:

  1. Dostał się do niewoli niemieckiej w dniu 14 października 1941 roku.
  2. Formalnie dowódca od 20 października do 24 listopada 1941, faktycznie przebywał w tym czasie w szpitalu i nigdy nie przejął dowództwa armii.
  3. Dowódca armii tylko przez trzy dni od 20 do 23 listopada 1941, w związku z przemianowaniem armii w 1 Armię Uderzeniową.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Karl Bahm: Berlin 1945. Warszawa: 2015. ISBN 978-83-11-13571-0.
  • Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975.
  • Andriej Grieczko: Siły zbrojne państwa radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975.
  • Великая Отечественная война 1941-1945. Moskwa: Политиздат, 1985.
  • Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1974.
  • Sergiej Sztemienko: Sztab generalny w latach wojny. Warszawa: 1969.
  • Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.